Redirecting to http://dergipark.org.tr/_fragment?_hash=oL6DI404nwCk2LBQ5gvPtzyKm16nAtYII5Cazl0K7wI&_path=id%3D1658699%26_format%3Dhtml%26_locale%3Dtr%26_controller%3DApp%255CController%255CSite%255CArticleController%253A%253AesiArticleStats.
Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Turkish Language Teachers’ Professional Knowledge and Practices Regarding Comprehension Instruction

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 488 - 510, 30.04.2025

Pınar Kanık Uysal

https://doi.org/10.16916/aded.1658699

Öz

This study investigated the professional knowledge and classroom practices of Turkish language teachers in teaching reading comprehension skills. Adopting a basic qualitative research design, the study collected data through interviews with 25 Turkish language teachers selected via purposive sampling. The data were analyzed using content analysis. The findings revealed that teachers possessed limited knowledge of instructional strategies for reading and struggled to implement these strategies effectively in their classrooms. Teachers who predominantly employed routine or traditional methods in reading comprehension instruction exhibited shortcomings in differentiating instruction based on individual student differences. Moreover, most teachers attributed reading achievement primarily to cognitive factors, perceiving reading comprehension as a skill reliant on students’ innate cognitive abilities rather than a competence that could be systematically developed through instructional practices. This perspective suggested that teachers encounter difficulties in equipping students with systematic and conscious reading strategies. Additionally, the study highlighted the insufficient integration of instructional methods that fostered higher-order thinking in reading instruction, with assessment practices largely dependent on traditional text-based questioning techniques. Furthermore, teachers' beliefs about the characteristics of proficient readers strongly influenced their instructional and assessment approaches, often resulting in the exclusion of skills failing to conform to these perceived standards from their teaching practices.

Anahtar Kelimeler

Reading comprehension reading comprehension strategies differentiated instruction assessment processes Turkish language teaching

Kaynakça

  • Acar Erdol, T., Bayrak Özmutlu, E., Kanık Uysal, P. ve Akın Arıkan, Ç. (2024). Türkçe öğretmenlerinin üst düzey soru hazırlama yeterlikleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 1173-1216. https://10.29299/kefad.1414418
  • Afflerbach, P. (2016). Reading assessment: Looking ahead. The Reading Teacher, 69(4), 413-419. https://doi.org/10.1002/trtr.1430
  • Akyol, H. (2005). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Algül, Ö. ve Bozkurt, B. Ü. (2021). Okuduğunu anlama sürecinde çıkarım becerisine ilişkin belirlemeler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 53, 175-204. https://doi.org/10.9779/pauefd.787770
  • Ankrum, J. and Bean, R. (2008). Differentiated reading instruction: What and how. Reading Horizons: A Journal of Literacy and Language Arts, 48(2), 133-146. https://scholarworks.wmich.edu/reading_horizons/vol48/iss2/6
  • Baştuğ, M. ve Keskin, H. K. (2011). Bilgi verici metin yapıları öğretiminin okuduğunu anlamaya etkisi. E-Journal of New World Sciences Academy, 6(4), 2598-2610.
  • Bayat, N. ve Çetinkaya, G. (2020). Çıkarım becerisi ile okuduğunu anlama arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 45(203), 177-190. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8782
  • Bezirgan, G. ve Ateş, S. (2024). Farklılaştırılmış öğretim yönteminin öğrencilerin okuduğunu anlama becerisine ve üstbilişsel farkındalık düzeyine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 12(1), 39-51. https://doi.org/10.16916/aded.1347929
  • Benzer, A. ve Bozkurt, B. (2021). Okuma stratejileri öğretiminin ortaokul öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarına etkisi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 1-29. https://doi.org/10.11111/ted.xx
  • Bruner, J. (1996). The culture of education. Cambridge, MA: Harvard University Press.
  • Bulut, İ. ve Turan, C. (2024). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersinde üstbilişsel okuma stratejilerini kullandırma düzeylerinin değerlendirilmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 47-65. https://doi.org/10.53506/egitim.1457921
  • Creswell, J. W. and Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into Practice, 39(3), 124-130. https://doi.org/10.1207/s15430421tip3903_2
  • Cunningham, A. E., Zibulsky, J., Stanovich, K. E. and Stanovich, P. J. (2009). How teachers would spend their time teaching language arts: The mismatch between self-reported and best practices. Journal of Learning Disabilities, 42(5), 418-430. https://doi.org/10.1177/0022219409339063
  • Çer, E. (2017). Türkçe öğretmenlerinin "Türkçe öğretimine" yönelik yeterlilikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 68-89. https://doi.org/10.5505/pausbed.2017.85579
  • Çetinkaya, Ç., Ateş, S. ve Yıldırım, K. (2013). Anlam kurmanın zor ve önemli bir becerisi: Ana fikir. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 188-210.
  • Çoban-Sural, Ü. ve Aksoy, N. (2023). Okuduğunu anlama öğretiminin tarihsel arka planı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(1), 124-147. https://doi.org/10.37217/tebd.1202956
  • DeLuca, C. and Bellara, A. (2013). The current state of assessment education: Aligning policy, standards, and teacher education curriculum. Journal of Teacher Education, 64(4), 356-372. https://doi.org/10.1177/0022487113488144
  • Demirel, G. ve Yağmur, K. (2017). Uluslararası PIRLS uygulamaları ölçütlerine göre Türk öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerinin değerlendirilmesi. Journal of Language Education and Research, 3(2), 95-106. http://www.jlere.com
  • Dixon, M. and Oakhill, J. (2024). Exploring teachers teaching reading comprehension: Knowledge, behaviours and attitudes. Education 3-13, 52(7), 963-978. https://doi.org/10.1080/03004279.2024.2357884
  • Doğan, B. (2002). Okuduğunu anlama stratejilerinin öğretimi ile ilgili alan yazın taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 97-107.
  • Duke, N. and Pearson, P. D. (2002). Effective practices for developing reading comprehension. In A. Farstrup ve J. Samuels (Eds.), What research has to say about reading instruction (pp. 205-242). Canada: International Reading Association.
  • Duman, M. ve Arsal, Z. (2015). Türkçe dersinde bilişsel farkındalık okuma stratejileri öğretiminin etkililiği. Millî Eğitim, 45(206), 5-15.
  • Elo, S. and Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107-115. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
  • Erdağı Toksun, S. ve Toprak, F. (2019). Türkçe öğretmenlerinin okuma stratejileri bilişsel farkındalık becerilerini kullanma düzeylerine ilişkin bir araştırma (Kars ili örneği). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1137-1157.
  • Guba, E. G. and Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology Journal, 30(4), 233-252. https://doi.org/10.1007/BF02765185
  • Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Graneheim, U. H. and Lundman, B. (2004). Qualitative content analysis in nursing research: Concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today, 24(2), 105–112. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2003.10.001
  • Haager, D. and Klingner, J. K. (2005). Differentiating instruction in inclusive classrooms: The special educator’s guide. Boston: Allyn ve Bacon.
  • Harvey, S. and Goudvis, A. (2007). Strategies that work: Teaching comprehension for understanding and engagement. Portlan, ME: Stenhouse Publishers.
  • İlter, İ. (2018). Zayıf okuyucuların okuduğunu anlama becerilerinin geliştirilmesinde ana fikir belirleme becerisinin öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(2), 303-334. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.315887
  • İnce, Y. ve Duran, E. (2013). Sınıf öğretmenlerinin okuduğunu anlama stratejilerine yönelik görüşleri ve kullanma düzeyleri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(1), 9-19.
  • Jakobson, K., Soodla, P. And Aro, M. (2022). General and special education teachers’ knowledge about reading comprehension processes and instructional practices. Reading and Writing, 35(9), 2229-2256. https://doi.org/10.1007/s11145-022-10280-8
  • Kanık Uysal, P. ve Bayrak Özmutlu, E. (2023). Mesleğe yeni başlayan Türkçe öğretmenlerinin karşılaştığı sorunlar: Öğretmen eğitimi programı temelinde bir incelenme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52(3), 667-695. https://doi.org/10.14812/cuefd.1194569
  • Kanmaz, A. (2022). Teachers’ reading comprehension and use of reading strategies levels: A study on the secondary school teachers. Education Quarterly Reviews, 5(1), 1-14. https://doi.org/10.31014/aior.1993.05.01.413
  • Kocaarslan, M. (2019). İyi ve zayıf okuyucular için okuduğunu anlama: Kuramsal ve ampirik açıdan bir bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(2), 369-393. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.433448
  • Kudret, Z. B. ve Baydık, B. (2016). Başarılı ve başarısız dördüncü sınıf okuyucularının okuduğunu anlama ve özetleme becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 317-346. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.268558
  • Kuruyer, H. G. ve Özsoy, G. (2016). İyi ve zayıf okuyucuların üstbilişsel okuma becerilerinin incelenmesi: Bir durum çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 771-788. https://hdl.handle.net/20.500.12451/1295
  • Lyon, G. R. and Weiser, B. (2009). Teacher knowledge, instructional expertise, and the development of reading proficiency. Journal of Learning Disabilities, 42(5), 475–480. https://doi.org/10.1177/0022219409338741
  • Merriam, S. B. (1995). What can you tell from an N of 1?: Issues of validity and reliability in qualitative research. PAACE Journal of Lifelong Learning, 4, 51-60.
  • Merriam, S. B. (2009). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Moats, L. (2009). Knowledge foundations for teaching reading and spelling. Reading and Writing, 22(4), 379-399. https://doi.org/10.1007/s11145-009-9162-1
  • Oakhill, J., Cain, K. and Elbro, C. (2015). Understanding and teaching reading comprehension: A handbook. Netherlands: Routledge.
  • Özden, M. (2024). Content and thematic analysis techniques in qualitative research: Purpose, process and features. Qualitative Inquiry in Education: Theory ve Practice, 2(1), 64-81. https://doi.org/10.59455/qietp.20
  • Pardo, L. S. (2004). What every teacher needs to know about comprehension. The Reading Teacher, 58(3), 272–280. https://doi.org/10.1598/RT.58.3.5
  • Pearson, D. P., Palincsar, A. S., Biancarosa, G. and Berman, A. I. (2020). Reaping the rewards of the Reading for Understanding initiative. National Academy of Education. https://doi.org/10.31094/2020/2
  • Perfetti, C. A., Landi, N. and Oakhill, J. (2005). The acquisition of reading comprehension skill. In The science of reading: A handbook (pp. 227–247). Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/9780470757642.ch13
  • Popham, W. J. (2009). Assessment literacy for teachers: Faddish or fundamental? Theory into Practice, 48(1), 4-11.
  • Potot, A., Kyamko, L. N., Reponte-Sereño, R. R. and Bustrillo, H. (2023). Differentiated instruction as strategy in improving reading comprehension. Journal of English Language Teaching and Applied Linguistics, 5(4), 113-128. https://doi.org/10.32996/jeltal.2023.5.4.12
  • Pressley, M. (2002). Metacognition and self-regulated comprehension. In A. E. Farstrup ve S. J. Samuels (Eds.), What research has to say about reading instruction (3rd ed., pp. 291–309). International Reading Association.
  • Reis, S., McCoach, D., Little, C., Muller, L. and Kaniskan, B. (2011). The effects of differentiated instruction and enrichment pedagogy on reading achievement in five elementary schools. American Educational Research Journal, 48(2), 462-501. https://doi.org/10.3102/0002831210382891
  • Seale, C. (1999). Quality in qualitative research. Qualitative Inquiry, 5(4), 465-478. https://doi.org/10.1177/107780049900500402
  • Seidenberg, M. S. (2013). The science of reading and its educational implications. Language Learning and Development, 9(4), 331-360. https://doi.org/10.1080/15475441.2013.812017
  • Slavin, R. E. (2013). Eğitim psikolojisi: Kuram ve uygulama (G. Yüksel, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Snow, C. (2002). Reading for understanding: Toward an RveD program in reading comprehension. Santa Monica, CA: RAND Education.
  • Tomlinson, C. A. (1999). The differentiated classroom: Responding to the needs of all learners. Alexandria, VA: Association for Supervision ve Curriculum Development.
  • Tortorelli, L., Lupo, S. and Wheatley, B. (2021). Examining teacher preparation for code-related reading instruction: An integrated literature review. Reading Research Quarterly, 56(S1), 1–21. https://doi.org/10.1002/rrq.396
  • Türkben, T. (2022). Türkçe öğretmenlerinin sınıf içi öğrenme becerilerini ölçme ve değerlendirme yeterlikleri. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 13(25), 45-72.
  • Uyar, Y. (2015). Öz düzenlemeye dayalı okuma becerisinin geliştirilmesi ve anlamaya etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Ülper, H., Çetinkaya, G. ve Bayat, N. (2017). Okuduğunu anlama testinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 175-190.
  • Üşümez, İ., Kargın, T. ve Güldenoğlu, B. (2024). Öğrencilerin okuma performansları üzerinde anlama becerilerinin etkisi: İyi ve zayıf okuyanların değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 1458-1484. https://doi.org/10.29299/kefad.1317866
  • Valiandes, S. (2015). Evaluating the impact of differentiated instruction on literacy and reading in mixed ability classrooms: Quality and equity dimensions of education effectiveness. Studies in Educational Evaluation, 45, 17-26. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2015.02.005
  • Vergili, Ö. ve Arıcı, A. F. (2024). Türkçe öğretmenlerinin okuduğunu anlamanın geliştirilmesinde yöntem ve teknik kullanımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 30, 265-286. https://doi.org/10.30767/diledeara.1457413
  • Whittemore, R., Chase, S. K. and Mandle, C. L. (2001). Validity in qualitative research. Qualitative Health Research, 11(4), 522-537. https://doi.org/10.1177/104973201129119299
  • Woolley, G. (2008). The assessment of reading comprehension difficulties for reading intervention. Australian Journal of Learning Difficulties, 13(1), 51-62. https://doi.org/10.1080/19404150802093729
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldız, D., Divrik, D., Özçelik, B. ve Aktaş, A. T. (2022). Ortaöğretim öğrencilerinin üst düzey okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 575-597.
  • Yıldız, M., Kanık Uysal, P., Bilge, H., Wolters, A. P., Saka, Y., Yıldırım, K. and Rasinski, T. (2019). Relationships between Turkish eighth-grade students’ oral reading efficacy, reading comprehension and achievement scores on a high-stakes achievement test. Reading Psychology, 40(4), 329-349. https://doi.org/10.1080/02702711.2018.1555363
  • Yiğit, M. ve Elkatmış, M. (2021). Türkçe ve ilkokul öğretmenlerinin okuduğunu anlama becerisini kazandırma süreçlerine yönelik bir analiz. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 652-666. https://doi.org/10.17556/erziefd.795677
  • Žolgar-Jerkovic, I., Jenko, N. and Lipec-Stopar, M. (2018). Affective factors and reading achievement in different groups of readers. International Journal of Special Education, 33(1), 201-211.

Türkçe Öğretmenlerinin Okuduğunu Anlama Öğretimine Yönelik Mesleki Bilgi ve Uygulamaları

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 488 - 510, 30.04.2025

Pınar Kanık Uysal

https://doi.org/10.16916/aded.1658699

Öz

Bu araştırma, Türkçe öğretmenlerinin okuduğunu anlama becerisi öğretimine yönelik mesleki bilgi ve sınıf içi uygulamalarını incelemeyi amaçlamaktadır. Temel nitel araştırma deseniyle yürütülen araştırmada amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenen 25 Türkçe öğretmeniyle görüşmeler gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Bulgular, öğretmenlerin okuma öğretimi süreçlerinde sınırlı strateji bilgisine sahip olduklarını ve bu stratejileri sınıf içi uygulamalarında derinleştiremediklerini ortaya koymaktadır. Okuduğunu anlama öğretiminde geleneksel stratejilere ağırlık veren öğretmenler, bireysel farklılıklara uygun bir öğretim sunmada yetersiz kalmaktadır. Ayrıca, öğretmenlerin büyük çoğunluğu okuma başarısını bilişsel faktörlerle ilişkilendirmekte ve okuduğunu anlama becerisini öğretim yoluyla geliştirilebilecek bir yetkinlikten ziyade, öğrencilerin doğuştan gelen bilişsel kapasitelerine bağlı bir beceri olarak değerlendirmektedir. Bu algı, öğretmenlerin öğrencilerine sistematik ve bilinçli okuma stratejileri kazandırmada zorlandıklarını göstermektedir. Bunun yanı sıra, okuma becerisi öğretiminde üst düzey düşünmeyi destekleyen yöntemlere yeterince yer verilmediği ve değerlendirme süreçlerinin büyük ölçüde metin temelli sorulara dayanan rutin uygulamalarla yürütüldüğü belirlenmiştir. Öğretmenlerin, iyi bir okuyucuda bulunması gerektiğini düşündükleri özelliklerin, öğretim ve ölçme-değerlendirme uygulamalarını doğrudan şekillendirdiği, dolayısıyla bu ölçütlere uymayan herhangi bir beceriye ders süreçlerinde de yer verilmediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Okuduğunu anlama okuduğunu anlama stratejileri öğretimi farklılaştırma değerlendirme süreçleri Türkçe öğretimi

Kaynakça

  • Acar Erdol, T., Bayrak Özmutlu, E., Kanık Uysal, P. ve Akın Arıkan, Ç. (2024). Türkçe öğretmenlerinin üst düzey soru hazırlama yeterlikleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 1173-1216. https://10.29299/kefad.1414418
  • Afflerbach, P. (2016). Reading assessment: Looking ahead. The Reading Teacher, 69(4), 413-419. https://doi.org/10.1002/trtr.1430
  • Akyol, H. (2005). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Algül, Ö. ve Bozkurt, B. Ü. (2021). Okuduğunu anlama sürecinde çıkarım becerisine ilişkin belirlemeler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 53, 175-204. https://doi.org/10.9779/pauefd.787770
  • Ankrum, J. and Bean, R. (2008). Differentiated reading instruction: What and how. Reading Horizons: A Journal of Literacy and Language Arts, 48(2), 133-146. https://scholarworks.wmich.edu/reading_horizons/vol48/iss2/6
  • Baştuğ, M. ve Keskin, H. K. (2011). Bilgi verici metin yapıları öğretiminin okuduğunu anlamaya etkisi. E-Journal of New World Sciences Academy, 6(4), 2598-2610.
  • Bayat, N. ve Çetinkaya, G. (2020). Çıkarım becerisi ile okuduğunu anlama arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 45(203), 177-190. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8782
  • Bezirgan, G. ve Ateş, S. (2024). Farklılaştırılmış öğretim yönteminin öğrencilerin okuduğunu anlama becerisine ve üstbilişsel farkındalık düzeyine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 12(1), 39-51. https://doi.org/10.16916/aded.1347929
  • Benzer, A. ve Bozkurt, B. (2021). Okuma stratejileri öğretiminin ortaokul öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarına etkisi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 1-29. https://doi.org/10.11111/ted.xx
  • Bruner, J. (1996). The culture of education. Cambridge, MA: Harvard University Press.
  • Bulut, İ. ve Turan, C. (2024). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersinde üstbilişsel okuma stratejilerini kullandırma düzeylerinin değerlendirilmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 47-65. https://doi.org/10.53506/egitim.1457921
  • Creswell, J. W. and Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into Practice, 39(3), 124-130. https://doi.org/10.1207/s15430421tip3903_2
  • Cunningham, A. E., Zibulsky, J., Stanovich, K. E. and Stanovich, P. J. (2009). How teachers would spend their time teaching language arts: The mismatch between self-reported and best practices. Journal of Learning Disabilities, 42(5), 418-430. https://doi.org/10.1177/0022219409339063
  • Çer, E. (2017). Türkçe öğretmenlerinin "Türkçe öğretimine" yönelik yeterlilikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 68-89. https://doi.org/10.5505/pausbed.2017.85579
  • Çetinkaya, Ç., Ateş, S. ve Yıldırım, K. (2013). Anlam kurmanın zor ve önemli bir becerisi: Ana fikir. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 188-210.
  • Çoban-Sural, Ü. ve Aksoy, N. (2023). Okuduğunu anlama öğretiminin tarihsel arka planı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(1), 124-147. https://doi.org/10.37217/tebd.1202956
  • DeLuca, C. and Bellara, A. (2013). The current state of assessment education: Aligning policy, standards, and teacher education curriculum. Journal of Teacher Education, 64(4), 356-372. https://doi.org/10.1177/0022487113488144
  • Demirel, G. ve Yağmur, K. (2017). Uluslararası PIRLS uygulamaları ölçütlerine göre Türk öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerinin değerlendirilmesi. Journal of Language Education and Research, 3(2), 95-106. http://www.jlere.com
  • Dixon, M. and Oakhill, J. (2024). Exploring teachers teaching reading comprehension: Knowledge, behaviours and attitudes. Education 3-13, 52(7), 963-978. https://doi.org/10.1080/03004279.2024.2357884
  • Doğan, B. (2002). Okuduğunu anlama stratejilerinin öğretimi ile ilgili alan yazın taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 97-107.
  • Duke, N. and Pearson, P. D. (2002). Effective practices for developing reading comprehension. In A. Farstrup ve J. Samuels (Eds.), What research has to say about reading instruction (pp. 205-242). Canada: International Reading Association.
  • Duman, M. ve Arsal, Z. (2015). Türkçe dersinde bilişsel farkındalık okuma stratejileri öğretiminin etkililiği. Millî Eğitim, 45(206), 5-15.
  • Elo, S. and Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107-115. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
  • Erdağı Toksun, S. ve Toprak, F. (2019). Türkçe öğretmenlerinin okuma stratejileri bilişsel farkındalık becerilerini kullanma düzeylerine ilişkin bir araştırma (Kars ili örneği). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1137-1157.
  • Guba, E. G. and Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology Journal, 30(4), 233-252. https://doi.org/10.1007/BF02765185
  • Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Graneheim, U. H. and Lundman, B. (2004). Qualitative content analysis in nursing research: Concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today, 24(2), 105–112. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2003.10.001
  • Haager, D. and Klingner, J. K. (2005). Differentiating instruction in inclusive classrooms: The special educator’s guide. Boston: Allyn ve Bacon.
  • Harvey, S. and Goudvis, A. (2007). Strategies that work: Teaching comprehension for understanding and engagement. Portlan, ME: Stenhouse Publishers.
  • İlter, İ. (2018). Zayıf okuyucuların okuduğunu anlama becerilerinin geliştirilmesinde ana fikir belirleme becerisinin öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(2), 303-334. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.315887
  • İnce, Y. ve Duran, E. (2013). Sınıf öğretmenlerinin okuduğunu anlama stratejilerine yönelik görüşleri ve kullanma düzeyleri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 1(1), 9-19.
  • Jakobson, K., Soodla, P. And Aro, M. (2022). General and special education teachers’ knowledge about reading comprehension processes and instructional practices. Reading and Writing, 35(9), 2229-2256. https://doi.org/10.1007/s11145-022-10280-8
  • Kanık Uysal, P. ve Bayrak Özmutlu, E. (2023). Mesleğe yeni başlayan Türkçe öğretmenlerinin karşılaştığı sorunlar: Öğretmen eğitimi programı temelinde bir incelenme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52(3), 667-695. https://doi.org/10.14812/cuefd.1194569
  • Kanmaz, A. (2022). Teachers’ reading comprehension and use of reading strategies levels: A study on the secondary school teachers. Education Quarterly Reviews, 5(1), 1-14. https://doi.org/10.31014/aior.1993.05.01.413
  • Kocaarslan, M. (2019). İyi ve zayıf okuyucular için okuduğunu anlama: Kuramsal ve ampirik açıdan bir bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(2), 369-393. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.433448
  • Kudret, Z. B. ve Baydık, B. (2016). Başarılı ve başarısız dördüncü sınıf okuyucularının okuduğunu anlama ve özetleme becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 317-346. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.268558
  • Kuruyer, H. G. ve Özsoy, G. (2016). İyi ve zayıf okuyucuların üstbilişsel okuma becerilerinin incelenmesi: Bir durum çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2), 771-788. https://hdl.handle.net/20.500.12451/1295
  • Lyon, G. R. and Weiser, B. (2009). Teacher knowledge, instructional expertise, and the development of reading proficiency. Journal of Learning Disabilities, 42(5), 475–480. https://doi.org/10.1177/0022219409338741
  • Merriam, S. B. (1995). What can you tell from an N of 1?: Issues of validity and reliability in qualitative research. PAACE Journal of Lifelong Learning, 4, 51-60.
  • Merriam, S. B. (2009). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Moats, L. (2009). Knowledge foundations for teaching reading and spelling. Reading and Writing, 22(4), 379-399. https://doi.org/10.1007/s11145-009-9162-1
  • Oakhill, J., Cain, K. and Elbro, C. (2015). Understanding and teaching reading comprehension: A handbook. Netherlands: Routledge.
  • Özden, M. (2024). Content and thematic analysis techniques in qualitative research: Purpose, process and features. Qualitative Inquiry in Education: Theory ve Practice, 2(1), 64-81. https://doi.org/10.59455/qietp.20
  • Pardo, L. S. (2004). What every teacher needs to know about comprehension. The Reading Teacher, 58(3), 272–280. https://doi.org/10.1598/RT.58.3.5
  • Pearson, D. P., Palincsar, A. S., Biancarosa, G. and Berman, A. I. (2020). Reaping the rewards of the Reading for Understanding initiative. National Academy of Education. https://doi.org/10.31094/2020/2
  • Perfetti, C. A., Landi, N. and Oakhill, J. (2005). The acquisition of reading comprehension skill. In The science of reading: A handbook (pp. 227–247). Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/9780470757642.ch13
  • Popham, W. J. (2009). Assessment literacy for teachers: Faddish or fundamental? Theory into Practice, 48(1), 4-11.
  • Potot, A., Kyamko, L. N., Reponte-Sereño, R. R. and Bustrillo, H. (2023). Differentiated instruction as strategy in improving reading comprehension. Journal of English Language Teaching and Applied Linguistics, 5(4), 113-128. https://doi.org/10.32996/jeltal.2023.5.4.12
  • Pressley, M. (2002). Metacognition and self-regulated comprehension. In A. E. Farstrup ve S. J. Samuels (Eds.), What research has to say about reading instruction (3rd ed., pp. 291–309). International Reading Association.
  • Reis, S., McCoach, D., Little, C., Muller, L. and Kaniskan, B. (2011). The effects of differentiated instruction and enrichment pedagogy on reading achievement in five elementary schools. American Educational Research Journal, 48(2), 462-501. https://doi.org/10.3102/0002831210382891
  • Seale, C. (1999). Quality in qualitative research. Qualitative Inquiry, 5(4), 465-478. https://doi.org/10.1177/107780049900500402
  • Seidenberg, M. S. (2013). The science of reading and its educational implications. Language Learning and Development, 9(4), 331-360. https://doi.org/10.1080/15475441.2013.812017
  • Slavin, R. E. (2013). Eğitim psikolojisi: Kuram ve uygulama (G. Yüksel, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Snow, C. (2002). Reading for understanding: Toward an RveD program in reading comprehension. Santa Monica, CA: RAND Education.
  • Tomlinson, C. A. (1999). The differentiated classroom: Responding to the needs of all learners. Alexandria, VA: Association for Supervision ve Curriculum Development.
  • Tortorelli, L., Lupo, S. and Wheatley, B. (2021). Examining teacher preparation for code-related reading instruction: An integrated literature review. Reading Research Quarterly, 56(S1), 1–21. https://doi.org/10.1002/rrq.396
  • Türkben, T. (2022). Türkçe öğretmenlerinin sınıf içi öğrenme becerilerini ölçme ve değerlendirme yeterlikleri. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 13(25), 45-72.
  • Uyar, Y. (2015). Öz düzenlemeye dayalı okuma becerisinin geliştirilmesi ve anlamaya etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Ülper, H., Çetinkaya, G. ve Bayat, N. (2017). Okuduğunu anlama testinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 175-190.
  • Üşümez, İ., Kargın, T. ve Güldenoğlu, B. (2024). Öğrencilerin okuma performansları üzerinde anlama becerilerinin etkisi: İyi ve zayıf okuyanların değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 1458-1484. https://doi.org/10.29299/kefad.1317866
  • Valiandes, S. (2015). Evaluating the impact of differentiated instruction on literacy and reading in mixed ability classrooms: Quality and equity dimensions of education effectiveness. Studies in Educational Evaluation, 45, 17-26. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2015.02.005
  • Vergili, Ö. ve Arıcı, A. F. (2024). Türkçe öğretmenlerinin okuduğunu anlamanın geliştirilmesinde yöntem ve teknik kullanımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 30, 265-286. https://doi.org/10.30767/diledeara.1457413
  • Whittemore, R., Chase, S. K. and Mandle, C. L. (2001). Validity in qualitative research. Qualitative Health Research, 11(4), 522-537. https://doi.org/10.1177/104973201129119299
  • Woolley, G. (2008). The assessment of reading comprehension difficulties for reading intervention. Australian Journal of Learning Difficulties, 13(1), 51-62. https://doi.org/10.1080/19404150802093729
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldız, D., Divrik, D., Özçelik, B. ve Aktaş, A. T. (2022). Ortaöğretim öğrencilerinin üst düzey okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 575-597.
  • Yıldız, M., Kanık Uysal, P., Bilge, H., Wolters, A. P., Saka, Y., Yıldırım, K. and Rasinski, T. (2019). Relationships between Turkish eighth-grade students’ oral reading efficacy, reading comprehension and achievement scores on a high-stakes achievement test. Reading Psychology, 40(4), 329-349. https://doi.org/10.1080/02702711.2018.1555363
  • Yiğit, M. ve Elkatmış, M. (2021). Türkçe ve ilkokul öğretmenlerinin okuduğunu anlama becerisini kazandırma süreçlerine yönelik bir analiz. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 652-666. https://doi.org/10.17556/erziefd.795677
  • Žolgar-Jerkovic, I., Jenko, N. and Lipec-Stopar, M. (2018). Affective factors and reading achievement in different groups of readers. International Journal of Special Education, 33(1), 201-211.
Toplam 70 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Türkçe Eğitimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Pınar Kanık Uysal 0000-0003-1208-9535

Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 15 Mart 2025
Kabul Tarihi 24 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 13 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Kanık Uysal, P. (2025). Türkçe Öğretmenlerinin Okuduğunu Anlama Öğretimine Yönelik Mesleki Bilgi ve Uygulamaları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 13(2), 488-510. https://doi.org/10.16916/aded.1658699

88x31.png

Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.