Erken Okuryazarlık Becerilerine Yönelik Dil Destek Çalışmalarında Ailelerin Tercihleri

Dilara Harmandar; Arzu Arıkan

doi:10.16916/aded.774896

Araştırma Makalesi

Family Preferences for Language Support Programs about Early Literacy

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 4, 1183 - 1203, 29.10.2020

Dilara Harmandar , Arzu Arıkan

https://doi.org/10.16916/aded.774896

Cited By: 5

Öz

Early literacy skills acquired in preschool period have a critical role in children's future success and development. To support these skills, families should also offer rich stimuli at home and participate in language support programs. For increasing families' participation and learning in these programs, consulting with families during the planning process is crucial. This study aims to describe families' preferences for language support activities focused on developing early literacy skills. The sampling in this survey research included the 640 parents of 5-6 years old children attending public and private schools in Turkey. Data analysis employed descriptive statistics, nonparametric tests, and cluster analysis. The results show that families mostly want information about being educational and engaging in their interactions and prefer written materials to receive information. The most common barrier for families is lack of time/energy. There were significant differences in the preferences of families based on socioeconomic status and other demographic variables.

Anahtar Kelimeler

Preschool education , early literacy development , family literacy , parent involvement

Kaynakça

ltıparmak, S. (2010). Erken çocukluk döneminde ebeveynlerin okuma-yazmaya hazırlık konusundaki görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Aram, D., Fine, Y., & Ziv, M. (2013). Enhancing parent–child shared book reading interactions: Promoting references to the book’s plot and socio-cognitive themes. Early Childhood Research Quarterly, 28, 111–122.
Arıcı, M., & Tüfekci Akcan, A. (2019). Okul öncesi dönemde anne-çocuk birlikte hikâye kitabı okuma davranışlarının incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 33(1), 100-120.
Avcı, M. (2013). Yoksulluğun dili ya da alt sosyal sınıf çocuklarının dil kodlarının eğitim sürecine etkileri. International Journal of Human Sciences, 10(1), 1050-1077.
Baker, C. E. (2013). Fathers' and mothers' home literacy involvement and children's cognitive and social emotional development: Implications for family literacy programs. Applied Developmental Science, 17(4), 184-197. doi:10.1080/10888691.2013.836034
Barratt-Pugh, C., & Rohl, M. (2016). Evaluation of family literacy programs: A case study of better beginnings, a library-initiated family literacy bookgifting program in Western Australia. Library Trends, 65(1), 19-40.
Bee, H., & Boyd, D. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi. İstanbul: kaknüs yayınları.
Bennett, K. K., Weigel, D. J., & Martin, S. S. (2002). Children’s acquisition of early literacy skills: examining family contributions. Early Childhood Research Quarterly, 17, 295–317.
Bennett, S. V., Gunn, A. A., Gayle-Evans, G., Barrera IV, E. S., & Leung, C. B. (2018). Culturally responsive literacy practices in an early childhood community. Early Childhood Educ J, 46, 241-248.
Boeglin-Quintana, B., & Donovan, L. (2013). Storytime using iPods: Using technology to reach all learners. TechTrends , 57(6), 49-56.
Bozkurt Yükçü, Ş., İzoğlu Tok, A., & Bencik Kangal, S. (2019). Çocuk edebiyatının geldiği son nokta: Okul öncesi dönem resimli e-kitaplara gelişimsel bir bakış. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi , 3(1), 139-164.
Bringula, R., Rodrigo, M. M., Ocumpaugh, J. L., Porayska-Pomsta, K., Olatunji, I., & Luckin, R. (2018). Towards the development of a computer-based game for phonemic awareness. J. C. Yang içinde, Proceedings of the 26th International Conference on Computers in Education (s. 657-662). Philippines: Asia-Pacific Society for Computers in Education.
Bronfenbrenner, U. (1979). Ecology of human development. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Carpentieri, J., Fairfax-Cholmeley, K., Lister, J., & Vorhaus, J. (2011). Family literacy in Europe:Using parental support initiatives to enhance early literacy development (EAC/16/2009). London: NRDC, Institute of Education.
Celano, D. ve Neuman, S. B. (2001). The Role of Public Libraries in Children’s Literacy Development. Pennsylvania: Pennsylvania Library Association.
Creswell, J. W. (2016). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntemler. Ankara: Eğiten Kitap.
Doyle, A. (2012). Family literacy programs: Where have they come from and where are they going? Front. Educ. China, 7(1), 85-102. doi:10.3868/s110-001-012-0005-9
Doyle, A., & Zhang, J. (2011). Participation structure impacts on parent engagement in family literacy programs. Early Childhood Educ J, 39, 223-233. doi:10.1007/s10643-011-0465-x
Ergül, C., Dolunay Sarıca, A., Akoğlu, G., & Karaman, G. (2017). The home literacy environments of Turkish kindergarteners: Does SES make a difference? International Journal of Instruction, 10(1), 1308-1470.
Hershman, A., Nazare, J., Sysoev, I., Fratamico, L., Buitrago, J., Soltangheis, M., . . . Roy, D. (2018). Family learning coach: Engaging families in children’s early literacy learning with computer-supported tools. J. C. Yang içinde, Proceedings of the 26th International Conference on Computers in Education (s. 637-646). Philippines: Asia-Pacific Society for Computers in Education .
Hill, S., & Diamond, A. (2013). Family literacy in response to local contexts. Australian Journal of Language and Literacy, 36(1), 48-56.
Işıkoğlu Erdoğan, N. (2016). Erken çocukluk döneminde çocuk-ebeveyn birlikte okuma etkinliklerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1071-1086.
Kınık, B., Okyay, Ö., & Aydoğan, Y. (2016). 24-36 aylık çocuklarda aile katılımlı çevre eğitiminin dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi , 24(5), 2143-2156.
Kızıltaş, E. (2009). Okul öncesi eğitimde uygulanan aile katılım çalışmalarının 5 - 6 yaş grubu çocukların dil becerilerinin gelişimine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Knowles, M. S. (1984). The adult learner: A neglected species (3rd Ed.) Houston, TX: Gulf Publishing.
Korat, O., & Shneor, D. (2019). Can e-book support low SES parental mediation to enrich children's vocabulary? First Language, 1-22.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
Krijnen, E., Van Steensel, R., Meeuwisse, M., Jongerling, J., & Sabine, S. (2019). Exploring a refined model of home literacy activities and associations with children’s emergent literacy skills. Reading and Writing. doi:10.1007/s11145-019-09957-4
la Rie, S., Van Steensel, R. C., & Van Gelderen, A. J. (2017). Implementation quality of family literacy programmes: a review of literature. Review of Education, 5(1), 91-118. doi:10.1002/rev3.3081
Muslugüme, E. (2016). Dil gelişimini destekleyici ebeveyn eğitim programının sosyo ekonomik düzeyi düşük ailelerin çocuklarının dil gelişimine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Neuman, W. L. (2006). Toplumsal araştırma yöntemleri. Ankara: Yayın Odası.
Niklas, F., Cohrssen, C., & Tayler, C. (2016). Parents supporting learning: a non-intensive intervention supporting literacy and numeracy in the home learning environment. International Journal of Early Years Education, 24(2), 121-142. doi:10.1080/09669760.2016.1155147
Özbek Ayaz, C. (2015). Ailelerin okul öncesi dönemdeki çocuklarının okuryazarlık becerilerini desteklemek için kullandıkları okuryazarlık uygulamalarının incelenmesi: Tekirdağ ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Özen Altınkaynak, Ş. (2019). Annelerin okuma yazmaya hazırlık sürecine ilişkin görüşleri. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(1), 98-116.
Pila, S., Lauricella, A. R., & Wartella, E. (2018). Using short message (SMS) and multimedia messaging (MMS) to encourage positive parent–child engagement around literacy and language development. Mobile Media & Communication, 1-21.
Samiei, S., Bush, A. J., Sell, M., & Imig, D. (2016). Examining the association between the Imagination Library early childhood literacy program and kindergarten readiness. Reading Psychology, 37(4), 601-626. doi:10.1080/02702711.2015.1072610
Saracho, O. N. (2017). Literacy in the twenty-first century: children, families and policy. Early Child Development and Care, 187(3-4), 630-643. doi:10.1080/03004430.2016.1261513
Shamir, A., Korat, O., & Barbi, N. (2008). The effects of CD-ROM storybook reading on low SES kindergarteners’ emergent literacy as a function of learning context. Computers & Education, 51, 354-367.
Siew, L. C., & Tang, H. N. (2018). Using apps based medium to reach out to children with learning needs. Journal of Social Science and Humanities, 1(2), 53-57.
Teale, W. H., & Sulzby, E. (1986). Emergent literacy as a perspective for examining how young children become writers and readers. W. H. Teale, & E. Sulzby (Ed.) içinde, Emergent literacy: Writing and reading (s. vii–xxv). Norwood, NJ: Ablex.
Türe Köse, H. B. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarında dijital hikaye anlatımının dinleme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Van Steensel, R., McElvany, N., Kurvers, J., & Herppich, S. (2011). How effective are family literacy programs? Results of a meta-analysie. Review of Educational Research, 81(1), 69–96. doi:10.3102/0034654310388819

Erken Okuryazarlık Becerilerine Yönelik Dil Destek Çalışmalarında Ailelerin Tercihleri

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 4, 1183 - 1203, 29.10.2020

Dilara Harmandar , Arzu Arıkan

https://doi.org/10.16916/aded.774896

Cited By: 5

Öz

Okulöncesi dönemde kazanılan erken okuryazarlık becerileri çocukların gelecek başarıları ve gelişimlerinde kritik bir rol oynamaktadır. Bu becerilerin desteklenmesi için ailelerin de çocuklara zengin uyaranlar sunmaları ve eğitsel çalışmalara katılmaları gerekmektedir. Ailelerin erken okuryazarlık becerileri konusundaki çalışmalara katılımını artırmak içinse planlama sürecinde ailelerin görüşlerine başvurmak önemlidir. Bu araştırmanın amacı da ailelerin okulöncesi dönemde erken okuryazarlık becerileri odaklı dil destek çalışmaları konusundaki tercihlerini betimlemektir. Tarama deseninde yürütülen araştırmanın örneklemini resmi ve özel okullarda öğrenim gören 5-6 yaşlarındaki 640 çocuğun ebeveyni oluşturmuştur. Veri analizinde betimleyici istatistiklere ve nonparametrik testlere başvurulmuştur. Bulgular; ailelerin çocukları ile etkileşimlerinde en çok eğitici ve ilgi çekici olma konusunda bilgi istediğini ve bilgilendirme aracı olarak yazılı materyalleri tercih ettiğini göstermektedir. Çalışmalara katılımda aileleri en fazla sınırlayan faktör ise zaman/enerji yokluğudur. Ailelerin tercihlerinde sosyoekonomik katman ve diğer demografik değişkenlere göre de anlamlı farklara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okulöncesi eğitim , erken okuryazarlık gelişimi , aile okuryazarlığı , ebeveyn katılımı

Kaynakça

ltıparmak, S. (2010). Erken çocukluk döneminde ebeveynlerin okuma-yazmaya hazırlık konusundaki görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Aram, D., Fine, Y., & Ziv, M. (2013). Enhancing parent–child shared book reading interactions: Promoting references to the book’s plot and socio-cognitive themes. Early Childhood Research Quarterly, 28, 111–122.
Arıcı, M., & Tüfekci Akcan, A. (2019). Okul öncesi dönemde anne-çocuk birlikte hikâye kitabı okuma davranışlarının incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 33(1), 100-120.
Avcı, M. (2013). Yoksulluğun dili ya da alt sosyal sınıf çocuklarının dil kodlarının eğitim sürecine etkileri. International Journal of Human Sciences, 10(1), 1050-1077.
Baker, C. E. (2013). Fathers' and mothers' home literacy involvement and children's cognitive and social emotional development: Implications for family literacy programs. Applied Developmental Science, 17(4), 184-197. doi:10.1080/10888691.2013.836034
Barratt-Pugh, C., & Rohl, M. (2016). Evaluation of family literacy programs: A case study of better beginnings, a library-initiated family literacy bookgifting program in Western Australia. Library Trends, 65(1), 19-40.
Bee, H., & Boyd, D. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi. İstanbul: kaknüs yayınları.
Bennett, K. K., Weigel, D. J., & Martin, S. S. (2002). Children’s acquisition of early literacy skills: examining family contributions. Early Childhood Research Quarterly, 17, 295–317.
Bennett, S. V., Gunn, A. A., Gayle-Evans, G., Barrera IV, E. S., & Leung, C. B. (2018). Culturally responsive literacy practices in an early childhood community. Early Childhood Educ J, 46, 241-248.
Boeglin-Quintana, B., & Donovan, L. (2013). Storytime using iPods: Using technology to reach all learners. TechTrends , 57(6), 49-56.
Bozkurt Yükçü, Ş., İzoğlu Tok, A., & Bencik Kangal, S. (2019). Çocuk edebiyatının geldiği son nokta: Okul öncesi dönem resimli e-kitaplara gelişimsel bir bakış. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi , 3(1), 139-164.
Bringula, R., Rodrigo, M. M., Ocumpaugh, J. L., Porayska-Pomsta, K., Olatunji, I., & Luckin, R. (2018). Towards the development of a computer-based game for phonemic awareness. J. C. Yang içinde, Proceedings of the 26th International Conference on Computers in Education (s. 657-662). Philippines: Asia-Pacific Society for Computers in Education.
Bronfenbrenner, U. (1979). Ecology of human development. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Carpentieri, J., Fairfax-Cholmeley, K., Lister, J., & Vorhaus, J. (2011). Family literacy in Europe:Using parental support initiatives to enhance early literacy development (EAC/16/2009). London: NRDC, Institute of Education.
Celano, D. ve Neuman, S. B. (2001). The Role of Public Libraries in Children’s Literacy Development. Pennsylvania: Pennsylvania Library Association.
Creswell, J. W. (2016). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntemler. Ankara: Eğiten Kitap.
Doyle, A. (2012). Family literacy programs: Where have they come from and where are they going? Front. Educ. China, 7(1), 85-102. doi:10.3868/s110-001-012-0005-9
Doyle, A., & Zhang, J. (2011). Participation structure impacts on parent engagement in family literacy programs. Early Childhood Educ J, 39, 223-233. doi:10.1007/s10643-011-0465-x
Ergül, C., Dolunay Sarıca, A., Akoğlu, G., & Karaman, G. (2017). The home literacy environments of Turkish kindergarteners: Does SES make a difference? International Journal of Instruction, 10(1), 1308-1470.
Hershman, A., Nazare, J., Sysoev, I., Fratamico, L., Buitrago, J., Soltangheis, M., . . . Roy, D. (2018). Family learning coach: Engaging families in children’s early literacy learning with computer-supported tools. J. C. Yang içinde, Proceedings of the 26th International Conference on Computers in Education (s. 637-646). Philippines: Asia-Pacific Society for Computers in Education .
Hill, S., & Diamond, A. (2013). Family literacy in response to local contexts. Australian Journal of Language and Literacy, 36(1), 48-56.
Işıkoğlu Erdoğan, N. (2016). Erken çocukluk döneminde çocuk-ebeveyn birlikte okuma etkinliklerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1071-1086.
Kınık, B., Okyay, Ö., & Aydoğan, Y. (2016). 24-36 aylık çocuklarda aile katılımlı çevre eğitiminin dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi , 24(5), 2143-2156.
Kızıltaş, E. (2009). Okul öncesi eğitimde uygulanan aile katılım çalışmalarının 5 - 6 yaş grubu çocukların dil becerilerinin gelişimine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Knowles, M. S. (1984). The adult learner: A neglected species (3rd Ed.) Houston, TX: Gulf Publishing.
Korat, O., & Shneor, D. (2019). Can e-book support low SES parental mediation to enrich children's vocabulary? First Language, 1-22.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
Krijnen, E., Van Steensel, R., Meeuwisse, M., Jongerling, J., & Sabine, S. (2019). Exploring a refined model of home literacy activities and associations with children’s emergent literacy skills. Reading and Writing. doi:10.1007/s11145-019-09957-4
la Rie, S., Van Steensel, R. C., & Van Gelderen, A. J. (2017). Implementation quality of family literacy programmes: a review of literature. Review of Education, 5(1), 91-118. doi:10.1002/rev3.3081
Muslugüme, E. (2016). Dil gelişimini destekleyici ebeveyn eğitim programının sosyo ekonomik düzeyi düşük ailelerin çocuklarının dil gelişimine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Neuman, W. L. (2006). Toplumsal araştırma yöntemleri. Ankara: Yayın Odası.
Niklas, F., Cohrssen, C., & Tayler, C. (2016). Parents supporting learning: a non-intensive intervention supporting literacy and numeracy in the home learning environment. International Journal of Early Years Education, 24(2), 121-142. doi:10.1080/09669760.2016.1155147
Özbek Ayaz, C. (2015). Ailelerin okul öncesi dönemdeki çocuklarının okuryazarlık becerilerini desteklemek için kullandıkları okuryazarlık uygulamalarının incelenmesi: Tekirdağ ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Özen Altınkaynak, Ş. (2019). Annelerin okuma yazmaya hazırlık sürecine ilişkin görüşleri. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(1), 98-116.
Pila, S., Lauricella, A. R., & Wartella, E. (2018). Using short message (SMS) and multimedia messaging (MMS) to encourage positive parent–child engagement around literacy and language development. Mobile Media & Communication, 1-21.
Samiei, S., Bush, A. J., Sell, M., & Imig, D. (2016). Examining the association between the Imagination Library early childhood literacy program and kindergarten readiness. Reading Psychology, 37(4), 601-626. doi:10.1080/02702711.2015.1072610
Saracho, O. N. (2017). Literacy in the twenty-first century: children, families and policy. Early Child Development and Care, 187(3-4), 630-643. doi:10.1080/03004430.2016.1261513
Shamir, A., Korat, O., & Barbi, N. (2008). The effects of CD-ROM storybook reading on low SES kindergarteners’ emergent literacy as a function of learning context. Computers & Education, 51, 354-367.
Siew, L. C., & Tang, H. N. (2018). Using apps based medium to reach out to children with learning needs. Journal of Social Science and Humanities, 1(2), 53-57.
Teale, W. H., & Sulzby, E. (1986). Emergent literacy as a perspective for examining how young children become writers and readers. W. H. Teale, & E. Sulzby (Ed.) içinde, Emergent literacy: Writing and reading (s. vii–xxv). Norwood, NJ: Ablex.
Türe Köse, H. B. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarında dijital hikaye anlatımının dinleme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Van Steensel, R., McElvany, N., Kurvers, J., & Herppich, S. (2011). How effective are family literacy programs? Results of a meta-analysie. Review of Educational Research, 81(1), 69–96. doi:10.3102/0034654310388819

Toplam 42 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Alan Eğitimleri
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Dilara Harmandar 0000-0002-0865-5090 Arzu Arıkan 0000-0002-4602-8901
Yayımlanma Tarihi	29 Ekim 2020
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2020 Cilt: 8 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA	Harmandar, D., & Arıkan, A. (2020). Erken Okuryazarlık Becerilerine Yönelik Dil Destek Çalışmalarında Ailelerin Tercihleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1183-1203. https://doi.org/10.16916/aded.774896