Öz
The aim of this research is to describe how Turkish teachers deal with the topic of the voice of the verb. For this purpose, the study group of the research consisted of 10 Turkish teachers working in different secondary schools. The research was carried out according to the case study, which is a qualitative research design. The natural observation method was used in the collection of research data, and ten different observation reports were kept with semi-structured observation forms prepared by the researchers to describe the approaches to voice of the verb. Content analysis of the data obtained from the observations was made. As a result of the research; Turkish teachers use many terms related to subject and object, there is no unity of terms; It was determined that there was no unity among the teachers about which voice types to be taught at the 8th-grade level. In addition, it has been determined that Turkish teachers adopt a formal approach to teaching the voice of the verb and generally use teacher-centered methods. The topic of the voice of the verb has become a controversial, complex, and difficult subject when evaluated only with a formal approach in the research; When considered with a functional approach, it has been suggested that term unity will be achieved when the semantic and pragmatic dimensions of the voice are used. At the same time, it has been suggested that all voice types can be successfully taught at the 8th-grade level with the teaching activities prepared with the perspective arising from the unity of formal and functional approaches.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksan, M. (1993). Dilbilimde işlevci-biçimci yaklaşım. Dilbilim Araştırmaları, 4, 189-200.
- A. Wilson, R. and C. Keil, F. (1999). The MIT Encyclopedia of The Cognitive Sciences. Cambridge-London: MIT Press.
- Bilgegil, M. K. (1982). Türkçe Dilbilgisi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Börekçi, M. (2004). Türkçe öğretimi bakımından çatı kavramı. V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I (ss. 487-500). Ankara.
- Börekçi, M. ve Ekinci Çelikpazu, E. (2018). Orta öğretim onuncu sınıf öğrencilerinin fiil çatısı ile ilgili kavram yanılgıları. Turkish Studies, 13 (27), 661-702.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (5. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Chomsky, N. (1993). Lectures on Government and Binding: The Pisa Lectures. Berlin- New York: Mouten de Gruyter.
- Çiçek, S. (2021). Türkçede çatı kavramı, yönetme ve bağlama kuramına göre çatı öğretimi (Yayımlanmamış doktora tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
- Çiçek, S. ve Dolunay, S. K. (2021). Türkçede çatı kavramı, yönetme ve bağlama kuramına göre çatı öğretimi. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 40 (2) , 849-900. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuefd/issue/67364/997509
- Demircan, Ö. (2003). Türk dilinde çatı. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Ediskun, H. (2017). Türk Dilbilgisi (13. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Ekinci Çelikpazu, E. (2012). Dil bilgisi öğretiminde çatı kavramı ve bu kavramla ilgili yanılgılar. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Ergin, M. (1986). Türk Dil Bilgisi (14. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
- Erkman Akerson, F. (2000). Türkçe örneklerle dile genel bir bakış. İstanbul: Multilingual Yayınları.
- Gencan, T. N. (1979 ). Dil Bilgisi (4. Baskı). Ankara: TDK Yayınları.
- Güz, N. (1983). Lucien Tesniere. Yirminci Yüzyıl Dilbilimi (Kuramcılardan Seçmeler) (112-140). Ankara: TDK Yayınları.
- Lübimov, K. (1963). Çağdaş Türkiye Türkçesinde çatı kategorisi ve çatı ekleriyle türetilen fiiller. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 13 (147), 150-155.
- Perlmutter, D. (1980). Relational grammar. E. Moravcsik and J. Wirth (Eds.), Syntax and Semantics 13: Current Approaches to Syntax (195-229). New York: Academic Press.
- Schaaik, G.V. (1999). Türkçede Öznelik Eksiltme. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 10, 7-23.
- Sebzecioğlu, T. (2016). Dilbilim kavramlarıyla Türkçe dilbilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.
- Tesnıère, L. (1959). Eléments de Syntaxe Structurale. Klincksieck: Paris.
- Topaloğlu, A. (2019). Karşılaştırmalı Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yücel, B. (2011). Türkiye Türkçesinde fiil çatıları. Türk Gramerinin Sorunları Bildiriler (268-314). Ankara: TDK Yayınları.
Öz
Bu araştırmanın amacı Türkçe öğretmenlerinin eylemde çatı konusunu nasıl ele aldıklarını betimlemektir. Bu amaçla araştırmanın çalışma grubunu farklı okullarda görev yapan 10 Türkçe öğretmeni oluşturmuştur. Araştırma, nitel bir araştırma deseni olan durum çalışmasına göre yürütülmüştür. Araştırma verilerinin toplanmasında doğal gözlem yöntemi kullanılmış, eylemde çatı konusunun işlenişini betimleyebilmek için araştırmacıların hazırladığı yarı yapılandırılmış gözlem formlarıyla on farklı gözlem raporu tutulmuştur. Gözlemlerden elde edilen verilerin içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda; eylemde çatı konusunda Türkçe öğretmenlerinin özne ve nesneyle ilgili birçok terim kullandıkları bu yüzden terim birliğinin olmadığı; öğretmenler arasında 8. sınıf düzeyinde hangi çatı çeşitlerinin öğretileceği ile ilgili birliğin olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca Türkçe öğretmenlerinin eylemde çatı konusunun öğretiminde biçimsel bir yaklaşım benimsedikleri ve genelde öğretmen merkezli yöntemleri kullandıkları tespit edilmiştir. Araştırmada sadece biçimsel bir yaklaşımla değerlendirildiğinde tartışmalı, karmaşık ve zor bir konu hâline gelen eylemde çatı konusunun işlevsel bir yaklaşımla ele alınarak çatının anlamsal ve edimsel boyutları işe koşulduğunda terim birliğinin sağlanacağı önerisi getirilmiştir. Aynı zamanda biçimsel ve işlevsel yaklaşımların birlikteliğinden doğan bakış açısıyla hazırlanan öğretim etkinlikleriyle 8. sınıf düzeyinde bütün çatı çeşitlerinin başarılı bir şekilde öğretilebileceği önerisi sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Eylemde çatı çatı çeşitleri çatı terimleri Türkçe Öğretmenleri
Kaynakça
- Aksan, M. (1993). Dilbilimde işlevci-biçimci yaklaşım. Dilbilim Araştırmaları, 4, 189-200.
- A. Wilson, R. and C. Keil, F. (1999). The MIT Encyclopedia of The Cognitive Sciences. Cambridge-London: MIT Press.
- Bilgegil, M. K. (1982). Türkçe Dilbilgisi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Börekçi, M. (2004). Türkçe öğretimi bakımından çatı kavramı. V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I (ss. 487-500). Ankara.
- Börekçi, M. ve Ekinci Çelikpazu, E. (2018). Orta öğretim onuncu sınıf öğrencilerinin fiil çatısı ile ilgili kavram yanılgıları. Turkish Studies, 13 (27), 661-702.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (5. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Chomsky, N. (1993). Lectures on Government and Binding: The Pisa Lectures. Berlin- New York: Mouten de Gruyter.
- Çiçek, S. (2021). Türkçede çatı kavramı, yönetme ve bağlama kuramına göre çatı öğretimi (Yayımlanmamış doktora tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
- Çiçek, S. ve Dolunay, S. K. (2021). Türkçede çatı kavramı, yönetme ve bağlama kuramına göre çatı öğretimi. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 40 (2) , 849-900. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuefd/issue/67364/997509
- Demircan, Ö. (2003). Türk dilinde çatı. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Ediskun, H. (2017). Türk Dilbilgisi (13. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Ekinci Çelikpazu, E. (2012). Dil bilgisi öğretiminde çatı kavramı ve bu kavramla ilgili yanılgılar. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Ergin, M. (1986). Türk Dil Bilgisi (14. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
- Erkman Akerson, F. (2000). Türkçe örneklerle dile genel bir bakış. İstanbul: Multilingual Yayınları.
- Gencan, T. N. (1979 ). Dil Bilgisi (4. Baskı). Ankara: TDK Yayınları.
- Güz, N. (1983). Lucien Tesniere. Yirminci Yüzyıl Dilbilimi (Kuramcılardan Seçmeler) (112-140). Ankara: TDK Yayınları.
- Lübimov, K. (1963). Çağdaş Türkiye Türkçesinde çatı kategorisi ve çatı ekleriyle türetilen fiiller. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 13 (147), 150-155.
- Perlmutter, D. (1980). Relational grammar. E. Moravcsik and J. Wirth (Eds.), Syntax and Semantics 13: Current Approaches to Syntax (195-229). New York: Academic Press.
- Schaaik, G.V. (1999). Türkçede Öznelik Eksiltme. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 10, 7-23.
- Sebzecioğlu, T. (2016). Dilbilim kavramlarıyla Türkçe dilbilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.
- Tesnıère, L. (1959). Eléments de Syntaxe Structurale. Klincksieck: Paris.
- Topaloğlu, A. (2019). Karşılaştırmalı Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yücel, B. (2011). Türkiye Türkçesinde fiil çatıları. Türk Gramerinin Sorunları Bildiriler (268-314). Ankara: TDK Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Alan Eğitimleri |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Ocak 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Cilt: 11 Sayı: 1 |
Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.