Öz
Konuşma iletişim kurmak için kullandığımız temel dil becerilerindendir.
Konuşma temel olarak hazırlıklı ve hazırlıksız konuşma olmak üzere iki şekilde
yapılır. Hazırlıklı konuşmalar yeri ve zamanı belirli olan, bir plan ve
hazırlık gerektiren konuşmalardır. Hazırlıksız konuşmalar ise yeri ve zamanı
tam olarak belli olmayan, bir plan ve hazırlık gerektirmeyen anlık
konuşmalardır. Hazırlıksız konuşmalar günlük hayatta, eğitim ortamlarında başta
olmak üzere sosyal yaşam içerisinde en çok kullandığımız konuşma
türlerindendir. Hayatımızın her aşamasında oldukça önemli bir yeri olan
hazırlıksız konuşmalar öğrencilerin yaptıkları konuşmaların büyük kısmını
oluşturur. Hazırlıksız konuşmaların niteliği ve etkililiği kişinin kelime
hazinesiyle doğru orantılıdır. Zengin bir kelime hazinesine sahip olan insanın
etkili ve güzel hazırlıksız konuşmalar yapma oranı oldukça yüksektir.
Araştırmamız bu kapsamda öğrencilerin hazırlıksız konuşmalarında kelime
hazinesi katsayılarını tespit etmeyi amaç edinmiştir. Kelime hazinesi katsayısı, kişinin
kullandığı farklı kelime sayısının toplam kelime sayısına bölünmesiyle elde
edilen bir değeri ifade eder. Bu değeri 0
(sıfır) ile 1 (bir) arasında değişir. Kelime hazinesi katsayısı (Karadağ, 2018)
dil eğitimi araştırmaları için bir değişken önerisi olarak sunulmuştur.
Araştırmamızda amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen ortaokul 6 ve 7. Sınıf
öğrencilerinin kelime hazinesi katsayıları hesaplanmış ve farklı değişkenlere
göre durumları incelenmiştir. Bu kapsamda öğrencilere uzman görüşleri
neticesinde oluşturulmuş 5 öyküleyici anlatım 5 adet de açıklayıcı anlatım
olmak üzere 10 adet konu verilmiştir. Öğrenciler kendilerine verilen konulardan
her iki anlatım tarzından da birer adet olmak üzere hazırlıksız konuşmalar
yapmıştır. Öğrencilerin hazırlıksız konuşmaları ses kayıt cihazı ile kayıt
edilmiş ve araştırmacı tarafından yazıya aktarılmıştır. Ardından (Bayburtlu,
2019) kelime hazinesi katsayısı değerlendirme ölçeği’ne göre incelenmiştir.
Araştırma sonuçlarına göre araştırmaya katılan öğrencilerin yarısından
fazlasının kelime hazinesi katsayılarının orta düzeyde olduğu anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kelime hazinesi kelime hazinesi katsayısı hazırlıksız konuşma
Kaynakça
- Aksan, D. (2002). Anadilimizin Söz Denizinde. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2004). Yazılı ve Sözlü Anlatım Kompozisyon Sanatı (5. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Baş, B. (2005). 1985-2005 Yılları Arasında Çocuk Edebiyatı Sahasında Yazılmış Tahkiyeli Metinlerin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Başaran, M. ve Erdem, i. (2008). Öğretmen Adaylarının Güzel Konuşma Becerisi İle İlgili Görüşleri Üzerine Bir Araştırma. Eylül 2009 Cilt:17 No:3 Kastamonu Eğitim Dergisi 743-754.
- Bayburtlu, Y., S. (2019). Ortaokul 6 ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Hazırlıksız Konuşmalarında Bağdaşıklık ve Tutarlılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Özcan E. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.Can, R. (2012). Ortaöğretim Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Paragraf Düzeyinde Bağdaşıklık ve Tutarlılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çoban, A. (2012). İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Oluşturdukları Öyküleyici Metinlerin Bağdaşıklık ve Tutarlılık Ölçütlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
- Coşkun, E. (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Öyküleyici Anlatımlarında Bağdaşıklık, Tutarlılık ve Metin Elementleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Karadağ, Ö. (2005). İlköğretim I. Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Karadağ, Ö. (2018). Dil Eğitimi Araştırmaları İçin Bir Değişken Önerisi: Kelime Hazinesi Katsayısı, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 532-537.
- Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara: TDK Yayınları.
- Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
- Kuzu, A. (2005). Oluşturmacılığa Dayalı Çevrimiçi Destekli Öğretim: Bir Eylem Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Kurudayıoğlu, M. (2005). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ruhi, Ş. (1994). İlköğretim Öğrenci Kompozisyonlarındaki Bağdaşıklık Sorunları. Çağdaş Türk Dili, VI (77-78), Temmuz-Ağustos, 1994, 24-26.
- Türkben, T. (2018) Söz Varlığını Belirlemeye Yönelik Çalışmaların Değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 22 Sayı:3, s.993-1032.
- Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, T. ve Doğan, Y. (2014). 7. Sınıf Öğrencilerinin Anlamını Bilmedikleri Kelimeler ve Türkçe Ders Kitaplarındaki Kelime Çalışmaları Bağlamında Kelime Öğretimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, (25), 279–295.
- Yılmaz, Ö. (2012). 11. Sınıf Öğrencilerine Ait Öyküleyici Metinlerin Bağdaşıklık ve Tutarlılık Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
Öz
peaking is one of the fundamental language skills used to establish communication. Speech occurs in two forms as prepared and unprepared. Prepared speeches are those which require planning and preparation and occur in a specific place and time. Unprepared speeches, on the other hand, are instant conversations that require neither planning nor preparation and do not occur in definite locations or time. Unprepared speech is one of the most used speech types in daily life, especially in educational environments. Unprepared speeches, which have a very important place in every stage of human life, constitute a significant proportion of students' speeches. The quality and efficacy of unprepared speeches are proportional to one’s vocabulary. It is highly probable for a person who has a rich vocabulary to make highly effective unprepared speeches. This study aims to determine vocabulary coefficients in students' unprepared speeches. Vocabulary coefficient refers to the value obtained by dividing the number of different words used by a person by the total number of words. This value ranges between 0 (zero) and 1 (one). The vocabulary coefficient (Karadağ, 2018) was proposed as a variable in language education research. In this study, the vocabulary coefficients of 6th and 7th graders who had been chosen through purposeful sampling were calculated and were analyzed in terms of different variables. Thus, a total of 10 topics, 5 narrative and 5 expository, which were prepared having obtained expert opinions were given to the students. The students made unprepared speeches by choosing one topic from each one of the two types. The unprepared speeches of the students were recorded with a voice recorder and transcribed by the researcher afterwards. The vocabulary coefficients were then calculated using the assessment scale (Bayburtlu, 2019). Chi-square analysis was conducted to investigate the relations between vocabulary coefficient and categorical variables such as grade level, gender, school, mother and father education levels, and reading frequencies. The results showed that more than half of the participating students had moderate vocabulary coefficients.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksan, D. (2002). Anadilimizin Söz Denizinde. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2004). Yazılı ve Sözlü Anlatım Kompozisyon Sanatı (5. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Baş, B. (2005). 1985-2005 Yılları Arasında Çocuk Edebiyatı Sahasında Yazılmış Tahkiyeli Metinlerin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Başaran, M. ve Erdem, i. (2008). Öğretmen Adaylarının Güzel Konuşma Becerisi İle İlgili Görüşleri Üzerine Bir Araştırma. Eylül 2009 Cilt:17 No:3 Kastamonu Eğitim Dergisi 743-754.
- Bayburtlu, Y., S. (2019). Ortaokul 6 ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Hazırlıksız Konuşmalarında Bağdaşıklık ve Tutarlılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Özcan E. A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.Can, R. (2012). Ortaöğretim Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Paragraf Düzeyinde Bağdaşıklık ve Tutarlılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çoban, A. (2012). İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Oluşturdukları Öyküleyici Metinlerin Bağdaşıklık ve Tutarlılık Ölçütlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
- Coşkun, E. (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Öyküleyici Anlatımlarında Bağdaşıklık, Tutarlılık ve Metin Elementleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Karadağ, Ö. (2005). İlköğretim I. Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Karadağ, Ö. (2018). Dil Eğitimi Araştırmaları İçin Bir Değişken Önerisi: Kelime Hazinesi Katsayısı, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 532-537.
- Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara: TDK Yayınları.
- Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
- Kuzu, A. (2005). Oluşturmacılığa Dayalı Çevrimiçi Destekli Öğretim: Bir Eylem Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Kurudayıoğlu, M. (2005). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ruhi, Ş. (1994). İlköğretim Öğrenci Kompozisyonlarındaki Bağdaşıklık Sorunları. Çağdaş Türk Dili, VI (77-78), Temmuz-Ağustos, 1994, 24-26.
- Türkben, T. (2018) Söz Varlığını Belirlemeye Yönelik Çalışmaların Değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 22 Sayı:3, s.993-1032.
- Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, T. ve Doğan, Y. (2014). 7. Sınıf Öğrencilerinin Anlamını Bilmedikleri Kelimeler ve Türkçe Ders Kitaplarındaki Kelime Çalışmaları Bağlamında Kelime Öğretimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, (25), 279–295.
- Yılmaz, Ö. (2012). 11. Sınıf Öğrencilerine Ait Öyküleyici Metinlerin Bağdaşıklık ve Tutarlılık Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Alan Eğitimleri |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ocak 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020Cilt: 8 Sayı: 1 |
Cited By
Özel Yetenekli Öğrencilere Okutulan Türkçe Alanı Yardımcı Ders Materyali Kitabındaki Metinlerin Derlem Tabanlı İncelenmesi
Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi
https://doi.org/10.17152/gefad.1253930
İlkokul Düzeyinde Türkçe Dersinde Yaşanan Sorunlara Yönelik Çalışmaların Analizi: Bir Meta-Sentez Çalışması
Ana Dili Eğitimi Dergisi
Yakup BALANTEKİN
https://doi.org/10.16916/aded.791365
Kavram Dağarcığının Geliştirilmesinde Düzeye Uygun Bir Çocuk Kitabının Etkisi: Bir Uygulama Örneği
Ana Dili Eğitimi Dergisi
Erkan ÇER
https://doi.org/10.16916/aded.729934
Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.