Değerler Eğitimi Bağlamında Türkçe Dersi: Program ve Ders Kitaplarının Karşılaştırmalı İncelenmesi

Adnan Küçükoğlu; Fatma Albayrak; Nilüfer Serin

doi:10.16916/aded.797893

Araştırma Makalesi

Values Education in Turkish Course: A Comparative Review of the Curriculum and Textbooks

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 4, 1499 - 1518, 29.10.2020

Adnan Küçükoğlu , Fatma Albayrak , Nilüfer Serin

https://doi.org/10.16916/aded.797893

Cited By: 13

Öz

Values exist with the past accumulations of the society and spread throughout that society at the point of acceptance. In addition, they are also seen as the reason for existence and continuity in reaching the concepts of "us" and "unity". After all, values are acceptance and beliefs that are protected and developed by the individuals that make up the society. It is important to convey values at every stage of education, which undertakes the task of seeing and planning the future based on past experience and knowledge, and at the same time making this knowledge more useful in the future. The teaching of values that help to build a bridge between the past and the future and reflect the cultural accumulation of societies are also reflected in the curriculum and textbooks used in schools. Turkish lesson is especially important in this regard; because values are transferred through language, literary works are used in the transfer of national and universal values. This study is designed as a case study. Accordingly, Turkish Lesson Curriculum and Middle School Turkish Textbooks and Workbooks were compared in the context of values education. In this study, document analysis technique was used to determine the elements that mediate values education in data sources and various categories were created. Accordingly, Turkish Lesson Curriculum was examined in the general aims, achievements, content, and evaluation categories; textbooks and workbooks, on the other hand, were examined in the theme and sub-themes, preparatory studies, listening and reading texts, visuals, and activities categories. The data were analysed by content analysis method. In this way, to which extent the values were included in the Turkish Lesson Curriculum and in the textbooks and workbooks was presented comparatively and also their availability was discussed.

Anahtar Kelimeler

Values education , curriculum , Turkish lesson , textbooks and workbooks

Kaynakça

Ağın Haykır, H., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakcı, R. ve Üstün, E. (2017). Ortaokul Türkçe 5 ders kitabı. İstanbul: MEB.
Albayrak, F. (2017). Köktürk ve Uygur Dönemi Eserlerindeki Değerler ve Bu Değerlere İlişkin Öğretmen Adaylarının Görüşleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Arhan, S. ve Gültekin, İ. (2013). Türkçe dersi ilköğretim programlarında benimsenen tematik yaklaşımın metin seçimine etkileri yönünden değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 199, 5-31.
Arhan, S., Başar, S. ve Demirel T. (2017a). İlköğretim Türkçe 8 ders kitabı. MEB.
Arhan, S., Başar, S. ve Demirel T. (2017b). İlköğretim Türkçe 8 öğrenci çalışma kitabı. MEB.
Aşıcı, M. (2006). Öğrenme anlayışlarının ışığında ders kitabı hazırlama Türkçe örneği. Konu alanı ders kitabı incelemesi (2. Baskı). Ö. Demirel ve K. Kıroğlu (Ed.), Ankara: PegemA Yayıncılık.
Ausubel, D. (1960). The use of advance organizers in the learning and retention of meaningful verbal material. Journal of Educational Psychology, 51, 267-272.
Bozkurt, B. Ü. ve Canlı, S. (2017a). İlköğretim Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: Başak Yayınları.
Bozkurt, B. Ü. ve Canlı, S. (2017b). İlköğretim Türkçe 6. sınıf öğrenci çalışma kitabı. Ankara: Başak Yayınları.
Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki (6–8) metinlerin değerler bakımından incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-102.
Ekinci Çelikpazu, E. ve Aktaş E. (2011). MEB 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 6(2), 413-424.
Güngör, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar. İstanbul: Ötüken.
Güven, A. Z. (2014). Değerler eğitimi ve Türkçe derslerinde değerlerin kullanımı. Konya: Palet.
İdi Tulumcu F. ve Tulumcu F. M. (2015). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi programlarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 13 (29), 535-560.
İşeri, K. (2011). Türkçe ders kitaplarında resimler. H. Ülper (Ed.), Türkçe ders kitabı çözümlemeleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Karagöz, B. (2009). Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre İlköğretim 6 ve 7. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Değerlerin İncelenmesi (Muğla İli Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
Kaygana, M., Yapıcı, Ş. ve Aytan, T. (2013). Türkçe ders kitaplarında değer eğitimi. The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), 6(7), 657-669.
Korkmaz, A. (2013). Değerler sosyolojisi. Toplum Bilimleri Dergisi, 7(14), 28-51.
Köktürk, M. (2006). Kültür bilimi yazıları. Ankara: Hece.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2010). 2010/53 sayılı ilk ders genelgesi. İnternetten 12.01.2017’de http://www3.turkegitimsen.org.tr/konsol/upload_doc/duyuru/ilkdersgenelgesi_2010_53.pdf adresinden alınmıştır.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara. İnternetten 15.01.2017’de http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=222 adresinden alınmıştır.
Morris, C. (1956). Varieties of human value. Chicago: The University of Chicago.
Özçelik, E. ve Yıldırım, S. (2002, Mayıs). Web destekli öğrenme ortamlarında bilişsel araçların kullanımı: bir durum çalışması. Uluslararası Açıktan ve Uzaktan Eğitim Sempozyumunda sunulmuş bildiri. Eskişehir, Anadolu Üniversitesi.
Parlakyıldız, H. (2009). İlkokul ikinci devrede Türkçe ders kitaplarındaki moral değerlere kısa bir bakış (1948-1968 yılları arası). Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (1), 245-262.
Somuncu, S. (2008). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabındaki edebî metinlerin temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Şen, Ü. (2008, Mart). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. KKTC: Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumunda sunulmuş bildiri.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, R. (2017a). İlköğretim Türkçe 7 ders kitabı. Ankara: Ez-De Yayıncılık.
Yıldırım, R. (2017b). İlköğretim Türkçe 7 öğrenci çalışma kitabı. Ankara: Ez-De Yayıncılık.
Yin, R. (1984). Case study research: design and methods. California: Sage Publications.

Değerler Eğitimi Bağlamında Türkçe Dersi: Program ve Ders Kitaplarının Karşılaştırmalı İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 4, 1499 - 1518, 29.10.2020

Adnan Küçükoğlu , Fatma Albayrak , Nilüfer Serin

https://doi.org/10.16916/aded.797893

Cited By: 13

Öz

Değerler, toplumun geçmişe dayalı birikimleriyle var olan ve kabul görme noktasında o toplumun geneline yayılan; aynı zamanda “biz” olma, “birlik olma” kavramlarına ulaşma hususunda varlık ve sürekliliğin sebebi olarak görülen; nihayetinde toplumu meydana getiren bireylerce korunan ve geliştirilen kabulleniş ve inanışlardır. Geçmiş tecrübe ve birikime dayanarak geleceği görmek ve planlamak, aynı zamanda bu birikimi gelecekte daha kullanışlı hâle getirebilmek görevini üstlenen eğitimin her aşamasında değerlerin aktarılması önemlidir. Geçmişle gelecek arasında bir köprü oluşturulmasına yardımcı olan, toplumların kültürel birikimini yansıtan değerlerin öğretimi, öğretim programlarına ve okullarda okutulan ders kitaplarına da yansımıştır. Özellikle Türkçe dersi bu konuda ayrıca önemlidir; çünkü değer aktarımı dil aracılığıyla yapılır, millî ve evrensel değerlerin aktarımında edebî eserlerden faydalanılır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması türünde yapılan bu araştırmada Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Ortaokul Türkçe Ders ve Çalışma Kitapları, değerler eğitimi bağlamında karşılaştırılmıştır. Çalışmada, veri kaynaklarında değerler eğitimine aracılık eden ögeleri belirlemek için doküman incelemesi tekniği kullanılmış ve çeşitli kategoriler oluşturulmuştur. Buna göre Türkçe Dersi Öğretim Programı; genel amaçlar, kazanımlar, içerik ve değerlendirme kategorilerinde; ders ve çalışma kitapları ise tema ve alt temalar, hazırlık çalışmaları, dinleme ve okuma metinleri, görseller ve etkinlikler kategorilerinde incelenmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Bu yolla, Türkçe öğretim programı ile ders ve çalışma kitaplarında değerlere ne ölçüde yer verildiği karşılaştırmalı olarak ortaya konulmuş ve bunların kullanılabilirliği tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

öğretim programı , Değerler eğitimi , Türkçe dersi , ders ve çalışma kitapları

Kaynakça

Ağın Haykır, H., Kaplan, H., Kıryar, A., Tarakcı, R. ve Üstün, E. (2017). Ortaokul Türkçe 5 ders kitabı. İstanbul: MEB.
Albayrak, F. (2017). Köktürk ve Uygur Dönemi Eserlerindeki Değerler ve Bu Değerlere İlişkin Öğretmen Adaylarının Görüşleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Arhan, S. ve Gültekin, İ. (2013). Türkçe dersi ilköğretim programlarında benimsenen tematik yaklaşımın metin seçimine etkileri yönünden değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 199, 5-31.
Arhan, S., Başar, S. ve Demirel T. (2017a). İlköğretim Türkçe 8 ders kitabı. MEB.
Arhan, S., Başar, S. ve Demirel T. (2017b). İlköğretim Türkçe 8 öğrenci çalışma kitabı. MEB.
Aşıcı, M. (2006). Öğrenme anlayışlarının ışığında ders kitabı hazırlama Türkçe örneği. Konu alanı ders kitabı incelemesi (2. Baskı). Ö. Demirel ve K. Kıroğlu (Ed.), Ankara: PegemA Yayıncılık.
Ausubel, D. (1960). The use of advance organizers in the learning and retention of meaningful verbal material. Journal of Educational Psychology, 51, 267-272.
Bozkurt, B. Ü. ve Canlı, S. (2017a). İlköğretim Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: Başak Yayınları.
Bozkurt, B. Ü. ve Canlı, S. (2017b). İlköğretim Türkçe 6. sınıf öğrenci çalışma kitabı. Ankara: Başak Yayınları.
Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki (6–8) metinlerin değerler bakımından incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-102.
Ekinci Çelikpazu, E. ve Aktaş E. (2011). MEB 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 6(2), 413-424.
Güngör, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerine araştırmalar. İstanbul: Ötüken.
Güven, A. Z. (2014). Değerler eğitimi ve Türkçe derslerinde değerlerin kullanımı. Konya: Palet.
İdi Tulumcu F. ve Tulumcu F. M. (2015). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi programlarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 13 (29), 535-560.
İşeri, K. (2011). Türkçe ders kitaplarında resimler. H. Ülper (Ed.), Türkçe ders kitabı çözümlemeleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Karagöz, B. (2009). Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre İlköğretim 6 ve 7. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Değerlerin İncelenmesi (Muğla İli Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
Kaygana, M., Yapıcı, Ş. ve Aytan, T. (2013). Türkçe ders kitaplarında değer eğitimi. The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), 6(7), 657-669.
Korkmaz, A. (2013). Değerler sosyolojisi. Toplum Bilimleri Dergisi, 7(14), 28-51.
Köktürk, M. (2006). Kültür bilimi yazıları. Ankara: Hece.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2010). 2010/53 sayılı ilk ders genelgesi. İnternetten 12.01.2017’de http://www3.turkegitimsen.org.tr/konsol/upload_doc/duyuru/ilkdersgenelgesi_2010_53.pdf adresinden alınmıştır.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara. İnternetten 15.01.2017’de http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=222 adresinden alınmıştır.
Morris, C. (1956). Varieties of human value. Chicago: The University of Chicago.
Özçelik, E. ve Yıldırım, S. (2002, Mayıs). Web destekli öğrenme ortamlarında bilişsel araçların kullanımı: bir durum çalışması. Uluslararası Açıktan ve Uzaktan Eğitim Sempozyumunda sunulmuş bildiri. Eskişehir, Anadolu Üniversitesi.
Parlakyıldız, H. (2009). İlkokul ikinci devrede Türkçe ders kitaplarındaki moral değerlere kısa bir bakış (1948-1968 yılları arası). Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (1), 245-262.
Somuncu, S. (2008). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabındaki edebî metinlerin temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Şen, Ü. (2008, Mart). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. KKTC: Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumunda sunulmuş bildiri.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldırım, R. (2017a). İlköğretim Türkçe 7 ders kitabı. Ankara: Ez-De Yayıncılık.
Yıldırım, R. (2017b). İlköğretim Türkçe 7 öğrenci çalışma kitabı. Ankara: Ez-De Yayıncılık.
Yin, R. (1984). Case study research: design and methods. California: Sage Publications.

Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Alan Eğitimleri
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Adnan Küçükoğlu 0000-0002-8522-258X Fatma Albayrak 0000-0003-1199-4621 Nilüfer Serin 0000-0003-3747-0981
Yayımlanma Tarihi	29 Ekim 2020
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2020 Cilt: 8 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA	Küçükoğlu, A., Albayrak, F., & Serin, N. (2020). Değerler Eğitimi Bağlamında Türkçe Dersi: Program ve Ders Kitaplarının Karşılaştırmalı İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1499-1518. https://doi.org/10.16916/aded.797893