Öz
Bu araştırmada düşünceyi geliştirme yollarından karşılaştırmadan faydalanarak planlanmış öğretim sürecinin metin türleri öğretimindeki etkisi incelenmiştir. Toplamda on metin türünün benzer ve farklı yönlerine dikkat çekilerek kavratılması amaçlanmıştır. Bu çalışmanın gayesi planlanmış faaliyetler içeren karşılaştırma köprüsü uygulamasıyla metin türlerini öğretme etkinliğinin 7. sınıf öğrencilerinin metin türlerini ayırt etme becerilerine yönelik etkisini belirlemektir. Bilgilerin toplanması, analizi ve yorumlanması sürecinde nicel araştırma yöntemlerinden ön test- son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırma 2023-2024 Eğitim-Öğretim yılında Kütahya ilinin Gediz ilçesinde bir devlet okulunda öğrenimine devam etmekte olan 7-D ve 7-A sınıfı deney ve kontrol gruplarında bulunan 48 7. sınıf öğrencisiyle birlikte uygulanmıştır. Araştırma grubuna ön test ve son test uygulanmıştır. Deney grubuna her hafta iki ders saati toplamda ise on bir haftada yirmi iki ders saati süresince metin türleri öğretiminde karşılaştırma köprüsü tekniği uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise metin türleri öğretiminde düz anlatım yapılmıştır. Araştırma sonucunda hem deney hem de kontrol gruplarının başarısında artış görülmekle birlikte karşılaştırma köprüsü uygulamasıyla metin türleri öğretimi yapılan deney grubu başarısındaki artış dikkat çekici boyutta görülmüştür ve anlamlı bir fark tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Metin türleri karşılaştırma karşılaştırma köprüsü metin türleri öğretimi Türkçe öğretimi
Kaynakça
- Akyol, H. (2012). Programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri (1. Basım). Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Arap, B. (2015). Ortaokul Türkçe öğretmenlerinin metin işleme sürecinde kullandıkları soruların incelenmesi: Bir durum çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Ardanacı, E. (2001). İngilizcede cümle, paragraf ve kompozisyon yazma teknikleri (1.Basım). İstanbul: İnkılap Yayıncılık.
- Baykoç, N. (1986). Çocuklarda dilin kazanılması (1. Basım). Ankara: Ya-Pa Yayınları.
- Benachour, N. (2008). Voyage et écriture: Penser la littérature autrement. Synergies Algérie, 3, 201-209.
- Bilgin, M. (2002). Anlamdan anlatıma Türkçemiz (1. Basım). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Binyazar, A. ve Özdemir, E. (1980). Yazılı anlatım bilgileri (1. Basım). İstanbul: Milliyet Yayınları.
- Cemiloğlu, M. (2003). Türk dili ve edebiyatı öğretimi (1. Basım). İstanbul: Alfa Yayıncılık.
- Cemiloğlu, M. (2009). Dil bilimi açısından Türkçe yazılı anlatım ve anlatım teknikleri öğretimi (1. Basım). Bursa: Alfa Aktüel Yayıncılık.
- Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Research methods: Design and analysis (A. Aypay, Ed.), Ankara: Anı Yayıncılık.
- Çetin, D. (2023). Yaratıcı drama yöntemi ile edebî metin türlerinin öğretimi: Fabl örneği. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 11(3), 87-100.
- Coşkun, E. ve Tiryaki, E. N. (2013). Üniversite öğrencilerinin tartışmacı metin yazma becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 102-115.
- Deleuze, G., & Guattari, F. (1987). A thousand plateaus. B. Massumi (Ed.). United States: University of Minnesota Press.
- Devellioğlu, F. (2000). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat (2. Basım). Ankara: Aydın Yayıncılık.
- Eker, S. (2009). Çağdaş Türk dili (1. Basım). Ankara: Grafiker Yayıncılık.
- Ekti, M. (2014). Psikogöstergesel bağlamda duvar yazılarının yansımasına ilişkin bir analiz örneği. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 31(2), 115-126.
- Erkul, R. (2004). Cümle ve metin bilgisi (1. Basım). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Fries, C. C. (1945). Teaching and learning English as a foreign language. Michigan: University of Michigan Press.
- Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (1998). Çocuk ve ergen gelişimi (B. Onur, Ed.), Ankara: İmge Yayıncılık.
- Günay, D. (2007). Metin bilgisi (1. Basım). İstanbul: Multilingual Yayıncılık.
- Güneş, F. (2013). Türkçede metin öğretimi yerine metinle öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 605-637.
- Harms, J., & Kellner, D. (2004, 15 June). Toward a critical theory of advertising. Retrieved from: http://www.uta.edu/huma/illuminations/kell6.htm
- Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi (1. Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kavcar, C., Oğuzkan, A. F. ve Aksoy, Ö. (2002). Yazılı ve sözlü anlatım (2. Basım). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kıbrıs, İ. (2010). Türkçe I: Yazılı anlatım (1. Basım). Ankara: Kök Yayınevi.
- Korkmaz, M. (2005). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi: Sorunlar, çözümler ve öneriler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 237-252.
- Korkmaz, Z. (1990). Türkçe dili verme bilgileri (1. Basım). Ankara: Yüksek Öğretim Kurumu Yayınları.
- Lado, R. (1957). Linguistics across cultures: Applied linguistics for language teachers (1st ed.). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.
- Meyer, J. B. F. (1985). Prose analysis: Purposes, procedures, and problems. In B. K. Britten and J. B. Black (Eds.), Understanding expository text: A theoretical and practical handbook for analyzing explanatory text (pp. 11-64). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (6, 7, 8. sınıflar) (1. Basım). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Yayınları.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2011). Bilişim teknolojileri-internet ve e-posta yönetimi (1. Basım). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Özdemir, E. ve Binyazar, A. (1975). Yazmak sanatı kompozisyon (1. Basım). İstanbul: Varlık Yayıncılık.
- Özdemir, E. (1992). Yazılı ve sözlü anlatım sanatı (1. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Özdemir, M. (2013). Karikatürlerde anlam oluşturma süreci: İlişkisel ve ilişkisiz karikatürler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 205-216.
- Öztürk, A. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında ana dili etkinlikleri (1. Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Sidekli, S. (2005). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin öğretici ve öyküleyici metinlere göre okuduğunu anlama becerilerinin sınanması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Sidekli, S. (2012). Yazma becerisini geliştirmek için hikâye piramidi. Akademik Bakış Dergisi, 31, 1-18.
- Şimşek, E. (2016). Anonim halk şiiri içerisinde ninnilerin yeri. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 4(8), 33-64.
- Topçuoğlu Ünal, F. (2023). Konuşma becerisinin geliştirilmesi. İçinde Y. Yılmaz ve Ö. Çangal (Ed.), Yurtdışında Türkoloji ve Türkçe öğretimi Türkoloji 1: Türkoloji çalışmaları (ss. 200-239). Kırklareli: Fenomen Yayıncılık.
- Topçuoğlu Ünal, F. ve Altın, H. (2017). Üniversite öğrencilerinin dilekçe yazım yanlışları üzerine bir inceleme. Electronic Turkish Studies, 12(6), 741-760.
- Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türk Dil Kurumu. (2005). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: 4. Akşam Sanat Okulu Yayınları.
- Türk Dil Kurumu. (2005, 4 Ekim). Türkçe sözlük Erişim Adresi: http://www.tdk.gov.tr/ index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.51ac94ec0c1508.00605999
- Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Yalçın, S. (1994). Metinden öğrenme ilkelerine göre hazırlanan ders kitabının öğrenci erişisine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yılmaz, E. (2010). Uygulamalı metin bilgisi (1. Basım). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Öz
In this study, the effect of the planned teaching process on teaching text types was examined by using comparisons of ways to develop thinking. It is aimed to understand ten text types in total by drawing attention to their similar and different aspects. The aim of this study is to determine the effect of teaching text types through the comparison bridge application, which includes planned activities, on 7th-grade students’ability to distinguish text types. In the process of collecting, analyzing and interpreting information, a quasi-experimental design with a pretest-posttest control group, one of the quantitative research methods, was used. The study was conducted in the 2023-2024 school year with 48 7th-grade students in the experimental and control groups of 7-D and 7-A classes, who were continuing their education at a public school in Gediz district of Kütahya province. Pretest and posttest were administered to the study group. The comparison bridge technique was applied to the experimental group for two class hours each week, a total of twenty-two class hours in eleven weeks in teaching text types. The control group was given direct instruction while teaching text types. As a result of the study, although there was an increase in the success of both the experimental and control groups, the increase in the success of the experimental group, which was taught text types through the comparison bridge application, was seen to be remarkable and a significant difference was detected.
Anahtar Kelimeler
Text types comparison comparison bridge teaching text types teaching Turkish
Kaynakça
- Akyol, H. (2012). Programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri (1. Basım). Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Arap, B. (2015). Ortaokul Türkçe öğretmenlerinin metin işleme sürecinde kullandıkları soruların incelenmesi: Bir durum çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Ardanacı, E. (2001). İngilizcede cümle, paragraf ve kompozisyon yazma teknikleri (1.Basım). İstanbul: İnkılap Yayıncılık.
- Baykoç, N. (1986). Çocuklarda dilin kazanılması (1. Basım). Ankara: Ya-Pa Yayınları.
- Benachour, N. (2008). Voyage et écriture: Penser la littérature autrement. Synergies Algérie, 3, 201-209.
- Bilgin, M. (2002). Anlamdan anlatıma Türkçemiz (1. Basım). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Binyazar, A. ve Özdemir, E. (1980). Yazılı anlatım bilgileri (1. Basım). İstanbul: Milliyet Yayınları.
- Cemiloğlu, M. (2003). Türk dili ve edebiyatı öğretimi (1. Basım). İstanbul: Alfa Yayıncılık.
- Cemiloğlu, M. (2009). Dil bilimi açısından Türkçe yazılı anlatım ve anlatım teknikleri öğretimi (1. Basım). Bursa: Alfa Aktüel Yayıncılık.
- Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Research methods: Design and analysis (A. Aypay, Ed.), Ankara: Anı Yayıncılık.
- Çetin, D. (2023). Yaratıcı drama yöntemi ile edebî metin türlerinin öğretimi: Fabl örneği. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 11(3), 87-100.
- Coşkun, E. ve Tiryaki, E. N. (2013). Üniversite öğrencilerinin tartışmacı metin yazma becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 102-115.
- Deleuze, G., & Guattari, F. (1987). A thousand plateaus. B. Massumi (Ed.). United States: University of Minnesota Press.
- Devellioğlu, F. (2000). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat (2. Basım). Ankara: Aydın Yayıncılık.
- Eker, S. (2009). Çağdaş Türk dili (1. Basım). Ankara: Grafiker Yayıncılık.
- Ekti, M. (2014). Psikogöstergesel bağlamda duvar yazılarının yansımasına ilişkin bir analiz örneği. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 31(2), 115-126.
- Erkul, R. (2004). Cümle ve metin bilgisi (1. Basım). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Fries, C. C. (1945). Teaching and learning English as a foreign language. Michigan: University of Michigan Press.
- Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (1998). Çocuk ve ergen gelişimi (B. Onur, Ed.), Ankara: İmge Yayıncılık.
- Günay, D. (2007). Metin bilgisi (1. Basım). İstanbul: Multilingual Yayıncılık.
- Güneş, F. (2013). Türkçede metin öğretimi yerine metinle öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 605-637.
- Harms, J., & Kellner, D. (2004, 15 June). Toward a critical theory of advertising. Retrieved from: http://www.uta.edu/huma/illuminations/kell6.htm
- Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi (1. Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kavcar, C., Oğuzkan, A. F. ve Aksoy, Ö. (2002). Yazılı ve sözlü anlatım (2. Basım). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kıbrıs, İ. (2010). Türkçe I: Yazılı anlatım (1. Basım). Ankara: Kök Yayınevi.
- Korkmaz, M. (2005). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi: Sorunlar, çözümler ve öneriler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 237-252.
- Korkmaz, Z. (1990). Türkçe dili verme bilgileri (1. Basım). Ankara: Yüksek Öğretim Kurumu Yayınları.
- Lado, R. (1957). Linguistics across cultures: Applied linguistics for language teachers (1st ed.). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.
- Meyer, J. B. F. (1985). Prose analysis: Purposes, procedures, and problems. In B. K. Britten and J. B. Black (Eds.), Understanding expository text: A theoretical and practical handbook for analyzing explanatory text (pp. 11-64). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (6, 7, 8. sınıflar) (1. Basım). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Yayınları.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2011). Bilişim teknolojileri-internet ve e-posta yönetimi (1. Basım). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Özdemir, E. ve Binyazar, A. (1975). Yazmak sanatı kompozisyon (1. Basım). İstanbul: Varlık Yayıncılık.
- Özdemir, E. (1992). Yazılı ve sözlü anlatım sanatı (1. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Özdemir, M. (2013). Karikatürlerde anlam oluşturma süreci: İlişkisel ve ilişkisiz karikatürler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 205-216.
- Öztürk, A. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında ana dili etkinlikleri (1. Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Sidekli, S. (2005). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin öğretici ve öyküleyici metinlere göre okuduğunu anlama becerilerinin sınanması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Sidekli, S. (2012). Yazma becerisini geliştirmek için hikâye piramidi. Akademik Bakış Dergisi, 31, 1-18.
- Şimşek, E. (2016). Anonim halk şiiri içerisinde ninnilerin yeri. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 4(8), 33-64.
- Topçuoğlu Ünal, F. (2023). Konuşma becerisinin geliştirilmesi. İçinde Y. Yılmaz ve Ö. Çangal (Ed.), Yurtdışında Türkoloji ve Türkçe öğretimi Türkoloji 1: Türkoloji çalışmaları (ss. 200-239). Kırklareli: Fenomen Yayıncılık.
- Topçuoğlu Ünal, F. ve Altın, H. (2017). Üniversite öğrencilerinin dilekçe yazım yanlışları üzerine bir inceleme. Electronic Turkish Studies, 12(6), 741-760.
- Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Türk Dil Kurumu. (2005). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: 4. Akşam Sanat Okulu Yayınları.
- Türk Dil Kurumu. (2005, 4 Ekim). Türkçe sözlük Erişim Adresi: http://www.tdk.gov.tr/ index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.51ac94ec0c1508.00605999
- Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Yalçın, S. (1994). Metinden öğrenme ilkelerine göre hazırlanan ders kitabının öğrenci erişisine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yılmaz, E. (2010). Uygulamalı metin bilgisi (1. Basım). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türkçe Eğitimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Kasım 2024 |
| Kabul Tarihi | 8 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025Cilt: 13 Sayı: 2 |
Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.