Öz
Çalışmanın amacı, duygusal anlamla ilişkili sözlüksel
öğelerin metni anlamlandırma sürecine etkisini ve söz konusu öğelerin yazın
öğretimi sürecine nasıl yansıtılabileceğini tartışmaktır. Bu amaç kapsamında şu
sorulara yanıt aranacaktır? 1)Duygusal anlama dayalı sözlüksel öğelerin
kavramsal ayrımı ve tanımı nasıl belirginleşmektedir? 2) Duygusal anlam ile düğümlenmiş
sözlüksel öğeler, yazın öğretimi açısından ne tür görünümler sunmaktadır? Bu çalışma,
çokyönlü görünüm sunan duygusal anlam kavramını dilbilimsel bakış açısına göre ele
alma ve söz konusu kavramın yazın öğretimiyle nasıl ilişkilendirilebileceğine
yönelik bir bakış açısı oluşturma amacı taşımaktadır. Bu nedenle, çalışmanın
ilk aşamasında duygusal anlam türlerinin tanımlanmasına yönelik bir alanyazın
taramasının sonuçları aktarılacak ve böylelikle söz konusu duygusal anlam
türlerinin kavramsal özelliklerine değinilecektir. İkinci olarak, belirlenen
kavramsal çerçeve ışığında duygusal anlam türleri ve bu türler arasındaki
ayrımların yazın öğretimiyle nasıl ilişkilendirileceği tartışılacak; bu
öğelerin öğretiminde yazınsal metinlerin rolü ve katkısı betimlenecektir. Bu
çalışmanın temel savunusu, duygusal anlam türlerinin ayırt edilebilir
özelliklerinin öğretim sürecine yansıtılmasının öğrencilerin metni kavrama
düzeyine olumlu etkisi olduğudur. Dolayısıyla, bu çalışma öncelikli olarak
öğretim sürecine yansıtılabilmesi amacıyla söz konusu duygusal anlam düzlemlerine
yönelik ön gözleme dayalı bir bakış açısı ortaya koymayı hedeflemektedir.
Anahtar Kelimeler
duygusal anlam metin anlamlandırma yazın öğretimi metin anlamlandırma
Kaynakça
- Aksan, M. (2006). Metaphors of anger: an outline of a cultural model, Mersin Üniversitesi, Journal of Linguistics and Literature, 3(1), s. 31-67.
- Bıçakçı, B. (2015). Aramızdaki en kısa mesafe. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bower, G. (1992). How might emotions affect learning? S. A. (Ed.) The handbook of emotion and memory, Christianson, New York: Psychology Press, s.3-33.
- Bublitz, W. (1978). Ausdrucksweisen der Sprechereinstellung im Deutschen und Englischen. Untersuchungen zur Syntax, Semantik und Pragmatik der deutschen Modalpartikeln und Vergewisserungsfragen und ihrer englischen Entsprechungen. Linguistische Arbeiten 57, Tübingen: Niemeyer.
- Durst, U. (2001). Why Germans don’t feel anger. Harkins, J. und Wierzbicka, A. (Ed.) Emotions in crosslinguistic perspective. Berlin: de Gruyter, s. 115-148.
- Eco, U. (1979). A theory of semiotics. Bloomington: Indiana University Press
- Ekman, P. (1972). Universals and cultural differences in facial expression of emotion. Cole, J.K. (Ed.) Nebraska Symposium on Motivation. Lincoln: Univ. Of Nebraska Press, s. 207-283.
- Ekman, P. (1988). Gesichtsausdruck und Gefühl. 20 Jahre Forsschung von Paul Ekman, Paderborn: Junfermann.
- Fiehler, R. (1990). Kommunikation und Emotion. Theoretische und empirische Untersuchungen zur Rolle von Emotionen, Berlin: de Gruyter.
- Fries, N. (1991). Emotionen. Experimentalwissenschaftliche und linguistische Aspekte, in: Sprache und Pragmatik 23, s. 32–70.
- Fries, N. (1996). Grammatik und Emmotionen. In Zeitschrift für Literaturwissenschaft und Linguistik. LiLi 26, s. 37-69.
- Fries, N. (2000). Sprache und Emmotion. Ausführungen zum besersen Verständnis, Anregungen zum Nachdenken. Bergisch Gladbach, BLT.
- Hartmanns, F. (2002). Dimension der Bedeutung: Aspekte der Emotion. Cruse, D. A. (Ed.) Lexikologie, Band 1. Berlin: de Gruyter, s. 356-362.
- Huber, M. ve Winko S. (2009). Literatur und Kognition. Bestandsaufnahmen und Perspektiven eines Arbeitsfeldes. Paderborn: Mentis.
- Izard, C.E. (1994). Innate and universal facial expressions: Evidence from developmental and cross-cultural research. Psychological Bulletin, 115(2), s. 288-299.
- Jahr S. (2000). Emotionen und Emotionsstukturen in Sachtexten. Berlin: Walter de Gruyter.
- Jäger L. ve Plum S. (2014). Text und Emotion, Tübingen: Narr Verlag.
- Kasper G. (1981). Pragmatische Aspekte in der Interimsprache: eine Untersuchung des Englischen, Tübingen: Narr Verlag.
- Kövecses, Z. (1999). Methaphor and emotion: Language, culture and body in human feeling. Cambridge: Cambridge Univ. Press.
- Lakoff, G. ve Kövecses, Z. (1987). The cognitive model of anger inherent in American English. D. Holland and N. Quinn (Ed.). Cultural models in language and thought. Cambridge: Cambridge Univ. Press., s. 195-222.
- Lazarus, R.S. (1982). Thoughts on the relations between emotion andcognition. American Psychologist, 37, s. 1019-1024.
- Lindsley, CH. H. (1951). The ıntrinsic viscosity of nitrocellulose. Journal of Polymer Science, 7(6), New York: s. 635-652.
- Osgood, C. E. (1957). The measurement of meaning. Urbana: Univ. Of İllinois Press.
- Sandhöfer-Sixel, J. (1990). Emotionale bewertung als modale kategorie. K. Sornig, und N. Denison. (Ed). Sprache: Emotion. Graz, Grazer linguistische Studien, 33/34, s. 267-278.
- Schlaeger J. ve Stedman G. (1999). Representations of emotions. Literatur und Anthropologie 3, Tübingen: Gunter Narr.
- Schwarz-Friesel, M. (2007). Sprache und emotion. Tübingen: A. Francke.
- Schwarz-Friesel, M. (2008). Sprache, kognition und emotion: Neue wege in der kognitionswissenschaft, sprache, kognition, kultur. H. Kämper. und L. M. Eichinger (Ed.) Berlin: de Gruyter, s. 263-276.
- Soysal, S. (1982). Hoş geldin ölüm. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Temelkuran, E. (2013). Düğümlere Üfleyen Kadınlar. İstanbul: Everest Yayınları.
- Ümit, A. (2015). Elveda güzel vatanım. İstanbul: Everest Yayınları.
- Wierzbicka, A. (1999). Emotion across languages and cultures: Diversity and universals. Cambridge: Cabridge Univ. Press.
- Winko, S. (2003). Über Regeln emotionaler Bedeutung in und von literarischen Texten, Regeln der Bedeutung, Jannidis, F. und S. Winko (Ed.), Berlin: Walter de Gruyter, s. 329-348.
Öz
The aim of the study was to
discuss the effects of lexical items related to emotional meaning on the
meaning-making process in texts and how such items could be incorporated into
the process of literature teaching. For this purpose, answers were sought to
the following questions: 1) How do the conceptual differences and definitions
of emotional meaning related lexical items become evident? 2) What kind of possibilities do lexical units, bound to
emotional meaning, provide in terms of literature teaching? This study aimed to
examine the concept of emotional meaning which provides a multi-dimensional
perspective in the light of linguistic point of view and to create a point of
view on how that concept could be linked to the teaching of literature. To that
end, in the first part of the study, the results of a literature survey that
was done to define the types of emotional meaning were presented, and, thus,
conceptual features of the types of emotional meaning was discussed. In the
second part, the issue of how the types of emotional meaning determined in the
light of the conceptual framework and the differences among them would be
linked to literature teaching was discussed; the role and contribution of
literary texts in the teaching of those items were delineated. The main
argument of this study is that incorporating the distinguishing characteristics
of the types of emotional meaning to the teaching process has a positive effect
on the level of students' comprehension of texts. Therefore, this study primarily
aimed to present a perspective based on preliminary observation toward
emotional meaning types for the purpose of incorporating them into the teaching
process.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksan, M. (2006). Metaphors of anger: an outline of a cultural model, Mersin Üniversitesi, Journal of Linguistics and Literature, 3(1), s. 31-67.
- Bıçakçı, B. (2015). Aramızdaki en kısa mesafe. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bower, G. (1992). How might emotions affect learning? S. A. (Ed.) The handbook of emotion and memory, Christianson, New York: Psychology Press, s.3-33.
- Bublitz, W. (1978). Ausdrucksweisen der Sprechereinstellung im Deutschen und Englischen. Untersuchungen zur Syntax, Semantik und Pragmatik der deutschen Modalpartikeln und Vergewisserungsfragen und ihrer englischen Entsprechungen. Linguistische Arbeiten 57, Tübingen: Niemeyer.
- Durst, U. (2001). Why Germans don’t feel anger. Harkins, J. und Wierzbicka, A. (Ed.) Emotions in crosslinguistic perspective. Berlin: de Gruyter, s. 115-148.
- Eco, U. (1979). A theory of semiotics. Bloomington: Indiana University Press
- Ekman, P. (1972). Universals and cultural differences in facial expression of emotion. Cole, J.K. (Ed.) Nebraska Symposium on Motivation. Lincoln: Univ. Of Nebraska Press, s. 207-283.
- Ekman, P. (1988). Gesichtsausdruck und Gefühl. 20 Jahre Forsschung von Paul Ekman, Paderborn: Junfermann.
- Fiehler, R. (1990). Kommunikation und Emotion. Theoretische und empirische Untersuchungen zur Rolle von Emotionen, Berlin: de Gruyter.
- Fries, N. (1991). Emotionen. Experimentalwissenschaftliche und linguistische Aspekte, in: Sprache und Pragmatik 23, s. 32–70.
- Fries, N. (1996). Grammatik und Emmotionen. In Zeitschrift für Literaturwissenschaft und Linguistik. LiLi 26, s. 37-69.
- Fries, N. (2000). Sprache und Emmotion. Ausführungen zum besersen Verständnis, Anregungen zum Nachdenken. Bergisch Gladbach, BLT.
- Hartmanns, F. (2002). Dimension der Bedeutung: Aspekte der Emotion. Cruse, D. A. (Ed.) Lexikologie, Band 1. Berlin: de Gruyter, s. 356-362.
- Huber, M. ve Winko S. (2009). Literatur und Kognition. Bestandsaufnahmen und Perspektiven eines Arbeitsfeldes. Paderborn: Mentis.
- Izard, C.E. (1994). Innate and universal facial expressions: Evidence from developmental and cross-cultural research. Psychological Bulletin, 115(2), s. 288-299.
- Jahr S. (2000). Emotionen und Emotionsstukturen in Sachtexten. Berlin: Walter de Gruyter.
- Jäger L. ve Plum S. (2014). Text und Emotion, Tübingen: Narr Verlag.
- Kasper G. (1981). Pragmatische Aspekte in der Interimsprache: eine Untersuchung des Englischen, Tübingen: Narr Verlag.
- Kövecses, Z. (1999). Methaphor and emotion: Language, culture and body in human feeling. Cambridge: Cambridge Univ. Press.
- Lakoff, G. ve Kövecses, Z. (1987). The cognitive model of anger inherent in American English. D. Holland and N. Quinn (Ed.). Cultural models in language and thought. Cambridge: Cambridge Univ. Press., s. 195-222.
- Lazarus, R.S. (1982). Thoughts on the relations between emotion andcognition. American Psychologist, 37, s. 1019-1024.
- Lindsley, CH. H. (1951). The ıntrinsic viscosity of nitrocellulose. Journal of Polymer Science, 7(6), New York: s. 635-652.
- Osgood, C. E. (1957). The measurement of meaning. Urbana: Univ. Of İllinois Press.
- Sandhöfer-Sixel, J. (1990). Emotionale bewertung als modale kategorie. K. Sornig, und N. Denison. (Ed). Sprache: Emotion. Graz, Grazer linguistische Studien, 33/34, s. 267-278.
- Schlaeger J. ve Stedman G. (1999). Representations of emotions. Literatur und Anthropologie 3, Tübingen: Gunter Narr.
- Schwarz-Friesel, M. (2007). Sprache und emotion. Tübingen: A. Francke.
- Schwarz-Friesel, M. (2008). Sprache, kognition und emotion: Neue wege in der kognitionswissenschaft, sprache, kognition, kultur. H. Kämper. und L. M. Eichinger (Ed.) Berlin: de Gruyter, s. 263-276.
- Soysal, S. (1982). Hoş geldin ölüm. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Temelkuran, E. (2013). Düğümlere Üfleyen Kadınlar. İstanbul: Everest Yayınları.
- Ümit, A. (2015). Elveda güzel vatanım. İstanbul: Everest Yayınları.
- Wierzbicka, A. (1999). Emotion across languages and cultures: Diversity and universals. Cambridge: Cabridge Univ. Press.
- Winko, S. (2003). Über Regeln emotionaler Bedeutung in und von literarischen Texten, Regeln der Bedeutung, Jannidis, F. und S. Winko (Ed.), Berlin: Walter de Gruyter, s. 329-348.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Nisan 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Cilt: 6 Sayı: 2 |
Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.