Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması

Bilginer Onan

doi:10.16916/aded.50911

-

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 3, 91 - 110, 22.06.2015

Bilginer Onan

https://doi.org/10.16916/aded.50911

Cited By: 15

Öz

This study examines the concepts of speaking, writing, reading and listening called as basic language skills in mother tongue education in regard to the relationship of deep structure and surface structure. The first chapter provides information on the concepts of deep structure and surface structure originally developed by Port Royal Grammar School and brought to the agenda by the theory of Transformational Generative Grammar put forward by Noam Chomsky in 1960s. The second chapter analysed the skills of speaking, writing, reading and listening in the context of the relationship of deep structure and surface structure. The purpose of the study is to determine the decisive elements in the process of the training of basic language skills within the context of meaning and form relationships, which are two fundamental dimensions of the language, and to develop proposals for scheduling the process. In the analyses of the study, it has been revealed that the concepts of articulation, prosody phenomena, body language, productive vocabulary, receptive vocabulary, fluency, text type, spelling and punctuation, coherence, consistency, prior knowledge, word recognition, word discrimination ability, acquired knowledge, presupposition, implication are the elements that have an impact on the development of basic language skills within the context of deep structure and surface structure relationships. The concepts of articulation, prosody phenomena, body language, fluency, coherence, text type, word recognition, word discrimination ability, spelling and punctuation are directly linked to surface structure. On the other hand, the concepts of productive vocabulary, receptive vocabulary, consistency, prior knowledge, acquired knowledge, presupposition and implication are related to deep structure. It has been determined that the concept of fluency is related to all language skills

Anahtar Kelimeler

Deep structure , surface structure , Turkish education , basic language skill

Kaynakça

Akyol, H., (2005). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Demirci, K., (2013). Türkoloji için dilbilim. Ankara: Anı Yayıncılık.
Dilâçar, A., (1968). Dil, diller, dilcilik. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ergenç, İclâl., (1989). Türkiye Türkçesinin görevsel sesbilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
Göğüş, B., (1978). Orta okullarda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
Gökşen, E.N., (1967). Noktalama işaretlerinin dünü bugünü. Dil bilgisi Sorunları, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 105-113.
Günay, D., (2003). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Güneş, F., (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Hengirmen, M., ve Güler, E. (2005). Ses bilimi ve diksiyon. Ankara: Engin Yayınevi.
Karadağ, Ö., (2013). Kelime öğretimi. İstanbul: Kriter Yayınları.
Karataş, T., (2004). Ansiklopedik edebiyat terimleri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
Kaya, A., (2010). İletişime giriş: temel kavramlar ve süreçler. Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim. Ankara: Pegem Akademi.
Kıran, Z., (2001). Dilbilime giriş. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
Korkmaz, Z., (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Onan, B. ve Tiryaki E.N. (2012). Türkçede örtülü anlam oluşturan unsurlar ve ana dili öğretimindeki işlevleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(19), 223-240.
Onan, B., (2006). Ses olgusunun denetlenebilirliği bağlamında dil becerilerinin geliştirilmesinde etkili olduğu düşünülen fonolojik yönlendiriciler. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi. 20, 141-163.
Onan, B., (2013). Dil eğitiminin temel kavramları. Ankara: Nobel Yayınevi.
Önen, A., (2004). Türkçeyi Türkçe konuşmak. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Özbay, M., (2009). Türkçe özel öğretim yöntemleri ii. Ankara: Öncü Kitap.
Özgür, İ., (2006). Konuşma bozukluğu ve sağlatımı. Adana: Nobel Kitabevi.
Rifat, M., (1998). 20. yüzyılda dilbilim ve göstergebilim kuramları i. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Temur, T., (2001). Dinleme becerisi, Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Türkçe 1-8. Ankara: Nobel Yayınları.
Toklu, O., (2003). Dilbilime giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
Vardar, B., (2003). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multılıngual Yayınları
Yalçın, A., (2002). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Akçağ Yayınları.

Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 3, 91 - 110, 22.06.2015

Bilginer Onan

https://doi.org/10.16916/aded.50911

Cited By: 15

Öz

Bu çalışmada, derin yapı yüzey yapı ilişkileri bağlamında, ana dili eğitiminde temel dil becerileri
olarak kabul edilen dinleme, konuşma, okuma ve yazma kavramları analiz edilmiştir. Birinci
bölümde, ilk kez Port Royal Gramer Okulu tarafından ortaya konan ve 1960’larda Noam Chomsky
tarafından Üretimci Dönüşümsel Dil Bilgisi kuramıyla tekrar gündeme getirilen derin yapı ve yüzey
yapı kavramları hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise derin yapı ve yüzey
yapı ilişkileri çerçevesinde dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerileri analiz edilmiştir.
Çalışmanın amacı, dilin iki temel boyutu olan anlam ve biçim ilişkileri bağlamında, temel dil
becerilerinin eğitimi sürecinde belirleyici olan unsurları tespit ederek, sürecin programlanmasına
yönelik öneriler geliştirmektir. Çalışma çerçevesinde yapılan analizlerde boğumlama, bürün
olguları, beden dili, üretici kelime hazinesi, alıcı kelime hazinesi, akıcılık, metin türü, yazım ve
noktalama, bağdaşıklık, tutarlılık, ön bilgi, kelime tanıma, kelime ayırt etme, edinilmiş bilgi,
önvarsayım, sezdirim kavramlarının derin yapı yüzey yapı ilişkileri bağlamında temel dil
becerilerinin geliştirilmesinde süreci etkileyen unsurlar olduğu tespit edilmiştir. Bu kavramlar
arasında boğumlama, bürün olgusu, beden dili, akıcılık, bağdaşıklık, metin türü, kelime tanıma,
kelime ayırt etme, yazım ve noktalama, doğrudan yüzey yapıyla ilgilidir. Üretici kelime hazinesi,
akıcılık, alıcı kelime hazinesi, tutarlılık, ön bilgi, edinilmiş bilgi, önvarsayım ve sezdirim kavramları
ise derin yapıyı ilgilendirmektedir. Akıcılık kavramının bütün dil becerileriyle ilgili olduğu
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Derin yapı , yüzey yapı , Türkçe eğitimi , temel dil becerisi

Kaynakça

Akyol, H., (2005). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Demirci, K., (2013). Türkoloji için dilbilim. Ankara: Anı Yayıncılık.
Dilâçar, A., (1968). Dil, diller, dilcilik. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ergenç, İclâl., (1989). Türkiye Türkçesinin görevsel sesbilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
Göğüş, B., (1978). Orta okullarda Türkçe ve yazın eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
Gökşen, E.N., (1967). Noktalama işaretlerinin dünü bugünü. Dil bilgisi Sorunları, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 105-113.
Günay, D., (2003). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Güneş, F., (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Hengirmen, M., ve Güler, E. (2005). Ses bilimi ve diksiyon. Ankara: Engin Yayınevi.
Karadağ, Ö., (2013). Kelime öğretimi. İstanbul: Kriter Yayınları.
Karataş, T., (2004). Ansiklopedik edebiyat terimleri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
Kaya, A., (2010). İletişime giriş: temel kavramlar ve süreçler. Kişilerarası ilişkiler ve etkili iletişim. Ankara: Pegem Akademi.
Kıran, Z., (2001). Dilbilime giriş. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
Korkmaz, Z., (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Onan, B. ve Tiryaki E.N. (2012). Türkçede örtülü anlam oluşturan unsurlar ve ana dili öğretimindeki işlevleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(19), 223-240.
Onan, B., (2006). Ses olgusunun denetlenebilirliği bağlamında dil becerilerinin geliştirilmesinde etkili olduğu düşünülen fonolojik yönlendiriciler. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi. 20, 141-163.
Onan, B., (2013). Dil eğitiminin temel kavramları. Ankara: Nobel Yayınevi.
Önen, A., (2004). Türkçeyi Türkçe konuşmak. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Özbay, M., (2009). Türkçe özel öğretim yöntemleri ii. Ankara: Öncü Kitap.
Özgür, İ., (2006). Konuşma bozukluğu ve sağlatımı. Adana: Nobel Kitabevi.
Rifat, M., (1998). 20. yüzyılda dilbilim ve göstergebilim kuramları i. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Temur, T., (2001). Dinleme becerisi, Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Türkçe 1-8. Ankara: Nobel Yayınları.
Toklu, O., (2003). Dilbilime giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
Vardar, B., (2003). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multılıngual Yayınları
Yalçın, A., (2002). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Akçağ Yayınları.

Toplam 25 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Bilginer Onan
Yayımlanma Tarihi	22 Haziran 2015
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2015 Cilt: 3 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA	Onan, B. (2015). Derin Yapı Yüzey Yapı İlişkisi Bağlamında Temel Dil Becerileri Üzerine Bir Analiz Çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 91-110. https://doi.org/10.16916/aded.50911