Redirecting to http://dergipark.org.tr/_fragment?_hash=hOsnNDcJOO-fhkUc1zZYrSUvW1HwSKin34Ob3Lqui1Q&_path=id%3D1623774%26_format%3Dhtml%26_locale%3Dtr%26_controller%3DApp%255CController%255CSite%255CArticleController%253A%253AesiArticleStats.
Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Turkish Language Teachers' Views on Critical Reading Instruction

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 3, 511 - 537, 24.07.2025

Leyla Akin , Ömer Faruk Tutkun , Duygu Gür Erdoğan , Zekeriya Boztaş , Kerim Karabacak

https://doi.org/10.16916/aded.1623774

Öz

This study aimed to investigate the Turkish language teachers’ opinions on critical reading instruction. Qualitative descriptive design, one of the qualitative research methods, was used in this study and the data were obtained through interview. The study group of this research consisted of 56 Turkish language teachers working in formal education institutions affiliated with the Ministry of National Education in Türkiye during the 2023-2024 academic year. While determining the study group, maximum diversity sampling method, one of the purposeful sampling methods, was used. The data were obtained through a semi-structured interview form and analyzed with the “content analysis” technique. In this study, the participants’ opinions were categorized in line with their justifications; tables were created by determining the categories and codes contained in the categories. The results revealed that the participants had a general awareness of the characteristics that a critical reader should have. They identified inadequacies in the Turkish curriculum and its supporting resources in fostering critical reading skills among students. Participants noted that students struggled to develop these skills in Turkish language lessons despite teachers’ efforts to integrate additional critical reading activities. Suggestions were provided for advancing critical reading instruction.

Anahtar Kelimeler

Critical reading view Turkish language lesson Turkish language teachers

Kaynakça

  • Adalı, O. (2010). Etkileşimli ve eleştirel okuma teknikleri. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
  • Akkuş, M. (2014). PISA, TIMSS VE PIRLS sonuçlarının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Aktaş Çam, B. (2015). Türkiye’de eleştirel okuma kapsamında gerçekleştirilen çalışmaların incelenmesi. Akademik Araştırmalar Dergisi, 17(67), 217-232.
  • Aktaş, E. (2021). Eleştirel okuma becerisi bakımından 2019 Türkçe dersi öğretim programının (1-8. sınıflar) değerlendirilmesi. Ö. K. Aydemir, İ. N. Uysal ve F. Öztürk (Ed.), Prof. Dr. H. Ömer Karpuz’a armağan Türkçeye saygı içinde (ss. 37-56). Konya: Palet Yayınları.
  • Akyol, A. (2011). 2005 ilköğretim ikinci kademe Türkçe öğretim programında eleştirel okuma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
  • Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları. Journal of Turkish Studies, 5(3), 728-749. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1629
  • Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2001). A Taxonomy for learning, teaching and assessing: A Revision of Bloom’s taxonomy of educational objectives: Complete edition. New York: Longman.
  • Archila, P. A., Ortiz, T. B. ve Mejía, T. (2024). Beyond the passive absorption of ınformation: engaging students in the critical reading of scientific articles. Science & Education, 1-35.
  • Arıcı, A. F. (2018). Okuma eğitimi (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Aşılıoğlu, B. (2008). Bilişsel öğrenmeler ı̇çin eleştirel okumanın önemi ve onu geliştirme yolları. DÜ Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 1-11.
  • Ateş, S. (2013). Eleştirel okuma ve bir beceri olarak öğretimi. Turkish Journal of Education, 2(3), 40-49. https://doi.org/10.19128/turje.181063
  • Aydın, B. (2020). Altı şapkalı düşünme tekniğinin ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerini geliştirmelerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
  • Aytaş, G. (2003). Okuma gelişiminde çocuk edebiyatının rolü. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 155-160.
  • Aytaş, G. (2005). Okuma eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 461-470.
  • Ayton, D. (2023). Qualitative descriptive research. D. Ayton, T. Tsindos ve D. Berkovic (Ed.), In Qualitative Research – a practical guide for health and social care researchers and practitioners (pp. 9-15). Melbourne: Monash University.
  • Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Belet, D. (2011). Eleştirel okuma becerisinin geliştirilmesinde hikâye anlatma yönteminin kullanımı: Öğretim deneyi uygulaması. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 59, 67-96.
  • Bellack, A. A., Davitz, J. R. Kliebart, H. M. and Hyman, T. R. (1966). The language of the classroom: Meanings communicated in high school teaching. Columbia: Teachers College Press.
  • Bilge, H. (2022). 2006-2019 yılları arasında kullanılan Türkçe öğretim programlarının akıcı yazma becerisi açısından karşılaştırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 199-215. https://doi.org/10.16916/aded.980671
  • Boran, D. (2019). Fen öğretiminde eleştirel okuma uygulamalarının öğrenme ürünlerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
  • Bradshaw, C., Atkinson, S. and Doody, O. (2017) Employing a Qualitative Description Approach in Health Care Research. Global Qualitative Nursing Research, 4, 5. https://doi.org/10.1177%2F2333393617742282
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, S. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri (26. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Carr, K. S. (1988). How can we teach critical thinking?. Childhood Education, 65(2), 69-73.
  • Ceran, D. ve Karabacak, E. (2013). Okuma becerileri seçmeli dersine yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7). 247-275. https://dx.doi.org/10.9761/JASSS1737
  • Christensen, L. B., Johnson, R. B. ve Turner, L. A. (2020). Research methods, design and, analysisis (13. baskı). Hoboken: Pearson Education.
  • Collins, N. D. (1993). Teaching critical reading through literature. Indiana: ERIC Clearinghouse on Reading, English, and Communication.
  • Criscuolo, P. N. (1965). A plea for critical reading in the primary grades. Peabody Journal of Education, 43(2), 107-112. https://doi.org/10.1080/01619566509537322
  • Cüceloğlu, D. ve Erdoğan, İ. (2019). Öğretmen olmak (27.baskı). İstanbul: Final Kültür Sanat Yayınları.
  • Çakmak, Ş. (2022). Okuma çemberi yönteminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve eleştirel okuma becerileri üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Çekici, Y. E. (2014). Rıfat Ilgaz’ın çocuk kitaplarında karşıt söylem bağlamında eleştirel okuma etkinlik örnekleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
  • Çetinkaya, M. (2023). Öykü karakteri çözümleme uygulamalarının öğrencilerin eleştirel okuma becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Çifçi, M. (2006). Eleştirel okuma. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten, 54(2006/1), 55-80.
  • Çiftçi, Ö. ve Uzunyol, C. (2019). Öğretmen görüşlerine göre Türkçe öğretiminde karşılaşılan problemlerin kaynakları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 825-840.
  • Çoban, A. (2016). Türkçe eğitimi ve öğretiminin sorunları. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 2(1), 121-138. https://doi.org/10.20322/lt.36849
  • Darch, C. B. ve Kameenui, E. J. (1987) . Teaching LD students critical reading skills: A systematic replication. Learning Disability Quarterly, 10(2), 82-91. https://doi.org/10.2307/1510215
  • Dilidüzgün, S., Leana Taşcılar, M. ve Şahin, G. (2020). 8-10 yaş çocukları için eleştirel okuma ölçeği geçerlik güvenirlik çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 14 (1), 372-386 . https://doi.org/10.17522/balikesirnef.657527
  • Diman, H., Jusnita, N., Dahlan, S. ve Daud, A.H. (2020). Students’ competence in critical reading. Jurnal Bilingual, 10(2), 32-38.
  • Emiroğlu, H. ( 2014). Eleştirel okuma öğretiminin eleştirel okuma becerisine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
  • Epçaçan, C. (2012). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4), 1711-1726.
  • Erdoğan, T. ve Gök, B. (2009). Türkçenin ana dili olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların giderilmesine yönelik öneriler: Ankara örneği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 1-16.
  • Esemen, A. (2020). 2019 ilkokul Türkçe eğitim programı ve Türkçe ders kitaplarının eleştirel okuma becerisi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • Esemen, A. ve Sadioğlu, Ö. (2021). İlkokul türkçe ders kitaplarının eleştirel okuma becerisi açısından incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 35(3), 436-460. https://doi.org/10.24146/tk.937561
  • Gibson, C. (1995). Critical thinking: implications for instruction. American Library Association, 35 (1), 27-35.
  • Gray, W. S. (1950). Summary of reading investigations July 1, 1948 to June 30, 1949. The Journal of Educational Research, 43, 401-439. https://doi.org/10.1080/00220671.1950.10881797
  • Griffiths, N. ve Davila, Y. C. (2022). Embedding scaffolded reading practices into the first-year university science curriculum. K. Manarin (Ed.), In Reading across the disciplines (pp. 143–165). Indiana: Indiana University Press.
  • Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma (2.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Gürer, N. (2021) Yaratıcı okuma etkinliklerinin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, yaratıcı okuma, akıcı okuma ve eleştirel okuma becerilerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
  • Güzel, İ. ve Özlek, E. (2023) Eleştirel okuma. H. Kurnaz ve C. Çarkıt (Ed.), Kuram ve uygulamada eleştirel okuma içinde (ss. 85-100). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Hall, L. A. ve Piazza, S. V. (2008). Critically reading texts: what students do and how teachers can help. The Reading Teacher, 62(1), 32-41. https://doi.org/10.1598/rt.62.1.4
  • Howard, P. J., Gorzycki, M., Desa, G. ve Allen, D. D. (2018): Academic reading: comparing students’ and faculty perceptions of ıts value, practice, and pedagogy. Journal of College Reading and Learning, 48(3), 1-21. https://doi.org/10.1080/10790195.2018.1472942
  • Kaplan, K. ve Korkutan, K. (2023). Medya metinleri ve eleştirel okuma. H. Kurnaz ve C. Çarkıt (Ed.), Kuram ve uygulamada eleştirel okuma içinde (ss. 169-188). Ankara: Nobel Yayınları.
  • Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma öz yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(13), 1107-1122.
  • Karadağ, F. (2023). Ortaokulda eleştirel okuma eğitimi. H. Kurnaz ve C. Çarkıt (Ed.), Kuram ve uygulamada eleştirel okuma içinde (213-234). Ankara: Nobel Yayınları.
  • Karadeniz, A. (2014). Eleştirel okuma özyeterlilik algısı ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 113-140.
  • Karakoç Öztürk, B. ve Yıldırım, B. (2024). 5 ve 6. sınıf türkçe ders kitaplarındaki okuma etkinliklerinin eleştirel okuma bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 13(1), 239-254. https://doi.org/10.7884/teke.1386281
  • Karasakaloğlu, N. ve Bulut, B. (2012). Kurmaca metinlerin eleştirel okuma becerisini geliştirme aracı olarak kullanılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (33), 95-106.
  • Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, A. ve Yılmaz Özelçi, S. (2013) Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz-yeterliklerine ilişkin algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 405-422.
  • Karatay, H. (2018). Okuma eğitimi (83. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Kucheria, P., Sohlberg, M. M., Prideaux, J., ve Fickas, S. (2019). Read, understand, learn, & excel: Development and testing of an automated reading strategy detection algorithm for postsecondary students. American Journal of Speech-Language Pathology, 28(3), 1257-1267. https://doi.org/10.1044/2019_ajslp-18-0181
  • Kurland D. J. (2000). What is critical reading? Erişim adresi: http://www.criticalreading.com/critical_reading.htm
  • Küçüktepe, C. (2019). Program geliştirme süreci, program geliştirmede çalışma grupları ve çalışma planı hazırlama-ihtiyaç belirleme yaklaşım ve teknikleri. H. Şeker (Ed.), Eğitimde program geliştirme kuram ve yaklaşımlar içinde (ss. 89-126). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • McDonald, L. (2004). Moving from reader response to critical reading: Developing 10-11-year-olds' ability as analytical readers of literary texts. Literacy. 38(1), 17-25. https://doi.org/10.1111/j.0034-0472.2004.03801004.x
  • MEB (2019). Türkçe dersi (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • MEB. (2018). Okuma becerileri dersi (Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 5 veya 6. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • MEB. (2024). PISA 2022 Türkiye raporu. Ankara: MEB Yayınları.
  • Okur, T. (2019). Okuma çemberlerinin ilkokul öğrencilerinin okuma becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
  • OSYM. (2023). 2023 YKS sayısal veriler. Erişim Adresi: https://cdn.osym.gov.tr/pdfdokuman/2023/YKS/sayisalbilgiler20072023.pdf
  • Özdemir, E. (1995). Eleştirel okuma. Ankara: Ümit Yayıncılık.
  • Özdemir, S. (2017). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma özyeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(7), 40-55.
  • Özonat, Z. (2018). Çoklu ortama dayalı eleştirel okuma eğitiminin 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Öztürk, C., Keskin S. C. ve Otluoğlu, R. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller (6.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Palad, J. P.C. (2023). Are we addressing quiet quitting in the education sector?. Researchgate Preprint, 1-8. http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.35399.47529
  • Pardede, P. (2007). Developing critical reading in the EFL classroom. Erişim Adresi: https://parlindunganpardede.wordpress.com/articles/language-teaching/developing-critical-reading-in-the-efl-classroom
  • Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
  • Potur, Ö. (2023). Bilgilendirici metinler ve eleştirel okuma. H. Kurnaz ve C. Çarkıt (Ed.), Kuram ve uygulamada eleştirel okuma içinde (ss. 131-165). Ankara: Nobel Yayınları.
  • Richards, J. C. ve Schmidt, R. (2002). Longman dictionary of language teaching and applied linguistics (3rd ed.). Essex: Longman.
  • Rogers, CR. (1961) On becoming a person: A Therapist’s view of psychotherapy. Houghton Mifflin, Boston.
  • Sandelowski, M. (2000). Whatever happened to qualitative description? Research in Nursing & Health, 23, 334-340.
  • Short, K.G. (2009). Critically reading the word and the world: building intercultural understanding through literature. A Journal of International Children's Literature, 47(2), 1-10. https://doi.org/10.1353/bkb .0.0160
  • Susar Kırmızı, F. ve Akkaya, N. (2009). Türkçe öğretimi programında yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (25), 42-54.
  • Sutherland, A. ve Incera, S. (2021). Critical reading: What do faculty think students should do?. Journal of College Reading and Learning, 51(3), 1-24. https://doi.org/10.1080/10790195.2021.1887777
  • Sünbül, A. G. (1996). Öğretmen niteliği ve öğretimdeki rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(8), 597-608.
  • Şahan, H. H. ve Uyangör, N. (2021). Bilimsel araştırmalarda örneklem seçimi. M. Çelebi (Ed.), Nitel araştırma yöntemleri içinde (ss. 118-143). Ankara: Pegem Akademi.
  • Şahin, N. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 214-233. https://doi.org/10.29000/rumelide.618195
  • Şenel, M. (2023). Eleştirel Düşünme. H. Kurnaz ve C. Çarkıt (Ed.), Kuram ve uygulamada eleştirel okuma içinde (ss. 65-82). Ankara: Nobel Yayınları.
  • Şimşek İşliyen, F. (2020). Dijital çağda bilginin değişen niteliği ve infobezite: Z kuşağı üzerine bir odak grup çalışması. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 13(1). 246-272.
  • Tan Hatun, E. (2023). Sokrat semineri tekniğinin sekizinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve eleştirel okuma becerilerine, okumaya yönelik tutum ve motivasyonlarına etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Theriault, J. C. (2022). College students’ conceptualizations of academic reading: What metaphors suggest about the important role of purpose in college reading and learning. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 66(1), 15-22.
  • Thompson D. S. (2022). Understanding how students across the disciplines read images. In K. Manarin (Ed.), Reading across the disciplines (pp. 81-102). Indiana: Indiana University Press.
  • Tomasek, T. (2009). Critical reading: Using reading prompts to promote active engagement with texttext. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education Education, 21(1), 127-132.
  • Tosun, M. F. (2014). Ortaokullarda eleştirel okuma eğitiminin Türkçe öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
  • Turale, S. (2020). A brief introduction to qualitative description: a research design worth using. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 24(3), 289-290.
  • Tutkun, Ö. F. (2019). Sınıf düzeni. Z. Kaya (Ed.), Sınıf yönetimi içinde (ss. 170-199). Ankara: Pegem Akademi.
  • Tutkun, Ö.F. (2012). Bloom’un yenilenmiş taksonomisi üzerine genel bir bakış. Sakarya University Journal of Education, 2(1), 14-22. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/192275
  • Ulaş Taraf, H. (2022). Eleştirel düşünme uygulamaları yoluyla özel yetenekli öğrencilerinin yabancı dilde eleştirel okuma ve yaratıcı yazma becerilerinin geliştirilmesi üzerine bir vaka çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
  • UNESCO. (2021). Eğitim. Erişim Adresi: https://www.unesco.org.tr/Pages/48/10/E%C4%9Fitim
  • Ünal, F. T. ve Sever, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6), 33-42.
  • Villamin, P., Lopez, V., Thapa, D. K., & Cleary, M. (2024). A worked example of qualitative descriptive design: A step‐by‐step guide for novice and early career researchers. Journal of Advanced Nursing. 1-15. https://doi.org/10.1111/jan.16481
  • Wallace, M.W. and Wray, A. (2011). Critical reading and writing for postgraduates. Los Angeles: SAGE Publications Ltd.
  • Wolf, W., King, M. L. and Huck, C. S. (1968). Teaching critical reading to elementary school children. Reading Research Quarterly, 3(4), 435-498. https://doi.org/10.2307/747152
  • Yaman, H. (2009). İlköğretim Türkçe dersi programının kalabalık sınıflarda uygulanabilirliğine ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 329- 359.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, B. (2023). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki okuma etkinliklerinin eleştirel okuma bağlamında değerlendirilmesi çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Yoğurtcu, K. (2013). The impact of self-efficacy perception on reading comprehension on academic achievement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 70, 375-386. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.01.075

Türkçe Öğretmenlerinin Eleştirel Okuma Öğretimine Yönelik Görüşleri

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 3, 511 - 537, 24.07.2025

Leyla Akin , Ömer Faruk Tutkun , Duygu Gür Erdoğan , Zekeriya Boztaş , Kerim Karabacak

https://doi.org/10.16916/aded.1623774

Öz

Bu araştırmada Türkçe öğretmenlerinin eleştirel okuma öğretimine yönelik görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden nitel betimleyici tasarım kullanılmış; veriler, görüşme yöntemiyle elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim öğretim yılında Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığına bağlı örgün eğitim kurumlarında görev yapmakta olan 56 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma grubu belirlenirken amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiş; “içerik analizi” tekniği ile incelenmiştir. Araştırmada katılımcıların görüşleri, gerekçeleri doğrultusunda kategorilendirilmiş; oluşturulan kategoriler ve kategorilerin içerdiği kodlar belirlenerek tablolar oluşturulmuştur. Bulgular, katılımcıların eleştirel bir okurda bulunması gereken özellikler konusunda genel bir farkındalığa sahip olduklarını göstermektedir. Katılımcılar; Türkçe öğretim programı ile programı destekleyici kaynakların öğrencilere eleştirel okuma becerilerini kazandırmada yetersiz kaldığını, öğrencilerin Türkçe derslerinde eleştirel okuma becerilerini edinemediklerini, derslerinde eleştirel okumaya yönelik ek etkinlik yapmaya çalıştıklarını gerekçeleriyle açıklamış ve eleştirel okuma öğretiminin gerçekleşebilmesi neler yapılması gerektiğiyle ilgili önerilerde bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel okuma görüş Türkçe dersi Türkçe öğretmenleri

Kaynakça

  • Adalı, O. (2010). Etkileşimli ve eleştirel okuma teknikleri. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
  • Akkuş, M. (2014). PISA, TIMSS VE PIRLS sonuçlarının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Aktaş Çam, B. (2015). Türkiye’de eleştirel okuma kapsamında gerçekleştirilen çalışmaların incelenmesi. Akademik Araştırmalar Dergisi, 17(67), 217-232.
  • Aktaş, E. (2021). Eleştirel okuma becerisi bakımından 2019 Türkçe dersi öğretim programının (1-8. sınıflar) değerlendirilmesi. Ö. K. Aydemir, İ. N. Uysal ve F. Öztürk (Ed.), Prof. Dr. H. Ömer Karpuz’a armağan Türkçeye saygı içinde (ss. 37-56). Konya: Palet Yayınları.
  • Akyol, A. (2011). 2005 ilköğretim ikinci kademe Türkçe öğretim programında eleştirel okuma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
  • Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları. Journal of Turkish Studies, 5(3), 728-749. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1629
  • Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2001). A Taxonomy for learning, teaching and assessing: A Revision of Bloom’s taxonomy of educational objectives: Complete edition. New York: Longman.
  • Archila, P. A., Ortiz, T. B. ve Mejía, T. (2024). Beyond the passive absorption of ınformation: engaging students in the critical reading of scientific articles. Science & Education, 1-35.
  • Arıcı, A. F. (2018). Okuma eğitimi (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Aşılıoğlu, B. (2008). Bilişsel öğrenmeler ı̇çin eleştirel okumanın önemi ve onu geliştirme yolları. DÜ Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 1-11.
  • Ateş, S. (2013). Eleştirel okuma ve bir beceri olarak öğretimi. Turkish Journal of Education, 2(3), 40-49. https://doi.org/10.19128/turje.181063
  • Aydın, B. (2020). Altı şapkalı düşünme tekniğinin ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerini geliştirmelerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
  • Aytaş, G. (2003). Okuma gelişiminde çocuk edebiyatının rolü. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 155-160.
  • Aytaş, G. (2005). Okuma eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 461-470.
  • Ayton, D. (2023). Qualitative descriptive research. D. Ayton, T. Tsindos ve D. Berkovic (Ed.), In Qualitative Research – a practical guide for health and social care researchers and practitioners (pp. 9-15). Melbourne: Monash University.
  • Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Belet, D. (2011). Eleştirel okuma becerisinin geliştirilmesinde hikâye anlatma yönteminin kullanımı: Öğretim deneyi uygulaması. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 59, 67-96.
  • Bellack, A. A., Davitz, J. R. Kliebart, H. M. and Hyman, T. R. (1966). The language of the classroom: Meanings communicated in high school teaching. Columbia: Teachers College Press.
  • Bilge, H. (2022). 2006-2019 yılları arasında kullanılan Türkçe öğretim programlarının akıcı yazma becerisi açısından karşılaştırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 199-215. https://doi.org/10.16916/aded.980671
  • Boran, D. (2019). Fen öğretiminde eleştirel okuma uygulamalarının öğrenme ürünlerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
  • Bradshaw, C., Atkinson, S. and Doody, O. (2017) Employing a Qualitative Description Approach in Health Care Research. Global Qualitative Nursing Research, 4, 5. https://doi.org/10.1177%2F2333393617742282
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, S. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri (26. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Carr, K. S. (1988). How can we teach critical thinking?. Childhood Education, 65(2), 69-73.
  • Ceran, D. ve Karabacak, E. (2013). Okuma becerileri seçmeli dersine yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7). 247-275. https://dx.doi.org/10.9761/JASSS1737
  • Christensen, L. B., Johnson, R. B. ve Turner, L. A. (2020). Research methods, design and, analysisis (13. baskı). Hoboken: Pearson Education.
  • Collins, N. D. (1993). Teaching critical reading through literature. Indiana: ERIC Clearinghouse on Reading, English, and Communication.
  • Criscuolo, P. N. (1965). A plea for critical reading in the primary grades. Peabody Journal of Education, 43(2), 107-112. https://doi.org/10.1080/01619566509537322
  • Cüceloğlu, D. ve Erdoğan, İ. (2019). Öğretmen olmak (27.baskı). İstanbul: Final Kültür Sanat Yayınları.
  • Çakmak, Ş. (2022). Okuma çemberi yönteminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve eleştirel okuma becerileri üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Çekici, Y. E. (2014). Rıfat Ilgaz’ın çocuk kitaplarında karşıt söylem bağlamında eleştirel okuma etkinlik örnekleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
  • Çetinkaya, M. (2023). Öykü karakteri çözümleme uygulamalarının öğrencilerin eleştirel okuma becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Çifçi, M. (2006). Eleştirel okuma. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten, 54(2006/1), 55-80.
  • Çiftçi, Ö. ve Uzunyol, C. (2019). Öğretmen görüşlerine göre Türkçe öğretiminde karşılaşılan problemlerin kaynakları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 825-840.
  • Çoban, A. (2016). Türkçe eğitimi ve öğretiminin sorunları. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 2(1), 121-138. https://doi.org/10.20322/lt.36849
  • Darch, C. B. ve Kameenui, E. J. (1987) . Teaching LD students critical reading skills: A systematic replication. Learning Disability Quarterly, 10(2), 82-91. https://doi.org/10.2307/1510215
  • Dilidüzgün, S., Leana Taşcılar, M. ve Şahin, G. (2020). 8-10 yaş çocukları için eleştirel okuma ölçeği geçerlik güvenirlik çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 14 (1), 372-386 . https://doi.org/10.17522/balikesirnef.657527
  • Diman, H., Jusnita, N., Dahlan, S. ve Daud, A.H. (2020). Students’ competence in critical reading. Jurnal Bilingual, 10(2), 32-38.
  • Emiroğlu, H. ( 2014). Eleştirel okuma öğretiminin eleştirel okuma becerisine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
  • Epçaçan, C. (2012). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4), 1711-1726.
  • Erdoğan, T. ve Gök, B. (2009). Türkçenin ana dili olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların giderilmesine yönelik öneriler: Ankara örneği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 1-16.
  • Esemen, A. (2020). 2019 ilkokul Türkçe eğitim programı ve Türkçe ders kitaplarının eleştirel okuma becerisi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • Esemen, A. ve Sadioğlu, Ö. (2021). İlkokul türkçe ders kitaplarının eleştirel okuma becerisi açısından incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 35(3), 436-460. https://doi.org/10.24146/tk.937561
  • Gibson, C. (1995). Critical thinking: implications for instruction. American Library Association, 35 (1), 27-35.
  • Gray, W. S. (1950). Summary of reading investigations July 1, 1948 to June 30, 1949. The Journal of Educational Research, 43, 401-439. https://doi.org/10.1080/00220671.1950.10881797
  • Griffiths, N. ve Davila, Y. C. (2022). Embedding scaffolded reading practices into the first-year university science curriculum. K. Manarin (Ed.), In Reading across the disciplines (pp. 143–165). Indiana: Indiana University Press.
  • Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma (2.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Gürer, N. (2021) Yaratıcı okuma etkinliklerinin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, yaratıcı okuma, akıcı okuma ve eleştirel okuma becerilerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
  • Güzel, İ. ve Özlek, E. (2023) Eleştirel okuma. H. Kurnaz ve C. Çarkıt (Ed.), Kuram ve uygulamada eleştirel okuma içinde (ss. 85-100). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Hall, L. A. ve Piazza, S. V. (2008). Critically reading texts: what students do and how teachers can help. The Reading Teacher, 62(1), 32-41. https://doi.org/10.1598/rt.62.1.4
  • Howard, P. J., Gorzycki, M., Desa, G. ve Allen, D. D. (2018): Academic reading: comparing students’ and faculty perceptions of ıts value, practice, and pedagogy. Journal of College Reading and Learning, 48(3), 1-21. https://doi.org/10.1080/10790195.2018.1472942
  • Kaplan, K. ve Korkutan, K. (2023). Medya metinleri ve eleştirel okuma. H. Kurnaz ve C. Çarkıt (Ed.), Kuram ve uygulamada eleştirel okuma içinde (ss. 169-188). Ankara: Nobel Yayınları.
  • Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma öz yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(13), 1107-1122.
  • Karadağ, F. (2023). Ortaokulda eleştirel okuma eğitimi. H. Kurnaz ve C. Çarkıt (Ed.), Kuram ve uygulamada eleştirel okuma içinde (213-234). Ankara: Nobel Yayınları.
  • Karadeniz, A. (2014). Eleştirel okuma özyeterlilik algısı ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 113-140.
  • Karakoç Öztürk, B. ve Yıldırım, B. (2024). 5 ve 6. sınıf türkçe ders kitaplarındaki okuma etkinliklerinin eleştirel okuma bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 13(1), 239-254. https://doi.org/10.7884/teke.1386281
  • Karasakaloğlu, N. ve Bulut, B. (2012). Kurmaca metinlerin eleştirel okuma becerisini geliştirme aracı olarak kullanılması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (33), 95-106.
  • Karasakaloğlu, N., Saracaloğlu, A. ve Yılmaz Özelçi, S. (2013) Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz-yeterliklerine ilişkin algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 405-422.
  • Karatay, H. (2018). Okuma eğitimi (83. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Kucheria, P., Sohlberg, M. M., Prideaux, J., ve Fickas, S. (2019). Read, understand, learn, & excel: Development and testing of an automated reading strategy detection algorithm for postsecondary students. American Journal of Speech-Language Pathology, 28(3), 1257-1267. https://doi.org/10.1044/2019_ajslp-18-0181
  • Kurland D. J. (2000). What is critical reading? Erişim adresi: http://www.criticalreading.com/critical_reading.htm
  • Küçüktepe, C. (2019). Program geliştirme süreci, program geliştirmede çalışma grupları ve çalışma planı hazırlama-ihtiyaç belirleme yaklaşım ve teknikleri. H. Şeker (Ed.), Eğitimde program geliştirme kuram ve yaklaşımlar içinde (ss. 89-126). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • McDonald, L. (2004). Moving from reader response to critical reading: Developing 10-11-year-olds' ability as analytical readers of literary texts. Literacy. 38(1), 17-25. https://doi.org/10.1111/j.0034-0472.2004.03801004.x
  • MEB (2019). Türkçe dersi (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • MEB. (2018). Okuma becerileri dersi (Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 5 veya 6. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • MEB. (2024). PISA 2022 Türkiye raporu. Ankara: MEB Yayınları.
  • Okur, T. (2019). Okuma çemberlerinin ilkokul öğrencilerinin okuma becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
  • OSYM. (2023). 2023 YKS sayısal veriler. Erişim Adresi: https://cdn.osym.gov.tr/pdfdokuman/2023/YKS/sayisalbilgiler20072023.pdf
  • Özdemir, E. (1995). Eleştirel okuma. Ankara: Ümit Yayıncılık.
  • Özdemir, S. (2017). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma özyeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(7), 40-55.
  • Özonat, Z. (2018). Çoklu ortama dayalı eleştirel okuma eğitiminin 6. sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Öztürk, C., Keskin S. C. ve Otluoğlu, R. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller (6.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Palad, J. P.C. (2023). Are we addressing quiet quitting in the education sector?. Researchgate Preprint, 1-8. http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.35399.47529
  • Pardede, P. (2007). Developing critical reading in the EFL classroom. Erişim Adresi: https://parlindunganpardede.wordpress.com/articles/language-teaching/developing-critical-reading-in-the-efl-classroom
  • Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
  • Potur, Ö. (2023). Bilgilendirici metinler ve eleştirel okuma. H. Kurnaz ve C. Çarkıt (Ed.), Kuram ve uygulamada eleştirel okuma içinde (ss. 131-165). Ankara: Nobel Yayınları.
  • Richards, J. C. ve Schmidt, R. (2002). Longman dictionary of language teaching and applied linguistics (3rd ed.). Essex: Longman.
  • Rogers, CR. (1961) On becoming a person: A Therapist’s view of psychotherapy. Houghton Mifflin, Boston.
  • Sandelowski, M. (2000). Whatever happened to qualitative description? Research in Nursing & Health, 23, 334-340.
  • Short, K.G. (2009). Critically reading the word and the world: building intercultural understanding through literature. A Journal of International Children's Literature, 47(2), 1-10. https://doi.org/10.1353/bkb .0.0160
  • Susar Kırmızı, F. ve Akkaya, N. (2009). Türkçe öğretimi programında yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (25), 42-54.
  • Sutherland, A. ve Incera, S. (2021). Critical reading: What do faculty think students should do?. Journal of College Reading and Learning, 51(3), 1-24. https://doi.org/10.1080/10790195.2021.1887777
  • Sünbül, A. G. (1996). Öğretmen niteliği ve öğretimdeki rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(8), 597-608.
  • Şahan, H. H. ve Uyangör, N. (2021). Bilimsel araştırmalarda örneklem seçimi. M. Çelebi (Ed.), Nitel araştırma yöntemleri içinde (ss. 118-143). Ankara: Pegem Akademi.
  • Şahin, N. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 214-233. https://doi.org/10.29000/rumelide.618195
  • Şenel, M. (2023). Eleştirel Düşünme. H. Kurnaz ve C. Çarkıt (Ed.), Kuram ve uygulamada eleştirel okuma içinde (ss. 65-82). Ankara: Nobel Yayınları.
  • Şimşek İşliyen, F. (2020). Dijital çağda bilginin değişen niteliği ve infobezite: Z kuşağı üzerine bir odak grup çalışması. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 13(1). 246-272.
  • Tan Hatun, E. (2023). Sokrat semineri tekniğinin sekizinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve eleştirel okuma becerilerine, okumaya yönelik tutum ve motivasyonlarına etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Theriault, J. C. (2022). College students’ conceptualizations of academic reading: What metaphors suggest about the important role of purpose in college reading and learning. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 66(1), 15-22.
  • Thompson D. S. (2022). Understanding how students across the disciplines read images. In K. Manarin (Ed.), Reading across the disciplines (pp. 81-102). Indiana: Indiana University Press.
  • Tomasek, T. (2009). Critical reading: Using reading prompts to promote active engagement with texttext. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education Education, 21(1), 127-132.
  • Tosun, M. F. (2014). Ortaokullarda eleştirel okuma eğitiminin Türkçe öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
  • Turale, S. (2020). A brief introduction to qualitative description: a research design worth using. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 24(3), 289-290.
  • Tutkun, Ö. F. (2019). Sınıf düzeni. Z. Kaya (Ed.), Sınıf yönetimi içinde (ss. 170-199). Ankara: Pegem Akademi.
  • Tutkun, Ö.F. (2012). Bloom’un yenilenmiş taksonomisi üzerine genel bir bakış. Sakarya University Journal of Education, 2(1), 14-22. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/192275
  • Ulaş Taraf, H. (2022). Eleştirel düşünme uygulamaları yoluyla özel yetenekli öğrencilerinin yabancı dilde eleştirel okuma ve yaratıcı yazma becerilerinin geliştirilmesi üzerine bir vaka çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
  • UNESCO. (2021). Eğitim. Erişim Adresi: https://www.unesco.org.tr/Pages/48/10/E%C4%9Fitim
  • Ünal, F. T. ve Sever, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6), 33-42.
  • Villamin, P., Lopez, V., Thapa, D. K., & Cleary, M. (2024). A worked example of qualitative descriptive design: A step‐by‐step guide for novice and early career researchers. Journal of Advanced Nursing. 1-15. https://doi.org/10.1111/jan.16481
  • Wallace, M.W. and Wray, A. (2011). Critical reading and writing for postgraduates. Los Angeles: SAGE Publications Ltd.
  • Wolf, W., King, M. L. and Huck, C. S. (1968). Teaching critical reading to elementary school children. Reading Research Quarterly, 3(4), 435-498. https://doi.org/10.2307/747152
  • Yaman, H. (2009). İlköğretim Türkçe dersi programının kalabalık sınıflarda uygulanabilirliğine ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 329- 359.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, B. (2023). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki okuma etkinliklerinin eleştirel okuma bağlamında değerlendirilmesi çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Yoğurtcu, K. (2013). The impact of self-efficacy perception on reading comprehension on academic achievement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 70, 375-386. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.01.075
Toplam 104 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Türkçe Eğitimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Leyla Akin 0000-0003-4002-3090

Ömer Faruk Tutkun 0000-0001-7973-0484

Duygu Gür Erdoğan 0000-0002-2802-0201

Zekeriya Boztaş 0009-0004-7815-2941

Kerim Karabacak 0000-0001-9043-9647

Yayımlanma Tarihi 24 Temmuz 2025
Gönderilme Tarihi 22 Ocak 2025
Kabul Tarihi 27 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 13 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Akin, L., Tutkun, Ö. F., Gür Erdoğan, D., … Boztaş, Z. (2025). Türkçe Öğretmenlerinin Eleştirel Okuma Öğretimine Yönelik Görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 13(3), 511-537. https://doi.org/10.16916/aded.1623774

88x31.png

Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.