Araştırma Makalesi
Türkçe Almanca İki Dilli ve Türkçe Tek Dilli Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yazılı Metinlerinde Üstsöylem Belirleyicileri
Öz
Bu araştırmada, Türkçe Almanca iki dilli ve Türkçe tek dilli Türkçe öğretmeni adaylarının yazılı metinlerinde kullandıkları üstsöylem belirleyicilerini belirlemek ve karşılaştırmak amaçlanmıştır. Araştırmada, tarama ve ilişkisel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Duisburg Essen Üniversitesi Türkistik bölümünde öğrenim gören 96 iki dilli Türkçe öğretmeni adayı ile Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Türkçe öğretmenliği lisans programında öğrenim gören 104 tek dilli Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde, “Katılımcı Tanıma Formu” ve “Yazılı Anlatım Formu” kullanılmıştır. Üretilen metinler, Hyland’ın üstsöylem belirleyicileri sınıflandırmasına göre incelenmiştir. Grupların kullandıkları metinsel, kişilerarası ve toplam üstsöylem belirleyicileri sıklık ve dağılım verileri çözümlenmiştir. Bu bulgulara göre grupların üstsöylem belirleyicileri kullanımında istatistiksel olarak anlamlı fark tespit edilmiştir. Üstsöylem belirleyicilerini tek dilli Türkçe öğretmeni adaylarının, iki dilli Türkçe öğretmeni adaylarına göre anlamlı derecede daha fazla kullandığı belirlenmiştir. Dört grubun tamamında metinsel üstsöylem belirleyicilerinin, kişilerarası üstsöylem belirleyicilerinden daha fazla kullanıldığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adel, A. (2013). Metadiscourse. The encyclopedia of applied linguistics, 1-7.
- Adel, A. (2018). Variation in metadiscursive “you” across genres: from research articles to teacher feedback. Educational Sciences Theory and Practice, 18, 777-796.
- Aksan, D. (2015). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayıncılık.
- Baker, C. (2001). Foundations of bilingual education and bilingualism. UK: Multilingual Matters.
- Bilgen, Ö. ve Doğan, N. (2017). Puanlayıcılar arası güvenirlik belirleme tekniklerinin karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 8, 63-78.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Crismore, A., Markanen, R., & Steffensen, M. (1993). Metadiscourse in persuasive writing: a study of texts written by American and Finnish university students. Written Communication, 10, 39-71.
- Cummins, J. (2001). Bilingual children’s mother tongue. Sprogforum, 19, 15-20.
- Çapar, M. (2014). Araştırma makalelerinde etkileşimsel üstsöylem öğeleri (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Dahl, T. (2004). Textual metadiscourse in research articles: a marker of national culture of academic discipline. Journal of Pragmatics, 36, 1807-1825.
- Dağ Tarcan, Ö. (2019). Türkçe bilimsel metinlerde etkileşimli üstsöylem belirleyicileri (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Doyuran, Z. (2009). Conciliation of knowledge through hedging in turkish scientific articles. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1, 85-99.
- Esmer. E. (2009). Söylem belirleyicisi ki’nin işlevlerinin ezgi ile desteklenmesi. Dil ve Edebiyat Dergisi, 1, 1-16.
- Esmer, E. (2018). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrenciler tarafından üretilen ikna metinlerinde üstsöylem belirleyicilerinin kullanımı. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3, 216-228.
- Fidan, Ö. (2002). Türkçe bilimsel metinlerde üstsöylem belirleyicileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Fuertes-Olivera, P., Velasco-Sacristan, M., Arribas-Bano, A., & Samaniego-Fernandez, E. (2001). Persuasion and advertising English: metadiscourse in slogans and headlines. Journal of Pragmatic, 33, 1291-1307.
- Gillaerts, P., & Van de Velde, F., (2010). Interactional metadiscourse in research article abstracts. Journal of English for Academic Purpos, 9, 128–139.
- Günay, D. (2015). İki ya da çok dillilik ve Avrupa toplumu. Turkophone, 2, 68-72.
- Günay, D. (2017). Metin bilgisi. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Güneş, F. (2016). Türkçe öğretimi: yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Güzel, A. (2014). İki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğretimi: Almanya örneği. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
- Huber, E. (2013). Dilbilime giriş. İstanbul: Yabancı Dil Yayınları.
- Hyland, K. (1996). Writing without conviction hedging in science research articles. Applied Linguistics, 17, 433-454.
- Hyland, K. (1998). Persuasion and context: the pragmatics of academic metadiscourse. Journal of Pragmatics, 30, 437-455.
- Hyland, K. (2000). Disciplinary discourses: social interactions in academic writing. ABD: University of Michigan Press.
- Hyland, K. (2005). Metadiscourse: exploring interaction in writing. London: Continuum.
- Kan, M. O. (2016). The use of interactional metadiscourse: a comparison of articles on Turkish education and literature. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(5), 1639-1648.
- Karaağaç, G. (2011). Bireysel iki dillilik ve toplumsal iki dillilik. Türk Dili Dergisi, 717, 222-228.
- Karakuş, N. (2020). İngilizce öğretmenlerinin ikinci dilde akademik yazımda kişisel ve kişisel olmayan üstsöylem belirleyicilerine ilişkin farkındalık ve tutumları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kaya, F. (2019). Üstsöylem belirleyicilerinin doğrudan öğretiminin öğrencilerin yazma yeterliliklerine etkisi ve öğrencilerin süreç hakkındaki görüşleri (Yayınlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Kıran Z. ve Kıran A. (2018). Dilbilime Giriş. Seçkin Yayıncılık.
- Kirişçi, D. I. (2020). Türk ve İngiliz araştırmacılar tarafından yazılan makalelerin özetlerindeki üstsöylem belirleyicileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Kopple, W. J. V. (1985). Some exploratory discourse on metadiscourse. College Composition and Communication, 36(1), 82-93.
- Köroğlu, Z. (2017). Ana dili İngilizce olan ve olmayanların yüksek lisans ve doktora tezlerindeki üstsöylem etkileşim: bağlaçların durumu (Yayınlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Mackey, W. F. (1962). The description of bilingualism. Canadian Journal of Linguistics Revue Canadienne de Linguistique, 7, 51–85.
- Molali, N. (2005), Romanya Türk toplulukları örneğinde iki dillilik (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Önel, M. A. (2020). Türkçe eğitimi alanında yapılmış yüksek lisans tezlerinde kişilerarası üstsöylem belirleyicilerinin betimlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
- Özbek, N. (1998). Türkçede söylem belirleyicileri. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 9, 37-47.
- Rolffs, S. (2009). Yine iki dillilik üzerine. Die Gaste, 5, 7-8.
- Schiffrin, D. (1980). Metatalk: organisational and evaluative brackets in discourse. Sociological Inquiry: Language and Social Interaction, 50, 199-236.
- Şen, E. (2019). Bilimsel makale özetlerinde üstsöylem belirleyicilerinin incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Tokdemir, A. (1997). Dil edinimi ve yabancı dil. Ankara: Sam Yayınları.
- Ulu, B. (2020). Yabancı dil olarak İngilizce öğrenenlerin yazılarındaki üstsöylem belirleyici kullanımının dinamik değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
- Uluçam Wegmann, A. I. (2007). İki dilli öğrencilerin yazılı metin üretimindeki sorunları. Dil Dergisi, 135, 8-43.
- Uzun, L. (2002). Dilbilim alanında Türkçe yazılan araştırma yazılarında metin dünyasına ilişkin düzenlemeler içinde L. Uzun & E. Huber (Ed.), Türkçede bilgi yapısı ve bilimsel metinler (ss. 202-224). Essen: Die Blaue Eule.
- Ünsal, Ö. (2008). Fen bilimleri ve sosyal bilimler alanlarındaki akademik makalelerde kullanılan üstsöylem belirleyicilerinin karşılaştırmalı çalışması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Vardar, B. (1988). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: ABC Yayınevi.
- Yağmur, K. (2007). İki dilli çocukların dil becerilerinin ölçümü ve eşik kuramı. Dil Dergisi, 135, 60-76.
- Yıldırım, A. Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yuvayapan, F. (2018). Etkileşimsel üstsöylem ögelerinin yazar duruşunu sağlamadaki pragmatic rolü: doktora tezlerinden oluşan diller arası bir çalışma (Yayınlanmamış doktora tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
- Zeyrek, D. (2002). Psikoloji makalelerinde üstsöylem belirleyicileri içinde L. Uzun & E. Huber (Ed.), Türkçede bilgi yapısı ve bilimsel metinler (ss. 224-242). Essen: Die Blaue Eule.
Metadiscourse Markers in Writing of Turkish-German Bilingual and Turkish Monolingual Turkish Prospective Teachers
Öz
The aim of this study is to determine and to compare the use of metadiscourse markers in the writings of the Turkish-German bilingual and of the Turkish monolingual Turkish teacher candidates. The method of the study is a survey and correlational research design. The study has been carried out with 96 bilingual Turkish teacher candidates at the Turkic Department in Duisburg Essen University and 104 monolingual teacher candidates at the Turkish Teaching Department of Bolu Abant Izzet Baysal University. "Participant Recognition Form" and "Written Expression Form" have been used to obtain the research data. Written texts have been analyzed based on Hyland's taxonomy of metadiscourse markers. The frequency and distribution data of the textual, interpersonal, and total metadiscourse markers used by the groups have been analyzed. The findings have indicated a statistically significant difference in the use of the metadiscourse markers of the groups. The findings have also showed that the Turkish monolingual Turkish teacher candidates have used the metadiscourse markers more significantly than Turkish German bilingual candidates. Considering all four groups, it has been specified that the textual metadiscourse markers have been used more than interpersonal metadiscourse markers.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adel, A. (2013). Metadiscourse. The encyclopedia of applied linguistics, 1-7.
- Adel, A. (2018). Variation in metadiscursive “you” across genres: from research articles to teacher feedback. Educational Sciences Theory and Practice, 18, 777-796.
- Aksan, D. (2015). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayıncılık.
- Baker, C. (2001). Foundations of bilingual education and bilingualism. UK: Multilingual Matters.
- Bilgen, Ö. ve Doğan, N. (2017). Puanlayıcılar arası güvenirlik belirleme tekniklerinin karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 8, 63-78.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Crismore, A., Markanen, R., & Steffensen, M. (1993). Metadiscourse in persuasive writing: a study of texts written by American and Finnish university students. Written Communication, 10, 39-71.
- Cummins, J. (2001). Bilingual children’s mother tongue. Sprogforum, 19, 15-20.
- Çapar, M. (2014). Araştırma makalelerinde etkileşimsel üstsöylem öğeleri (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Dahl, T. (2004). Textual metadiscourse in research articles: a marker of national culture of academic discipline. Journal of Pragmatics, 36, 1807-1825.
- Dağ Tarcan, Ö. (2019). Türkçe bilimsel metinlerde etkileşimli üstsöylem belirleyicileri (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Doyuran, Z. (2009). Conciliation of knowledge through hedging in turkish scientific articles. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1, 85-99.
- Esmer. E. (2009). Söylem belirleyicisi ki’nin işlevlerinin ezgi ile desteklenmesi. Dil ve Edebiyat Dergisi, 1, 1-16.
- Esmer, E. (2018). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrenciler tarafından üretilen ikna metinlerinde üstsöylem belirleyicilerinin kullanımı. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3, 216-228.
- Fidan, Ö. (2002). Türkçe bilimsel metinlerde üstsöylem belirleyicileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Fuertes-Olivera, P., Velasco-Sacristan, M., Arribas-Bano, A., & Samaniego-Fernandez, E. (2001). Persuasion and advertising English: metadiscourse in slogans and headlines. Journal of Pragmatic, 33, 1291-1307.
- Gillaerts, P., & Van de Velde, F., (2010). Interactional metadiscourse in research article abstracts. Journal of English for Academic Purpos, 9, 128–139.
- Günay, D. (2015). İki ya da çok dillilik ve Avrupa toplumu. Turkophone, 2, 68-72.
- Günay, D. (2017). Metin bilgisi. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Güneş, F. (2016). Türkçe öğretimi: yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Güzel, A. (2014). İki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğretimi: Almanya örneği. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
- Huber, E. (2013). Dilbilime giriş. İstanbul: Yabancı Dil Yayınları.
- Hyland, K. (1996). Writing without conviction hedging in science research articles. Applied Linguistics, 17, 433-454.
- Hyland, K. (1998). Persuasion and context: the pragmatics of academic metadiscourse. Journal of Pragmatics, 30, 437-455.
- Hyland, K. (2000). Disciplinary discourses: social interactions in academic writing. ABD: University of Michigan Press.
- Hyland, K. (2005). Metadiscourse: exploring interaction in writing. London: Continuum.
- Kan, M. O. (2016). The use of interactional metadiscourse: a comparison of articles on Turkish education and literature. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(5), 1639-1648.
- Karaağaç, G. (2011). Bireysel iki dillilik ve toplumsal iki dillilik. Türk Dili Dergisi, 717, 222-228.
- Karakuş, N. (2020). İngilizce öğretmenlerinin ikinci dilde akademik yazımda kişisel ve kişisel olmayan üstsöylem belirleyicilerine ilişkin farkındalık ve tutumları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kaya, F. (2019). Üstsöylem belirleyicilerinin doğrudan öğretiminin öğrencilerin yazma yeterliliklerine etkisi ve öğrencilerin süreç hakkındaki görüşleri (Yayınlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Kıran Z. ve Kıran A. (2018). Dilbilime Giriş. Seçkin Yayıncılık.
- Kirişçi, D. I. (2020). Türk ve İngiliz araştırmacılar tarafından yazılan makalelerin özetlerindeki üstsöylem belirleyicileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Kopple, W. J. V. (1985). Some exploratory discourse on metadiscourse. College Composition and Communication, 36(1), 82-93.
- Köroğlu, Z. (2017). Ana dili İngilizce olan ve olmayanların yüksek lisans ve doktora tezlerindeki üstsöylem etkileşim: bağlaçların durumu (Yayınlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Mackey, W. F. (1962). The description of bilingualism. Canadian Journal of Linguistics Revue Canadienne de Linguistique, 7, 51–85.
- Molali, N. (2005), Romanya Türk toplulukları örneğinde iki dillilik (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Önel, M. A. (2020). Türkçe eğitimi alanında yapılmış yüksek lisans tezlerinde kişilerarası üstsöylem belirleyicilerinin betimlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
- Özbek, N. (1998). Türkçede söylem belirleyicileri. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 9, 37-47.
- Rolffs, S. (2009). Yine iki dillilik üzerine. Die Gaste, 5, 7-8.
- Schiffrin, D. (1980). Metatalk: organisational and evaluative brackets in discourse. Sociological Inquiry: Language and Social Interaction, 50, 199-236.
- Şen, E. (2019). Bilimsel makale özetlerinde üstsöylem belirleyicilerinin incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Tokdemir, A. (1997). Dil edinimi ve yabancı dil. Ankara: Sam Yayınları.
- Ulu, B. (2020). Yabancı dil olarak İngilizce öğrenenlerin yazılarındaki üstsöylem belirleyici kullanımının dinamik değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
- Uluçam Wegmann, A. I. (2007). İki dilli öğrencilerin yazılı metin üretimindeki sorunları. Dil Dergisi, 135, 8-43.
- Uzun, L. (2002). Dilbilim alanında Türkçe yazılan araştırma yazılarında metin dünyasına ilişkin düzenlemeler içinde L. Uzun & E. Huber (Ed.), Türkçede bilgi yapısı ve bilimsel metinler (ss. 202-224). Essen: Die Blaue Eule.
- Ünsal, Ö. (2008). Fen bilimleri ve sosyal bilimler alanlarındaki akademik makalelerde kullanılan üstsöylem belirleyicilerinin karşılaştırmalı çalışması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Vardar, B. (1988). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: ABC Yayınevi.
- Yağmur, K. (2007). İki dilli çocukların dil becerilerinin ölçümü ve eşik kuramı. Dil Dergisi, 135, 60-76.
- Yıldırım, A. Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yuvayapan, F. (2018). Etkileşimsel üstsöylem ögelerinin yazar duruşunu sağlamadaki pragmatic rolü: doktora tezlerinden oluşan diller arası bir çalışma (Yayınlanmamış doktora tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
- Zeyrek, D. (2002). Psikoloji makalelerinde üstsöylem belirleyicileri içinde L. Uzun & E. Huber (Ed.), Türkçede bilgi yapısı ve bilimsel metinler (ss. 224-242). Essen: Die Blaue Eule.
Toplam 53 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Alan Eğitimleri |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Temmuz 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 9 Sayı: 3 |
Cited By
TİCARİ ŞİRKETLERİN BASIN AÇIKLAMALARINDA ÜSTSÖYLEM BELİRLEYİCİLERİ
Uluslararası Dil Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.37999/udekad.1624057
Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.