Araştırma Makalesi
Çoktan Seçmeli Metin Sorularına Yönelik Çıkarım Yapabilme Becerisinde Gönderim Ögelerinin Rolünün Değerlendirilmesi
Öz
Bu araştırmanın amacı, gönderim ögelerinin çoktan seçmeli metin sorularının çözümlenmesi ve çıkarım yapma becerisindeki rolünü belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme kullanılmıştır. Araştırmanın dokümanlarını 2018-2022 yılları arasında uygulanan Liselere Giriş Sınavı’ndaki metin içerikli çoktan seçmeli Türkçe soruları oluşturmaktadır. Verilerin analizinde betimsel analizden yararlanılmıştır. Gönderim ögelerinin yıllara göre dağılımı, hangi tür gönderim ögesi kullanıldığı ve metnin çözümlenmesinde ve çıkarım yapmada ne derecede etkili olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın sonucuna göre metin sorularında en çok artgönderim ögelerinin kullanıldığı ve artgönderimlerde işaret zamirleri, kişi zamirleri ve işaret sıfatlarının tercih edildiği tespit edilmiştir. Bu bulgulardan hareketle çıkarım becerisinin geliştirilmesi için önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aktaş, E. (2022). 2018-2021 LGS Türkçe sorularının PISA okuma yeterlik düzeylerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 11(1), 258-276.
- Bahap Kudret, Z. (2016). Okumada başarılı olan ve olmayan öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri ile özetleme becerilerinin incelenmesi. (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Batur, Z. ve Alevli, O. (2014). Okuma becerileri dersinin PISA okuduğunu anlama yeterlilikleri açısından incelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(1), 22-30.
- Bozkuş, T. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında zamirlerin işlenişi ve 7. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatımlarında zamirleri kullanma becerileri (Yüksek lisans tezi). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
- Can, R. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin yazılı anlatımlarında paragraf düzeyinde bağdaşıklık ve tutarlılık (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Cain, K., Oakhill, J., & Bryant, P. (2004). Children’s reading comprehension ability: Concurrent prediction by working memory, verbal ability, and component skills. Journal of Educational Psychology, 96(1), 31-42.
- Chikalanga, I. (1992). A suggested taxanomy of inferences for reading teacher. Reading in a Foreign Language, 8(2), 697-709.
- Çelen, F. K., Çelik, A. ve Seferoğlu, S. S. (2011). Türk eğitim sistemi ve PISA sonuçları. Akademik Bilişim, 2(4), 1-9.
- Çolakoğlu, M. H. (2018). Öğretmenlerin PISA 2015 sonuçlarına ilişkin görüş ve bazı önerileri. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 3(1), 46-66.
- Dilidüzgün, Ş. (2008). Türkçe öğretiminde metindilbilimsel bağlamda uygulamalı bir yaklaşım (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Elyıldırım, S. (2010). Ömer Seyfettin öykülerinde artgönderim kullanımı. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14(36), 121-146.
- Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
- Eroğlu, D. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe çalışma kitaplarındaki dilbilgisi soruları ve kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Guiraud, P. (1999). Anlambilim (B. Vardar, çev.). (7. Baskı), İstanbul: Multilingual Yayıncılık.
- Günay, D. (2013a). Metin bilgisi. (4.Baskı). İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Günay, D. (2013b). Söylem çözümlemesi. (1. Baskı) İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Güfta, H. ve Zorbaz, A. (2008). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi yazılı sınav sorularının düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 205-218.
- Halliday, M. A. K., & Hasan, R. (1976). Cohesion in English. London and Newyork: Routledge.
- Hamzadayı, E. ve Batmaz, Ö. (2022). Okuduğunu anlamayı etkileyen etmenlere yönelik bir inceleme. Ege Eğitim Dergisi, 23(2), 190-209.
- İnan, C. ve Bekler, E. (2014). PISA sınavlarında Türkiye’nin performansı ve öğretmen eğitiminde çözüm önerileri. Electronic Turkish Studies, 9(5), 1097.
- Karaağaç, G. (2013). Anlam bilimi ve iletişim. İstanbul: Kesit Yayınları.
- Karatay, H. ve Dilekçi, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin dil becerilerini ölçme ve değerlendirme yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 685-716.
- Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi.
- Kavruk, H. ve Çeçen, M. A. (2013). Türkçe dersi yazılı sınav sorularının bilişsel alan basamakları açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 1-9.
- Kaya, E., Ayabakan, M. ve Aydın. Y. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metin sorularının çıkarım türlerine göre incelenmesi. Dil Dergisi, 172(2), 77-95.
- Kispal, A. (2008). Effective teaching of inference skills for reading. National Foundation for Educational Research. Department of Education (Division of Children, School and Families). Erişim adresi: https://eric.ed.gov/?id=ED501868 Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- Kocaarslan, M. (2019). İyi ve zayıf okuyucular için okuduğunu anlama: Kuramsal ve ampirik açıdan bir bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(2), 369-393.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018-2022). Ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav raporu. Ankara: Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Erişim adresi:https://odsgm.meb.gov.tr/www/liselere-gecis-sistemi-raporlari/kategori/94
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2019a). Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. Erişim adresi: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=663
- Milli Eğitim Bakanlığı (2019b). Liselere giriş sınavı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/meb_sinavindex.php. Erişim tarihi: 20.07.2023.
- Milli Eğitim Bakanlığı (2018-2023). Liselere giriş sınavı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/meb_sinavindex.php. Erişim tarihi: 20.07.2023.
- Oakhill, J., & Cain, K. (2016). Supporting reading comprehension development from research to practice. Perspectives on Language and Literacy, 42(2), 32-39.
- Onursal, İ. (2003). Türkçe metinlerde bağdaşıklık ve tutarlılık. A. Kıran, E. Korkut & S. Ağıldere (Ed.), Günümüz dilbilim çalışmaları içinde (ss. 121-133). İstanbul: Multilingual Yayınları.
- Özbay, M. ve Özdemir, B. (2012). Okuduğunu anlama sürecinde çıkarım yapma becerisinin işlevi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 17-28.
- Özenici, S., Kınsız, M. ve Seçkin, H. (2011). Çıkarımda bulunma becerisi ve çıkarımların okuma-anlama
- sürecindeki işlevi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1665-1681.
- Özkaya, S. D. (2020). 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki dil bilgisi kazanımlarının ve sorularının yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çankırı.
- Pang, E. S., Muaka, A., Bernhardt, E. B., & Kamil, M. L. (2003). Teaching reading (Vol. 6). Brussels, Belgium: International Academy of Education.
- Smith, N. P. (1969). The many faces of reading comprehension. Paper presented at the International Reading Association Conference, Kansas City. Erişim adresi: http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED034657.pdf
- Temizkan, M. ve Sallabaş, M. E. (2015). Okuduğunu anlama becerisinin değerlendirilmesinde çoktan seçmeli testlerle açık uçlu yazılı yoklamaların karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 207-220.
- Trabasso, T. (1980). On the making of inferences during reading and their assessment. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED181429.pdf Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- Uysal, P. K. (2022). Türkçe dersi sınavlarında yer alan soruların üst düzey düşünme becerileri açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 136-156.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, Y. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, C. ve Alpaslan, O. (2010). İlköğretim okullarındaki okuma etkinliklerinde göz ardı edilen bir konu: Sözcük öğretimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 753-773.
- Yuill, N., & Oakhill, J. (1991). Children’s problem’s in text comprehension: An experimental investigation. New York: Cambridge University Press.
Evaluation of the Role of Referential Elements in the Skills of Making Inferences inside Multiple-Choice Text Questions
Öz
The purpose of this study is to determine the role of referential elements in analyzing multiple-choice text questions and making inferences. Document analysis, one of the qualitative research methods, was used in the study. The documents of the study consisted of text-based multiple-choice Turkish language questions contained in the High School Entrance Exam administered between 2018 and 2022. Descriptive analysis was used to analyze the data. The distribution of referential elements by years, the types of the used referential elements, and to what extent they were effective in analyzing the text and making inferences were determined. As a result of the study, it was determined that the anaphora elements were used the most in the text questions and that demonstrative pronouns, personal pronouns and demonstrative adjectives were preferred as anaphora elements. Based on these findings, suggestions were made to improve inference skills.
Anahtar Kelimeler
Reading comprehension making inferences referential elements
Kaynakça
- Aktaş, E. (2022). 2018-2021 LGS Türkçe sorularının PISA okuma yeterlik düzeylerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 11(1), 258-276.
- Bahap Kudret, Z. (2016). Okumada başarılı olan ve olmayan öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri ile özetleme becerilerinin incelenmesi. (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Batur, Z. ve Alevli, O. (2014). Okuma becerileri dersinin PISA okuduğunu anlama yeterlilikleri açısından incelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(1), 22-30.
- Bozkuş, T. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında zamirlerin işlenişi ve 7. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatımlarında zamirleri kullanma becerileri (Yüksek lisans tezi). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
- Can, R. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin yazılı anlatımlarında paragraf düzeyinde bağdaşıklık ve tutarlılık (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Cain, K., Oakhill, J., & Bryant, P. (2004). Children’s reading comprehension ability: Concurrent prediction by working memory, verbal ability, and component skills. Journal of Educational Psychology, 96(1), 31-42.
- Chikalanga, I. (1992). A suggested taxanomy of inferences for reading teacher. Reading in a Foreign Language, 8(2), 697-709.
- Çelen, F. K., Çelik, A. ve Seferoğlu, S. S. (2011). Türk eğitim sistemi ve PISA sonuçları. Akademik Bilişim, 2(4), 1-9.
- Çolakoğlu, M. H. (2018). Öğretmenlerin PISA 2015 sonuçlarına ilişkin görüş ve bazı önerileri. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 3(1), 46-66.
- Dilidüzgün, Ş. (2008). Türkçe öğretiminde metindilbilimsel bağlamda uygulamalı bir yaklaşım (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Elyıldırım, S. (2010). Ömer Seyfettin öykülerinde artgönderim kullanımı. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14(36), 121-146.
- Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
- Eroğlu, D. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe çalışma kitaplarındaki dilbilgisi soruları ve kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Guiraud, P. (1999). Anlambilim (B. Vardar, çev.). (7. Baskı), İstanbul: Multilingual Yayıncılık.
- Günay, D. (2013a). Metin bilgisi. (4.Baskı). İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Günay, D. (2013b). Söylem çözümlemesi. (1. Baskı) İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Güfta, H. ve Zorbaz, A. (2008). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi yazılı sınav sorularının düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 205-218.
- Halliday, M. A. K., & Hasan, R. (1976). Cohesion in English. London and Newyork: Routledge.
- Hamzadayı, E. ve Batmaz, Ö. (2022). Okuduğunu anlamayı etkileyen etmenlere yönelik bir inceleme. Ege Eğitim Dergisi, 23(2), 190-209.
- İnan, C. ve Bekler, E. (2014). PISA sınavlarında Türkiye’nin performansı ve öğretmen eğitiminde çözüm önerileri. Electronic Turkish Studies, 9(5), 1097.
- Karaağaç, G. (2013). Anlam bilimi ve iletişim. İstanbul: Kesit Yayınları.
- Karatay, H. ve Dilekçi, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin dil becerilerini ölçme ve değerlendirme yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 685-716.
- Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin Yayınevi.
- Kavruk, H. ve Çeçen, M. A. (2013). Türkçe dersi yazılı sınav sorularının bilişsel alan basamakları açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 1-9.
- Kaya, E., Ayabakan, M. ve Aydın. Y. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metin sorularının çıkarım türlerine göre incelenmesi. Dil Dergisi, 172(2), 77-95.
- Kispal, A. (2008). Effective teaching of inference skills for reading. National Foundation for Educational Research. Department of Education (Division of Children, School and Families). Erişim adresi: https://eric.ed.gov/?id=ED501868 Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- Kocaarslan, M. (2019). İyi ve zayıf okuyucular için okuduğunu anlama: Kuramsal ve ampirik açıdan bir bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(2), 369-393.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018-2022). Ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav raporu. Ankara: Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Erişim adresi:https://odsgm.meb.gov.tr/www/liselere-gecis-sistemi-raporlari/kategori/94
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2019a). Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. Erişim adresi: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=663
- Milli Eğitim Bakanlığı (2019b). Liselere giriş sınavı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/meb_sinavindex.php. Erişim tarihi: 20.07.2023.
- Milli Eğitim Bakanlığı (2018-2023). Liselere giriş sınavı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/meb_sinavindex.php. Erişim tarihi: 20.07.2023.
- Oakhill, J., & Cain, K. (2016). Supporting reading comprehension development from research to practice. Perspectives on Language and Literacy, 42(2), 32-39.
- Onursal, İ. (2003). Türkçe metinlerde bağdaşıklık ve tutarlılık. A. Kıran, E. Korkut & S. Ağıldere (Ed.), Günümüz dilbilim çalışmaları içinde (ss. 121-133). İstanbul: Multilingual Yayınları.
- Özbay, M. ve Özdemir, B. (2012). Okuduğunu anlama sürecinde çıkarım yapma becerisinin işlevi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 17-28.
- Özenici, S., Kınsız, M. ve Seçkin, H. (2011). Çıkarımda bulunma becerisi ve çıkarımların okuma-anlama
- sürecindeki işlevi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1665-1681.
- Özkaya, S. D. (2020). 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki dil bilgisi kazanımlarının ve sorularının yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çankırı.
- Pang, E. S., Muaka, A., Bernhardt, E. B., & Kamil, M. L. (2003). Teaching reading (Vol. 6). Brussels, Belgium: International Academy of Education.
- Smith, N. P. (1969). The many faces of reading comprehension. Paper presented at the International Reading Association Conference, Kansas City. Erişim adresi: http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED034657.pdf
- Temizkan, M. ve Sallabaş, M. E. (2015). Okuduğunu anlama becerisinin değerlendirilmesinde çoktan seçmeli testlerle açık uçlu yazılı yoklamaların karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 207-220.
- Trabasso, T. (1980). On the making of inferences during reading and their assessment. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED181429.pdf Erişim tarihi: 25 Ekim 2023.
- Uysal, P. K. (2022). Türkçe dersi sınavlarında yer alan soruların üst düzey düşünme becerileri açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 136-156.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, Y. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, C. ve Alpaslan, O. (2010). İlköğretim okullarındaki okuma etkinliklerinde göz ardı edilen bir konu: Sözcük öğretimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 753-773.
- Yuill, N., & Oakhill, J. (1991). Children’s problem’s in text comprehension: An experimental investigation. New York: Cambridge University Press.
Toplam 45 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türkçe Eğitimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024Cilt: 12 Sayı: 2 |
Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.