Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Kültürlerarası Duyarlılığı

Damla Saygılı; Fatih Kana

doi:10.16916/aded.449622

Araştırma Makalesi

Intercultural Sensitivity of the Turkish as a Foreign Language Teachers

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 4, 1041 - 1063, 28.10.2018

Damla Saygılı Fatih Kana

https://doi.org/10.16916/aded.449622

Cited By: 11

Öz

The purpose of this study is to determine the levels
of perceptions about the intercultural sensitivity and its sub-dimensions of
the Turkish as a foreign language teachers and to reveal the opinions on the
importance of culture in teaching Turkish as a foreign language. In line with
this purpose, it is examined whether the opinions of the Turkish as a foreign
language teachers show a statistically significant difference in terms of
certain variables such as gender, receiving in-service training, knowing a
second language, living abroad, tenure, degree, the number of foreign languages
spoken. Furthermore in this study, the importance of culture in teaching
Turkish as a foreign language has been examined. The study was performed with
“Single Point Aggregation Model”, which is a mixed variation design. The reason
for the selection of such model was to collect complementary data for the study
and to obtain more reliable results through the identification of the
differences between them. The sample of the study consisted of a total of 133
Turkish as a foreign language teachers working in different institutions. The
study employed “the Intercultural Sensitivity Scale” developed by Chen and
Starosta (2000). The analysis of the quantitative data of the study was
performed by means of SPSS 21.0 statistical analysis software program. The
statistical methods such as frequency, percentage, arithmetic mean, t-test, one
way analysis of variance (ANOVA) were applied in the analysis of the data. The
qualitative data were transformed into codes and themes and a content analysis
was conducted in the analysis of the qualitative data. The quantitative data of
“the Intercultural Sensitivity Scale” in the study pointed out high levels of
perceptions for the intercultural sensitivity and its sub-dimensions of the Turkish
as a foreign language teachers. The sub-dimension on which the sensitivity of
teachers was at the highest was participation in intercultural interaction
while the sub-dimension where it was at the lowest was attention to
intercultural interaction. The study concluded that the opinions of the Turkish
as a foreign language teachers did not show a statistically significant
difference in terms of gender, receiving in-service training, knowing a second
language, living abroad, tenure, degree, the number of foreign languages
spoken. According to the qualitative data of the study, most of the teachers
implied that language and culture together form a whole and that language
serves as a culture carrier. In this regard, the qualitative data supported the
quantitative findings.

Anahtar Kelimeler

Culture, intercultural sensitivity

Kaynakça

Akın, E. (2016). Türkçe öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Siirt Üniversitesi örneği), Electronic Turkish Studies, 11(3), 29-42.
Aksan, D. (2005). Türkçenin gücü (9. baskı). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil: ana çizgileriyle dilbilim (5. baskı) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Avcı, Y. (2002). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin kültür ve yöntem boyutu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi I. Uluslararası Truva-Çanakkale Dil Eğitimi ve Okul Gelişimi Sempozyumu. Çanakkale, Türkiye.
Balcı, M. ve Melanlıoğlu, D. (2016). Ana dili konuşuru olmayan öğreticilerin görüşlerine göre yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(2). 986-1004.
Banguoğlu, T. (2011). Türkçenin grameri (9. baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Bhawuk, D. P. ve Brislin, R. (1992). The measurement of intercultural sensitivity using the concepts of individualism and collectivism. International Journal of Intercultural Relations, 16(4), 413-436.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Chen, G. M. (1989). Relationships of the dimensions of intercultural communication competence. Communication Quarterly, 37(2), 118-133.
Chen, G. M. ve Starosta, W. J. (2000). The Development and validation of the intercultural sensitivity scale. Human Communication, 3, 1-15.
Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri (Çev. Ed. M. Bütün, S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Creswell, J. W. ve Plano-Clark, V. L. (2007). Designing and conducting mixed methods research. London: Sage Publications.
Çiftçi, Acar, Y. (2015). Çokkültürlü eğitim bağlamında öğretmenlerin kültürel yeterliklerine ilişkin algıları. Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Demir, A. ve Açık, D. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, (30)30, 51-72.
Dilidüzgün, Ş. (1995). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazınsal metinler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Dilidüzgün, Ş. (2010). Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi. İstanbul: Morpa Yayınları
Güler, B. E. (2012). Yabancılara Türkçe Öğretiminde “Öğretmen” Unsuru. International Journal of Social Science, 5(2), 129-134.
Gün, M., Akkaya, A. ve Kara T. Ö. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarının Türkçe Öğretim Merkezlerinde Görev Yapan Öğretim Elemanları Açısından Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 9(6), 1-16.
Güvenç, B. (1997). Kültürün abc’si (1. baskı) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Hammer, M. R., Bennett, M. J. ve Wiseman, R. (2003). Measuring Intercultural Sensitivity: The Intercultural Development Inventory. International Journal of Intercultural Relations, 27(4), 421-443.
Kafesoğlu, İ. (2010). Türk millî kültürü (29. baskı). İstanbul: Ötüken Yayınları.
Kalaycı Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
Kalfa, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü kültür unsurlarının kullanımı. Milli Folklor, 25(97), 167-177.
Kalfa, M. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin alan yeterliklerine dayalı gereksinim çözümlemesi. Eğitim ve Bilim, 40(181), 241-253.
Kana, F., Boylu, E. ve Başar, U. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretmeni yetiştirmenin gerekliliği ve lisans programı önerisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(5), 1125-1138.
Kaplan, M. (2006). Kültür ve dil (21. baskı) İstanbul: Dergâh Yayınları.
Karababa, Z. C. ve Canan, Z. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 265-277.
Kramsch, C. (2014). The Challenge of globalization for the teaching of foreign languages and cultures. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 11(2), 11, 249-254.
Kurudayıoğlu, M. ve Sapmaz, S. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe konuşma öğretimine dair öğretmen bilişleri. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 8(3), 85-102.
Mete, F. (2012). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 1(1), 103-125.
Mete, F. ve Gürsoy, Ü. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğretmen yeterliklerine ilişkin görüşler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 343-356.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (Second Edition). California: SAGE Publications.
Ozil, Ş., Baysal J., İpşirolu, N. ve İpşiroğlu, Z. (1991). Çağdaş kültürümüz, olgular-sorunlar. İstanbul: Cem Yayınevi,
Pehlivan, F. (2007). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültürlerarası etkileşim odaklı yaklaşım uyarınca metin çalışmaları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Rengi, Ö. (2014). Sınıf öğretmenlerinin kültürel farklılık algıları ve kültürlerarası duyarlılıkları. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Tapan, N. (1990). Yabancı dil olarak Almanca öğretiminde kültür bağlamının değerlendirilmesi, Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, 7, 55-68.
Tüm, G. (2010). Atasözlerinin değişik kültür ve dilleri anlamadaki rolü. Turkish Studies, 5(4), 663-678.
Uygur, N. (2000). Kültür kuramı (1. baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Ünlü, İ. ve Örten, H. (2013). Öğretmen Adaylarının Çokkültürlülük ve Çokkültürlü Eğitime Yönelik Algılarının İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (2013). 287-302
Üstün, E. (2011). Öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılık ve etnikmerkezcilik düzeylerini etkileyen etmenler. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Kültürlerarası Duyarlılığı

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 4, 1041 - 1063, 28.10.2018

Damla Saygılı Fatih Kana

https://doi.org/10.16916/aded.449622

Cited By: 11

Öz

Bu araştırmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe
öğreten öğretmenlerin kültürlerarası duyarlılığını belirlemektir. Bu amaç
doğrultusunda araştırmada yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin
kültürlerarası duyarlılıkla ilgili görüşlerinin; cinsiyet, hizmet içi eğitim
alma, yabancı dil bilme, yurt dışında yaşama, çalışma yılı, eğitim durumu ve
bilinen dil sayısı değişkenlerine göre istatiksel olarak anlamlı bir farklılık
gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırmada, karma çeşitleme deseni
içerisinde yer alan “Tek Noktada Birleştirme Modeli” kullanılmıştır.
Araştırmaya yönelik tamamlayıcı veriler toplamak veya aradaki farklılıkları
ortaya koyarak daha güvenilir sonuçlar elde etmek amacıyla bu model
seçilmiştir. Araştırmanın örneklemi çeşitli kurumlarda görev yapan, yabancı dil
olarak Türkçe öğreten 133 öğretmenden oluşturmaktadır. Araştırmada, Chen ve
Starosta (2000) tarafından geliştirilen “Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği”
kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizi SPSS 21.0 istatistik
paket programından yararlanılarak yapılmıştır. Verilerin analizinde frekans,
yüzde, aritmetik ortalama, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) gibi
istatiksel tekniklerden yararlanılmıştır.
Araştırmada nitel veriler,
kodlamalar ve temalar aracılığıyla anlamlı hale getirilerek nitel
verilerin çözümlenmesinde içerik analizi uygulanmıştır. Araştırmada uygulanan
“Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği”ne göre yabancı dil olarak Türkçe öğreten
öğretmenlerin kültürlerarası duyarlılık ve alt boyutları algı düzeylerinin
yüksek olduğu belirlenmiştir. Öğretmen duyarlılığının en yüksek olduğu alt
boyut kültürlerarası etkileşimde katılım, en düşük olduğu alt boyut ise
kültürlerarası etkileşimde özendir. Öğretmenlerin görüşlerinin; cinsiyet,
hizmet içi eğitim alma, yabancı dil bilme, yurt dışında yaşama, çalışma yılı,
eğitim durumu, bilinen dil sayısı değişkenlerine göre istatiksel olarak anlamlı
bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Araştırmanın nitel verilerine göre
öğretmen görüşlerinin “dil ve kültür bir bütündür”, “dil kültürün
taşıyıcısıdır” ifadelerinde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Bu bakımdan nitel
veriler nicel bulguları desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, kültürerarası duyarlılık, yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi

Kaynakça

Akın, E. (2016). Türkçe öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Siirt Üniversitesi örneği), Electronic Turkish Studies, 11(3), 29-42.
Aksan, D. (2005). Türkçenin gücü (9. baskı). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil: ana çizgileriyle dilbilim (5. baskı) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Avcı, Y. (2002). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin kültür ve yöntem boyutu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi I. Uluslararası Truva-Çanakkale Dil Eğitimi ve Okul Gelişimi Sempozyumu. Çanakkale, Türkiye.
Balcı, M. ve Melanlıoğlu, D. (2016). Ana dili konuşuru olmayan öğreticilerin görüşlerine göre yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(2). 986-1004.
Banguoğlu, T. (2011). Türkçenin grameri (9. baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Bhawuk, D. P. ve Brislin, R. (1992). The measurement of intercultural sensitivity using the concepts of individualism and collectivism. International Journal of Intercultural Relations, 16(4), 413-436.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Chen, G. M. (1989). Relationships of the dimensions of intercultural communication competence. Communication Quarterly, 37(2), 118-133.
Chen, G. M. ve Starosta, W. J. (2000). The Development and validation of the intercultural sensitivity scale. Human Communication, 3, 1-15.
Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri (Çev. Ed. M. Bütün, S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Creswell, J. W. ve Plano-Clark, V. L. (2007). Designing and conducting mixed methods research. London: Sage Publications.
Çiftçi, Acar, Y. (2015). Çokkültürlü eğitim bağlamında öğretmenlerin kültürel yeterliklerine ilişkin algıları. Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Demir, A. ve Açık, D. (2014). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, (30)30, 51-72.
Dilidüzgün, Ş. (1995). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazınsal metinler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Dilidüzgün, Ş. (2010). Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi. İstanbul: Morpa Yayınları
Güler, B. E. (2012). Yabancılara Türkçe Öğretiminde “Öğretmen” Unsuru. International Journal of Social Science, 5(2), 129-134.
Gün, M., Akkaya, A. ve Kara T. Ö. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarının Türkçe Öğretim Merkezlerinde Görev Yapan Öğretim Elemanları Açısından Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 9(6), 1-16.
Güvenç, B. (1997). Kültürün abc’si (1. baskı) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Hammer, M. R., Bennett, M. J. ve Wiseman, R. (2003). Measuring Intercultural Sensitivity: The Intercultural Development Inventory. International Journal of Intercultural Relations, 27(4), 421-443.
Kafesoğlu, İ. (2010). Türk millî kültürü (29. baskı). İstanbul: Ötüken Yayınları.
Kalaycı Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
Kalfa, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü kültür unsurlarının kullanımı. Milli Folklor, 25(97), 167-177.
Kalfa, M. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin alan yeterliklerine dayalı gereksinim çözümlemesi. Eğitim ve Bilim, 40(181), 241-253.
Kana, F., Boylu, E. ve Başar, U. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretmeni yetiştirmenin gerekliliği ve lisans programı önerisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(5), 1125-1138.
Kaplan, M. (2006). Kültür ve dil (21. baskı) İstanbul: Dergâh Yayınları.
Karababa, Z. C. ve Canan, Z. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 265-277.
Kramsch, C. (2014). The Challenge of globalization for the teaching of foreign languages and cultures. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 11(2), 11, 249-254.
Kurudayıoğlu, M. ve Sapmaz, S. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe konuşma öğretimine dair öğretmen bilişleri. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 8(3), 85-102.
Mete, F. (2012). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 1(1), 103-125.
Mete, F. ve Gürsoy, Ü. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğretmen yeterliklerine ilişkin görüşler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 343-356.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (Second Edition). California: SAGE Publications.
Ozil, Ş., Baysal J., İpşirolu, N. ve İpşiroğlu, Z. (1991). Çağdaş kültürümüz, olgular-sorunlar. İstanbul: Cem Yayınevi,
Pehlivan, F. (2007). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültürlerarası etkileşim odaklı yaklaşım uyarınca metin çalışmaları. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Rengi, Ö. (2014). Sınıf öğretmenlerinin kültürel farklılık algıları ve kültürlerarası duyarlılıkları. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Tapan, N. (1990). Yabancı dil olarak Almanca öğretiminde kültür bağlamının değerlendirilmesi, Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, 7, 55-68.
Tüm, G. (2010). Atasözlerinin değişik kültür ve dilleri anlamadaki rolü. Turkish Studies, 5(4), 663-678.
Uygur, N. (2000). Kültür kuramı (1. baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Ünlü, İ. ve Örten, H. (2013). Öğretmen Adaylarının Çokkültürlülük ve Çokkültürlü Eğitime Yönelik Algılarının İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (2013). 287-302
Üstün, E. (2011). Öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılık ve etnikmerkezcilik düzeylerini etkileyen etmenler. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Toplam 42 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Damla Saygılı Fatih Kana
Yayımlanma Tarihi	28 Ekim 2018
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2018Cilt: 6 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA	Saygılı, D., & Kana, F. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Kültürlerarası Duyarlılığı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1041-1063. https://doi.org/10.16916/aded.449622