Edgar Allan Poe’nun “Annabel Lee” Adlı Şiirinin Melih Cevdet Anday Tarafından Yapılan Çevirisine Eleştirel Bir Çözümleme
Öz
Bu yazıda Amerikalı şair Edgar Allan Poe’nun (1809-1849) “Annabel Lee” adlı şiirinin Melih Cevdet Anday (1915-2002) tarafından Türkçeye yapılan çevirisi, doküman inceleme tekniği kullanılarak ve orijinal metinle karşılaştırmak suretiyle anlam ve üslup eşdeğerliği açısından incelenmiştir. Bunun için, incelenen şiirin çevirisine özgü zorluklar ve Anday’ın bu zorlukları aşmak için çeviri sürecinde başvurduğu yerlileştirme stratejisi ayrıntılı şekilde betimlenmeye çalışılmıştır. Özgün metne kıyasla çeviri metinde gözlemlenen farklılıklar ve bunların oluşma sebepleri üzerinde de ayrıca durulmuştur. Buna göre erek metinde, kaynak metne göre anlam ve üslup açısından meydana gelen değişiklikler “deyiş kaydırmaları” olarak değil, “kayıp” olarak değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Altay, Ayfer. (2001). Şiir Çevirisinde Çevrilemeyenler. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. Cilt 18. Sayı 1. s. 29-43.
- Armstrong, Nigel. (2005). Translation, Linguistics, Culture _A French-English Handbook. Multilingual Matters Ltd. Clevedon, Buffalo, Toronto.
- Connolly, David. (2005). Poetry Translation. Routledge Encyclopedia of Translation Studies. London & New York; Routledge. Ed. Mona Baker. 170-176.
- Demirezen, Mehmet. (1991). Çeviride Kayıplar Sorunu. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi_Journal of Translation Studies, 115-128, Hacettepe Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü.
- Ergülen, Haydar. (2005). Annabel Lee. Radikal Gazetesi _ 28 Aralık Çarşamba.
- Gentzler, Edwin. (2001). Contemporary Translation Theories. Rev. 2nd Ed. Multilingual Matters Ltd.
- Jakobson, Roman. (1959). On Linguistics Aspect of Translation at http://culturalstudiesnow.blogspot.com/2011/10/roman-jakobson-on-linguistic-aspects-of.html Erişim tarihi: 21.09.2014
- Karantay, Suat. (1985). Çeviri Öğretiminde Biçem Aktarımı, Dün ve Bugün Çeviri. Metis Çeviri Kitap 2, 153-162.
- Kayhan, Nalan. (1988). Bir Şiir Virtüözü. Elele, S. 1, Ocak 1988, s. 30.
- Kenny, Dorothy. (2009). Equivalence. Routledge Encyclopedia of Translation Studies. London & New York; Routledge. Ed: Mona Baker. 96-99.
- Newmark, Peter. (1981). Approaches to Translation. Pergamon. Oxford and New York.
- Mitat, D. (2009). Yaşamsal ve Metinler Arası Bağlamda Melih Cevdet Anday Şiirinin Kaynakları. Turkish Studies_International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic: Volume 4/1-II Winter 2009, 1298. doi:10.7827/TurkishStudies.585
- Nabokov, Vladimir. (1955). Problems of Translation: Onegin in English. The Translation Studies Reader. Ed: Lawrence Venuti. 3rd ed. Routledge, 2012.
- Newmark, Peter. (2003). No Global Communication Without Translation. Translation Today: Trends and Perspectives. Eds: Gunilla Anderman and Margaret Rogers. Multilingual Matters Ltd.
- Özdemir, İhsan. (2013). İhsan Özdemir. Bolu Kültür ve Sanat Divanı_Diyorlar ki. Ed: Zeki Gürel. T.C. Bolu Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü yayınları.
- Paker, Saliha. (1983). Çeviride “Yanlış/Doğru” Sorunu ve Şiir Çevirisinin Değerlendirilmesi. Yazko Çeviri Dergisi, Sayı 13, Temmuz-Ağustos, s. 131-139.
- Popoviĉ, Anton. (1970). The Concept “Shift of Expression” in Translation Analysis. Çev: Yurdanur Salman. Yazko Çeviri Dergisi, Sayı 1, Temmuz-Ağustos, 1981, s. 156-157.
- Prunĉ, Erich. (2002). Einführung in die Übersetzungswissenschaft. 2nd erweiterte und verbesserte Auflage. Graz Translation Studies.
- Pym, Anthony. (2010). Exploring Translation Theories. Routledge.
- Snell-Hornby, Mary. (1995). Translation Studies_An Integrated Approach. John Benjamins Publishing Company. Rev. Ed.
- Stolze, Radegundis. (2013). Çeviri Kuramları –Giriş- Çev. Emra Durukan. Değişim Yayınları.
- Toklu, M. Osman. (2003). Şiir Dili ve Çevirisi. Akçağ yayınları.
- Toury, Gideon. (2012). Descriptive Translational Studies – and Beyond. 2nd exp. ed. John Benjamins B.V.
- http://www.goodreads.com/quotes/625-poetry-is-what-gets-lost-in-translation Erişim tarihi: 21.09.2014
- http://www.brainyquote.com/quotes/authors/e/edgar_allan_poe.html Erişim tarihi: 21.09.2014
- https://eksisozluk.com/annabel-lee--60603 Erişim tarihi: 21.09.2014
- http://resanli.blogcu.com/annabel-lee-turkce-ceviri/2176443 Erişim tarihi: 21.09.2014
- http://www.antoloji.com/annabel-lee-edgar-allan-poe-ceviri-selcuk-bekar-siiri/# Erişim tarihi: 21.09.2014
- http://www.siirleraslabitmemeli.com/?p=4735 Erişim tarihi: 21.09.2014
Öz
In this study, the Turkish translation by Melih Cevdet Anday of the poem “Annabel Lee” by the American poet Edgar Allan Poe has been examined in comparison with the original text in terms of semantic and stylistic equivalence using the document review technique. To this purpose, an effort has been made to describe in detail the difficulties peculiar to the translation of this poem as well as Anday’s translation strategies to cope with these difficulties. The differences observed in the translation in comparison with the original text and the reasons for them have further been elaborated. The changes in the target text as compared with the source text have consequently been considered to be “losses” rather than “shifts of expression”
Anahtar Kelimeler
Equivalence Translation Poetry Losses Creative Transposition
Kaynakça
- Altay, Ayfer. (2001). Şiir Çevirisinde Çevrilemeyenler. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. Cilt 18. Sayı 1. s. 29-43.
- Armstrong, Nigel. (2005). Translation, Linguistics, Culture _A French-English Handbook. Multilingual Matters Ltd. Clevedon, Buffalo, Toronto.
- Connolly, David. (2005). Poetry Translation. Routledge Encyclopedia of Translation Studies. London & New York; Routledge. Ed. Mona Baker. 170-176.
- Demirezen, Mehmet. (1991). Çeviride Kayıplar Sorunu. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi_Journal of Translation Studies, 115-128, Hacettepe Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü.
- Ergülen, Haydar. (2005). Annabel Lee. Radikal Gazetesi _ 28 Aralık Çarşamba.
- Gentzler, Edwin. (2001). Contemporary Translation Theories. Rev. 2nd Ed. Multilingual Matters Ltd.
- Jakobson, Roman. (1959). On Linguistics Aspect of Translation at http://culturalstudiesnow.blogspot.com/2011/10/roman-jakobson-on-linguistic-aspects-of.html Erişim tarihi: 21.09.2014
- Karantay, Suat. (1985). Çeviri Öğretiminde Biçem Aktarımı, Dün ve Bugün Çeviri. Metis Çeviri Kitap 2, 153-162.
- Kayhan, Nalan. (1988). Bir Şiir Virtüözü. Elele, S. 1, Ocak 1988, s. 30.
- Kenny, Dorothy. (2009). Equivalence. Routledge Encyclopedia of Translation Studies. London & New York; Routledge. Ed: Mona Baker. 96-99.
- Newmark, Peter. (1981). Approaches to Translation. Pergamon. Oxford and New York.
- Mitat, D. (2009). Yaşamsal ve Metinler Arası Bağlamda Melih Cevdet Anday Şiirinin Kaynakları. Turkish Studies_International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic: Volume 4/1-II Winter 2009, 1298. doi:10.7827/TurkishStudies.585
- Nabokov, Vladimir. (1955). Problems of Translation: Onegin in English. The Translation Studies Reader. Ed: Lawrence Venuti. 3rd ed. Routledge, 2012.
- Newmark, Peter. (2003). No Global Communication Without Translation. Translation Today: Trends and Perspectives. Eds: Gunilla Anderman and Margaret Rogers. Multilingual Matters Ltd.
- Özdemir, İhsan. (2013). İhsan Özdemir. Bolu Kültür ve Sanat Divanı_Diyorlar ki. Ed: Zeki Gürel. T.C. Bolu Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü yayınları.
- Paker, Saliha. (1983). Çeviride “Yanlış/Doğru” Sorunu ve Şiir Çevirisinin Değerlendirilmesi. Yazko Çeviri Dergisi, Sayı 13, Temmuz-Ağustos, s. 131-139.
- Popoviĉ, Anton. (1970). The Concept “Shift of Expression” in Translation Analysis. Çev: Yurdanur Salman. Yazko Çeviri Dergisi, Sayı 1, Temmuz-Ağustos, 1981, s. 156-157.
- Prunĉ, Erich. (2002). Einführung in die Übersetzungswissenschaft. 2nd erweiterte und verbesserte Auflage. Graz Translation Studies.
- Pym, Anthony. (2010). Exploring Translation Theories. Routledge.
- Snell-Hornby, Mary. (1995). Translation Studies_An Integrated Approach. John Benjamins Publishing Company. Rev. Ed.
- Stolze, Radegundis. (2013). Çeviri Kuramları –Giriş- Çev. Emra Durukan. Değişim Yayınları.
- Toklu, M. Osman. (2003). Şiir Dili ve Çevirisi. Akçağ yayınları.
- Toury, Gideon. (2012). Descriptive Translational Studies – and Beyond. 2nd exp. ed. John Benjamins B.V.
- http://www.goodreads.com/quotes/625-poetry-is-what-gets-lost-in-translation Erişim tarihi: 21.09.2014
- http://www.brainyquote.com/quotes/authors/e/edgar_allan_poe.html Erişim tarihi: 21.09.2014
- https://eksisozluk.com/annabel-lee--60603 Erişim tarihi: 21.09.2014
- http://resanli.blogcu.com/annabel-lee-turkce-ceviri/2176443 Erişim tarihi: 21.09.2014
- http://www.antoloji.com/annabel-lee-edgar-allan-poe-ceviri-selcuk-bekar-siiri/# Erişim tarihi: 21.09.2014
- http://www.siirleraslabitmemeli.com/?p=4735 Erişim tarihi: 21.09.2014
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Ekim 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014Cilt: 2 Sayı: 4 |
Cited By
Ölü Canlar (Мёртвые души) ve İlahi Komedya (Divina Commedia). Çeviride metinlerarası bağlantılar
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
Nilüfer DENİSSOVA
https://doi.org/10.29000/rumelide.897327
Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.