Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Ana Dili Olarak Türkçe Konuşma Becerisinin Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar: Tezlere Dayalı Bir Meta-Sentez Araştırması

Yıl 2025, , 431 - 450, 30.04.2025

İzzet Şeref , Özlem Uzman Kaya

https://doi.org/10.16916/aded.1642264

Öz

Bu araştırmanın amacı, lisansüstü tezlerdeki nitel veriler doğrultusunda ana dili olarak Türkçe konuşma becerisinin öğretiminde karşılaşılan sorunları ve bu sorunların aşılması amacıyla geliştirilen önerileri sentezlemektir. Çalışma nitel araştırma desenleri arasında görülen meta-sentez yaklaşımına göre tasarlanmıştır. Meta-sentez araştırma yaklaşımı, nitel bulguları veya karma desenli araştırmaların nitel verilerini derinlemesine ve bütüncül bir perspektifle sentezleme olarak tanımlanabilir. Araştırmanın kapsamını Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezinden elde edilen 23 yüksek lisans tezi ve 13 doktora tezinin nitel bulguları oluşturmaktadır. Kapsama alınan tezleri araştırma amacı doğrultusunda analiz etmek için araştırmacılar tarafından bir form geliştirilmiştir. Bu forma işlenen veriler, içerik analizi ile çözümlenmiştir. Analizler sonucunda en yoğun karşılaşılan sorunlar; cinsiyete dayalı farklılıklar, sözcük dağarcığının yetersizliği, konuşma kaygısı yüksekliği, bilinçsiz teknoloji kullanımı, öğretmenlerin çağdaş ve öğrenciyi etkin kılacak yöntemleri tercih etmemeleri, konuşma becerisi için ayrı bir ders saatinin olmaması, etkinliklerin sayıca az olması ve lisans eğitiminde alınan konuşma eğitimi dersinin yetersizliğidir. Bu sorunların çözümü için ise konuşma etkinliklerinde yöntem ve tekniklerin dengeli dağıtılması, etkinliklerin güncel konulardan seçilmesi, ses ve diksiyon eğitimlerinin tüm yaş ve eğitim düzeylerinde verilmesi, etkinliklerde farklı yöntem ve tekniklerin kullanılması, öğrencilerin konuşmaya teşvik edilmesi ve konuşma becerisinin ölçme ve değerlendirmesine daha fazla önem verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ana dili olarak Türkçe öğretimi konuşma konuşma sorunları meta-sentez

Kaynakça

  • Akkaya, A. (2012). Öğretmen adaylarının konuşma sorunlarına ilişkin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 405-420.
  • Aktaş, E. ve Bayram, B. (2021). Anlatma becerileri kapsamında 1-8. sınıf Türkçe ders kitaplarına bir bakış: Konuşma ve yazma stratejilerinin kullanımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 1-18. https://doi.org/10.16916/aded.813456
  • Aküzüm, C., Aküzüm, L., Erdem, M., Tekin, T. ve Aküzüm, Z. (2023). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kusurlarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 10(1), 110-132. https://doi.org/10.33907/turkjes.1175433
  • Alver, M. ve Taştemir, L. (2017). Konuşma becerisi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. International Journal of Languages Education and Teaching, 5(3), 451-462. https://doi.org/10.18298/ijlet.2041
  • Au, W. (2007). High-stakes testing and curricular control: A qualitative meta synthesis. Educational Researcher, 36, 258267. https://doi.org/10.3102/0013189X07306523
  • Baki, Y. ve Kahveci, G. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma kaygılarının etkili konuşma becerileri üzerindeki etkisi: Bir yapısal eşitlik modellemesi. Turkish Studies, 12(4), 47-70. http://doi.org/10.7827/TurkishStudies.11373
  • Baran, H. (2025). Açık ve uzaktan eğitimde ölçme ve değerlendirmenin standart belirleme süreçleri bağlamında incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 11(1), 164-181. https://doi.org/10.51948/auad.1604964
  • Benzer, A. ve Ünsal, F. (2019). Konuşma öğretiminin program ve ders kitabı ekseninde uygulamaya yansıması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 647-662. https://doi.org/10.16916/aded.564213
  • Boyacı, S. ve Demirkol, S. (2018). Türkçe eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 512-531. https://doi.org/10.16916/aded.363599
  • Broadus, R. N. (1987). Toward a definition of “bibliometrics”. Scientometrics, 12(5-6), 373-379.
  • Chand, G. B. (2021). Challenges faced by bachelor level students while speaking english. IJELTAL (Indonesian Journal of English Language Teaching and Applied Linguistics), 6(1), 45. https://doi.org/10.21093/ijeltal.v6i1.853
  • Cin Şeker, Z. (2020). Dinleme ve konuşma becerilerine yönelik lisansüstü tezlerin anahtar kelimeleri üzerine bir inceleme: Betimsel analiz. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (19), 128-140. https://doi.org/10.29000/rumelide.752206
  • Coşkun, H. ve Narinç, F. N. (2018). 2017 Türkçe Öğretim Programı esas alınarak hazırlanan 5. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan yazma ve konuşma etkinliklerinin incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), 409-427.
  • Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174). 33-38. http://doi.org/10.15390/EB.2014.3412
  • Çalışkan, G. ve Sur, E. (2022). Türkçe öğretmenlerinin sınıfta uyguladıkları konuşma ve yazma etkinliklerine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(2), 401-417. https://doi.org/10.16916/aded.1061889
  • Çerçi, A. (2015). Türkçe öğretmenlerinin öğrencilerin konuşma becerisini ölçme ve değerlendirmeye ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 186-204. https://doi.org/10.20860/ijoses.37293
  • Çiçek, S. (2024). Ana dili olarak Türkçe öğretiminde dört temel dil becerisini ölçme ve değerlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri: Beceri temelli yazılı ve uygulamalı sınav sistemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (62), 3517-3542. https://doi.org/10.53444/deubefd.1521502
  • Demir, O. ve İzci, E. (2015). İlkokul (4. sınıf) Türkçe dersi öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların giderilmesine yönelik öğretmen görüşleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (49), 440-460.
  • Demir, S. ve Gül Özdil, B. (2019). Öğretmen görüşlerine göre ortaokul öğrencilerinin konuşma becerileri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 865-881. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.49440-431301
  • Destegüloğlu, B. (2024). Türkçe eğitimi lisansüstü tezlerde konuşma becerisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 20-30. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1170732
  • Doğan, F. N. ve Sinan, A. T. (2024). Konuşma yöntem ve teknikleri bakımından Türkçe ders kitapları. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 12(2), 38-56. https://doi.org/10.29228/ijlet.1462832
  • Doğru, E. ve Doğru, Z. (2024). Öğretmen eğitiminde ses eğitimi ve diksiyon. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 1791-1812. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2024
  • Dükar, B. N. ve Tunçer, A. M. (2021). Gecikmiş dil-konuşması bulunan çocukların alıcı ve ifade edici sözcük dağarcığının değerlendirilmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 4(3), 261-283.
  • Emiroğlu, S. ve Pınar, F. N. (2013). Dinleme becerisinin diğer beceri alanları ile ilişkisi. Electronic Turkish Studies, 8(4), 769-782.
  • Escobar, G. P., Kalashnikova, M. ve Escudero P. (2018). Vocabulary matters! The relationship between verbal fluency and measures of inhibitory control in monolingual and bilingual children. Journal of Experimental Child Psychology, 170(2018), 177-189. https://dx.doi.org/10.1016/j.jecp.2018.01.012
  • Göçer, A. (2015). Türkçe dersi metin işleme sürecinde bağlam temelli sözcük öğretimi ve etkin sözcük dağarcığı oluşturmadaki işlevi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 48-63. https://doi.org/10.16916/aded.39222
  • Gücüyeter, B., Şeref, İ. ve Karadoğan, A. (2019). Tutor Destekli Öğretim Modeli’nin yabancı öğrencilerin Türkçe konuşma becerilerine ve kaygı düzeylerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (64), 535-552. https://doi.org/10.14222/Turkiyat4054
  • Gültekin, S. B. (2022). Konuşma kaygısına yönelik yapılmış araştırmaların tematik içerik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 236-251. https://doi.org/10.16916/aded.989685
  • Güneş, F. (2014). Konuşma öğretimi yaklaşım ve modelleri. Bartın University Journal of Faculty of Education, 3(1), 1-27. https://doi.org/10.14686/BUEFAD.201416205
  • Güneş, F. (2020). Türkçe öğretiminde “hazırlıksız konuşma” sorunu. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 5(2), 109-124. https://doi.org/10.29250/sead.742337
  • Gürbüz, M. D., Saatçi, T. ve Karabulut, R. (2022). İlkokula devam eden öğrencilerin sınıf önünde konuşma kaygısı ile interneti kullanma süreleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(3), 1015-1030. https://doi.org/10.31592/aeusbed.109564
  • Hamzadayı, E. ve Dölek, O. (2017). Konuşma becerisinin değerlendirilmesinde Türkçe öğretmenlerinin yaklaşımları. Journal of Language Education and Research, 3(3), 135-151.
  • Hamzadayı, E., Bayat, N. ve Gölpınar, Ş. (2018). Konuşma kaygı düzeyi ile konuşma başarımı arasındaki ilişki. Journal of Language Education and Research, 4(2), 75-85. https://doi.org/10.31464/jlere.425224
  • Kaleli Yılmaz, G. (2015). Türkiye'deki teknolojik pedagojik alan bilgisi çalışmalarının analizi: Bir meta-sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 40(178), 103-122. http://doi.org/10.15390/EB.2015.4087
  • Kalfa, M. (2019). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin konuşma becerisine yönelik söz varlığı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), 158-178. https://doi.org/10.16916/aded.485770
  • Kalı, G., Özkaya, P. G., ve Coşkun, M. (2021). Türkçe öğretmenlerinin iki dilli ortaokul öğrencilerinin Türkçe konuşma becerilerine yönelik görüşleri. Millî Eğitim Dergisi, 50(230), 195-220. https://doi.org/10.37669/milliegitim.678342
  • Kanat, A. ve Kardaş, M. N. (2024). Konuşma eğitimi alanında yayımlanmış makalelerin akademik metin yazma ilkelerine uygunluğu üzerine bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 142-167. https://doi.org/10.48066/kusob.1446207
  • Karaca, U., Çakır, A. N. ve Tayşi, E. K. (2024). Konuşma becerisi ile ilişkili ölçek geliştirme süreci: Bir tematik içerik analizi. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1-24.
  • Karagöz, B. ve Şeref, İ. (2021). Türkçe eğitimi doktora tezlerine bütünsel bir yaklaşım (1995-2020). Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (46), 43-68. https://doi.org/10.21497/sefad.103168
  • Kartal, A. (2020). İlkokulda sosyal bilgiler eğitimi konulu çalışmalara genel bakış: Bir meta sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 45(203). http://doi.org/10.15390/EB.2020.8678
  • Kasa Ayten, B. ve Hatipoğlu, B. (2021). Türkçe dersinde konuşma eğitimine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Journal of History School, 53, 2467-2495. http://dx.doi.org/10.29228/Joh.52007
  • Kavruk, H. ve Yıldırım, N. (2021). Türkçe öğretim programındaki konuşma kazanımlarının ortaokul Türkçe ders kitabı (5, 6, 7 ve 8. sınıf) etkinliklerine yansıması. International Journal of Languages' Education and Teaching, 9(2), 159-174. https://doi.org/10.29228/ijlet.51274
  • Kaya, Ö. ve Bozkurt, B. Ü. (2019). Türkçe öğretmenlerinin konuşma becerisi yeterliklerine ilişkin bir durum çalışması. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(3), 670-691. http://doi.org/10.30703/cije.524846
  • Keray Dinçel B. (2023). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma hatalarına ve güzel konuşmaya ilişkin görüşleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 873-888. https://doi.org/10.36362/gumus.1262917
  • Kerkez, B., İnciman-Çelik, T., Çevik, İ., Üredi, P., ve Kandırmaz, M. (2025). Farklı ülkelerin öğretim programlarının incelenmesi ve dil eğitiminde program yapısına yönelik öneriler. Trakya Eğitim Dergisi, 15(1), 39-82. https://doi.org/10.24315/tred.1413885
  • Kesici, S. (2023). Konuşma becerisini geliştirmede kullanılan tür, yöntem ve teknikler: Bir alanyazın taraması. Türkiye Eğitim Dergisi, 8(1), 88-105. https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1265865
  • Kıymaz, M. S. ve Doyumğaç, İ. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının dinlediklerinden hareketle hazırlıksız konuşma başarıları: Karma yöntem araştırması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1049-1070. https://doi.org/10.16916/aded.718809
  • Kökçü, Y. (2024). Türkçe öğretmeni adaylarına göre uzaktan eğitim sürecinde konuşma eğitimi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(3) 1301-1315. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1486985
  • Kösreli, S. ve Gürhan, D. (2019). Ses eğitimi çalışmalarının sınıf öğretmeni adaylarının konuşma becerilerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, (50), 359-388.
  • Kumar, S., Haq, M., Jain, A., Jason, C., Moparthi, N., Mittal, N. ve Alzamil, Z. S. (2023). Multilayer neural network based speech emotion recognition for smart assistance. Computers Materials & Continua, 74(1), 1523-1540. https://doi.org/10.32604/cmc.2023.028631
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2023). Millî Eğitim Bakanlığı yazılı ve uygulamalı sınavlar kılavuzu. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • Ogur, E. (2022). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma eğitimi dersine yönelik görüşleri. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 7(4), 373-387. https://doi.org/10.5281/zenodo.7396664
  • Önal, A. ve Maden, S. (2021). Türkçe eğitimi ile ilgili 2015-2019 yılları arası lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 929-941. https://doi.org/10.32709/akusosbil.879623
  • Polat, S. ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: Kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 52-64. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.4c2s3m
  • Potur, Ö. ve Yıldız, N. (2016). Konuşma becerisi alanında yapılan akademik çalışmaların eğilimleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, (18), 27-40.
  • Sadiku, L. (2015). The importance of four skills reading, speaking, writing, listening in a lesson hour. European Journal of Language and Literature, 1(1), 29. https://doi.org/10.26417/ejls.v1i1.p29-31
  • Sağlam, Ö. ve Doğan, Y. (2013). 7. sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma becerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 43-56.
  • Sarıkaya, B. (2020). Konuşma eğitimi dersinin Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel konuşma becerilerine ve konuşma kaygılarına etkisi. International Journal of Field Education, 6(1), 79-91. https://doi.org/10.32570/ijofe.699046
  • Serin, N. ve Arslan, N. (2023). Türkçe ve Türk kültürü ders kitaplarındaki konuşma etkinliklerinin incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 2027-2052. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1192252
  • Şeref, İ. ve Çinpolat, E. (2021). Speaking anxiety of students learning Turkish as a foreign language ınstructors experiences. Open Journal for Educational Research, 5(2), 333-352. https://doi.org/10.32591/coas.ojer.0502.15333s
  • Tamis‐LeMonda, C. S., Custode, S., Kuchirko, Y., Escobar, K. ve Lo, T. (2018). Routine language: Speech directed to infants during home activities. Child Development, 90(6), 2135-2152. https://doi.org/10.1111/cdev.13089
  • Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(21), 30-39.
  • Tarakcı, R., Bilgen, D. Y. ve Karagöl, E. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitabı yazarlarının Türkçe dersi öğretim programındaki anlatma becerisi kazanımlarına yönelik görüşleri. Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi (UTÖAD), 1(2), 148-170. http://doi.org/10.47834/utoad.20
  • Tekşan, K. ve Çinpolat, E. (2018). Öğretmen adayların kitap okuma tutum ve konuşma öz yeterlik algıları. Electronic Turkish Studies, 13(11), 1219-1236. http://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13400
  • Topçuoğlu Ünal, F. ve Bursalı, H. (2013). Türkçe öğretmenlerinin motivasyon faktörlerine ilişkin görüşleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 7-22.
  • Topçuoğlu Ünal, F. ve Degeç, H. (2024). Öğretmen görüşlerine göre konuşma eğitiminde karşılaşılan sorunlar. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7), 735-750. http://doi.org/10.9761/JASSS178
  • Ungan, S. (2008). Okuma alışkanlığımızın kültürel altyapısı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 218-228.
  • Walsh, D. ve Downe, S. (2005). Meta-synthesis method for qualitative research: A literature review. Journal of Advanced Nursing, 50(2), 204-211.
  • Wangi, W., Rofiah, S. ve Lestari, S. (2024). A descriptive study on students’ anxiety in speaking skill at SMP Islamic Sunan Gunungjati. Lunar, 8(1), 41-50. https://doi.org/10.36526/ln.v8i1.3715
  • Yalçın, C. (2021). Yabancı dil öğretiminde konuşma becerisini geliştirmeye yönelik alıştırma tipolojileri. Turkish Studies-Language, 16(1), 515-525. https://dx.doi.org/10.47845/TurkishStudies.49383
  • Yangil, M. K. ve Şen, F. (2022). Teacher’s opinions on the levels and devolopment of secondary shool students’ speaking skills. International Journal of Language Academy, 10(1), 14-26. https://dx.doi.org/10.29228/ijla.54988
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, N. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitabı (5, 6, 7 ve 8. sınıf) etkinliklerinin dil becerilerine dağılımı üzerine bir inceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 10(4), 1445-1456.
  • Yıldızlı, H., Erdol, T. A., Baştuğ, M. ve Bayram, K. (2018). Türkiye’de öğretmen kavramı üzerine yapılan metafor araştırmalarına yönelik bir meta-sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 43(193). http://doi.org/10.15390/EB.2018.7220
  • Yılmaz, D. ve Abacı, İ. Ç. (2023). Ortaokul Türkçe öğretmenlerinin kullandıkları konuşma yöntem ve teknikleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 12(36), 919-936.

Challenges Encountered in Teaching Turkish Speaking Skills as a Mother Tongue: A Meta-Synthesis Research Based on Theses

Yıl 2025, , 431 - 450, 30.04.2025

İzzet Şeref , Özlem Uzman Kaya

https://doi.org/10.16916/aded.1642264

Öz

This study aims to synthesize the challenges encountered in teaching speaking skills in Turkish as a mother tongue and the suggestions made to overcome these problems based on the qualitative data in graduate theses. Meta-synthesis, one of the qualitative research designs, was selected in this study. The meta-synthesis research approach can be defined as synthesizing qualitative findings or qualitative data of mixed-design research with an in-depth and holistic perspective. The scope of this study encompassed the qualitative findings of 12 master’s theses and 24 doctoral dissertations obtained from the Council of Higher Education Thesis Center. A form was developed by the researchers to analyze the included theses in line with the research purpose. The data processed in this form were analyzed using content analysis. As a result of the analyses, the most common problems encountered were gender-based differences, insufficient vocabulary, high speaking anxiety, unconscious use of technology, teachers not preferring contemporary and effective methods, lack of a separate class hour for speaking skills, low number of activities and inadequacy of the speaking training course taken in undergraduate education. To solve these problems, it is suggested that methods and techniques should be distributed evenly in speaking activities, activities should be selected from current issues, voice and diction training sessions should be given at all ages and educational levels, different methods and techniques should be used in activities, students should be encouraged to speak, and more importance should be given to the measurement and evaluation of speaking skills.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a mother tongue speaking speaking problems meta-synthesis

Kaynakça

  • Akkaya, A. (2012). Öğretmen adaylarının konuşma sorunlarına ilişkin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 405-420.
  • Aktaş, E. ve Bayram, B. (2021). Anlatma becerileri kapsamında 1-8. sınıf Türkçe ders kitaplarına bir bakış: Konuşma ve yazma stratejilerinin kullanımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 1-18. https://doi.org/10.16916/aded.813456
  • Aküzüm, C., Aküzüm, L., Erdem, M., Tekin, T. ve Aküzüm, Z. (2023). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kusurlarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 10(1), 110-132. https://doi.org/10.33907/turkjes.1175433
  • Alver, M. ve Taştemir, L. (2017). Konuşma becerisi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. International Journal of Languages Education and Teaching, 5(3), 451-462. https://doi.org/10.18298/ijlet.2041
  • Au, W. (2007). High-stakes testing and curricular control: A qualitative meta synthesis. Educational Researcher, 36, 258267. https://doi.org/10.3102/0013189X07306523
  • Baki, Y. ve Kahveci, G. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma kaygılarının etkili konuşma becerileri üzerindeki etkisi: Bir yapısal eşitlik modellemesi. Turkish Studies, 12(4), 47-70. http://doi.org/10.7827/TurkishStudies.11373
  • Baran, H. (2025). Açık ve uzaktan eğitimde ölçme ve değerlendirmenin standart belirleme süreçleri bağlamında incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 11(1), 164-181. https://doi.org/10.51948/auad.1604964
  • Benzer, A. ve Ünsal, F. (2019). Konuşma öğretiminin program ve ders kitabı ekseninde uygulamaya yansıması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 647-662. https://doi.org/10.16916/aded.564213
  • Boyacı, S. ve Demirkol, S. (2018). Türkçe eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 512-531. https://doi.org/10.16916/aded.363599
  • Broadus, R. N. (1987). Toward a definition of “bibliometrics”. Scientometrics, 12(5-6), 373-379.
  • Chand, G. B. (2021). Challenges faced by bachelor level students while speaking english. IJELTAL (Indonesian Journal of English Language Teaching and Applied Linguistics), 6(1), 45. https://doi.org/10.21093/ijeltal.v6i1.853
  • Cin Şeker, Z. (2020). Dinleme ve konuşma becerilerine yönelik lisansüstü tezlerin anahtar kelimeleri üzerine bir inceleme: Betimsel analiz. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (19), 128-140. https://doi.org/10.29000/rumelide.752206
  • Coşkun, H. ve Narinç, F. N. (2018). 2017 Türkçe Öğretim Programı esas alınarak hazırlanan 5. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan yazma ve konuşma etkinliklerinin incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), 409-427.
  • Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174). 33-38. http://doi.org/10.15390/EB.2014.3412
  • Çalışkan, G. ve Sur, E. (2022). Türkçe öğretmenlerinin sınıfta uyguladıkları konuşma ve yazma etkinliklerine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(2), 401-417. https://doi.org/10.16916/aded.1061889
  • Çerçi, A. (2015). Türkçe öğretmenlerinin öğrencilerin konuşma becerisini ölçme ve değerlendirmeye ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 186-204. https://doi.org/10.20860/ijoses.37293
  • Çiçek, S. (2024). Ana dili olarak Türkçe öğretiminde dört temel dil becerisini ölçme ve değerlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri: Beceri temelli yazılı ve uygulamalı sınav sistemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (62), 3517-3542. https://doi.org/10.53444/deubefd.1521502
  • Demir, O. ve İzci, E. (2015). İlkokul (4. sınıf) Türkçe dersi öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların giderilmesine yönelik öğretmen görüşleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (49), 440-460.
  • Demir, S. ve Gül Özdil, B. (2019). Öğretmen görüşlerine göre ortaokul öğrencilerinin konuşma becerileri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 865-881. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.49440-431301
  • Destegüloğlu, B. (2024). Türkçe eğitimi lisansüstü tezlerde konuşma becerisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 20-30. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1170732
  • Doğan, F. N. ve Sinan, A. T. (2024). Konuşma yöntem ve teknikleri bakımından Türkçe ders kitapları. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 12(2), 38-56. https://doi.org/10.29228/ijlet.1462832
  • Doğru, E. ve Doğru, Z. (2024). Öğretmen eğitiminde ses eğitimi ve diksiyon. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 1791-1812. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2024
  • Dükar, B. N. ve Tunçer, A. M. (2021). Gecikmiş dil-konuşması bulunan çocukların alıcı ve ifade edici sözcük dağarcığının değerlendirilmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 4(3), 261-283.
  • Emiroğlu, S. ve Pınar, F. N. (2013). Dinleme becerisinin diğer beceri alanları ile ilişkisi. Electronic Turkish Studies, 8(4), 769-782.
  • Escobar, G. P., Kalashnikova, M. ve Escudero P. (2018). Vocabulary matters! The relationship between verbal fluency and measures of inhibitory control in monolingual and bilingual children. Journal of Experimental Child Psychology, 170(2018), 177-189. https://dx.doi.org/10.1016/j.jecp.2018.01.012
  • Göçer, A. (2015). Türkçe dersi metin işleme sürecinde bağlam temelli sözcük öğretimi ve etkin sözcük dağarcığı oluşturmadaki işlevi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 48-63. https://doi.org/10.16916/aded.39222
  • Gücüyeter, B., Şeref, İ. ve Karadoğan, A. (2019). Tutor Destekli Öğretim Modeli’nin yabancı öğrencilerin Türkçe konuşma becerilerine ve kaygı düzeylerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (64), 535-552. https://doi.org/10.14222/Turkiyat4054
  • Gültekin, S. B. (2022). Konuşma kaygısına yönelik yapılmış araştırmaların tematik içerik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 236-251. https://doi.org/10.16916/aded.989685
  • Güneş, F. (2014). Konuşma öğretimi yaklaşım ve modelleri. Bartın University Journal of Faculty of Education, 3(1), 1-27. https://doi.org/10.14686/BUEFAD.201416205
  • Güneş, F. (2020). Türkçe öğretiminde “hazırlıksız konuşma” sorunu. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 5(2), 109-124. https://doi.org/10.29250/sead.742337
  • Gürbüz, M. D., Saatçi, T. ve Karabulut, R. (2022). İlkokula devam eden öğrencilerin sınıf önünde konuşma kaygısı ile interneti kullanma süreleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(3), 1015-1030. https://doi.org/10.31592/aeusbed.109564
  • Hamzadayı, E. ve Dölek, O. (2017). Konuşma becerisinin değerlendirilmesinde Türkçe öğretmenlerinin yaklaşımları. Journal of Language Education and Research, 3(3), 135-151.
  • Hamzadayı, E., Bayat, N. ve Gölpınar, Ş. (2018). Konuşma kaygı düzeyi ile konuşma başarımı arasındaki ilişki. Journal of Language Education and Research, 4(2), 75-85. https://doi.org/10.31464/jlere.425224
  • Kaleli Yılmaz, G. (2015). Türkiye'deki teknolojik pedagojik alan bilgisi çalışmalarının analizi: Bir meta-sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 40(178), 103-122. http://doi.org/10.15390/EB.2015.4087
  • Kalfa, M. (2019). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin konuşma becerisine yönelik söz varlığı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), 158-178. https://doi.org/10.16916/aded.485770
  • Kalı, G., Özkaya, P. G., ve Coşkun, M. (2021). Türkçe öğretmenlerinin iki dilli ortaokul öğrencilerinin Türkçe konuşma becerilerine yönelik görüşleri. Millî Eğitim Dergisi, 50(230), 195-220. https://doi.org/10.37669/milliegitim.678342
  • Kanat, A. ve Kardaş, M. N. (2024). Konuşma eğitimi alanında yayımlanmış makalelerin akademik metin yazma ilkelerine uygunluğu üzerine bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 142-167. https://doi.org/10.48066/kusob.1446207
  • Karaca, U., Çakır, A. N. ve Tayşi, E. K. (2024). Konuşma becerisi ile ilişkili ölçek geliştirme süreci: Bir tematik içerik analizi. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1-24.
  • Karagöz, B. ve Şeref, İ. (2021). Türkçe eğitimi doktora tezlerine bütünsel bir yaklaşım (1995-2020). Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (46), 43-68. https://doi.org/10.21497/sefad.103168
  • Kartal, A. (2020). İlkokulda sosyal bilgiler eğitimi konulu çalışmalara genel bakış: Bir meta sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 45(203). http://doi.org/10.15390/EB.2020.8678
  • Kasa Ayten, B. ve Hatipoğlu, B. (2021). Türkçe dersinde konuşma eğitimine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Journal of History School, 53, 2467-2495. http://dx.doi.org/10.29228/Joh.52007
  • Kavruk, H. ve Yıldırım, N. (2021). Türkçe öğretim programındaki konuşma kazanımlarının ortaokul Türkçe ders kitabı (5, 6, 7 ve 8. sınıf) etkinliklerine yansıması. International Journal of Languages' Education and Teaching, 9(2), 159-174. https://doi.org/10.29228/ijlet.51274
  • Kaya, Ö. ve Bozkurt, B. Ü. (2019). Türkçe öğretmenlerinin konuşma becerisi yeterliklerine ilişkin bir durum çalışması. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(3), 670-691. http://doi.org/10.30703/cije.524846
  • Keray Dinçel B. (2023). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma hatalarına ve güzel konuşmaya ilişkin görüşleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 873-888. https://doi.org/10.36362/gumus.1262917
  • Kerkez, B., İnciman-Çelik, T., Çevik, İ., Üredi, P., ve Kandırmaz, M. (2025). Farklı ülkelerin öğretim programlarının incelenmesi ve dil eğitiminde program yapısına yönelik öneriler. Trakya Eğitim Dergisi, 15(1), 39-82. https://doi.org/10.24315/tred.1413885
  • Kesici, S. (2023). Konuşma becerisini geliştirmede kullanılan tür, yöntem ve teknikler: Bir alanyazın taraması. Türkiye Eğitim Dergisi, 8(1), 88-105. https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1265865
  • Kıymaz, M. S. ve Doyumğaç, İ. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının dinlediklerinden hareketle hazırlıksız konuşma başarıları: Karma yöntem araştırması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1049-1070. https://doi.org/10.16916/aded.718809
  • Kökçü, Y. (2024). Türkçe öğretmeni adaylarına göre uzaktan eğitim sürecinde konuşma eğitimi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34(3) 1301-1315. https://doi.org/10.18069/firatsbed.1486985
  • Kösreli, S. ve Gürhan, D. (2019). Ses eğitimi çalışmalarının sınıf öğretmeni adaylarının konuşma becerilerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, (50), 359-388.
  • Kumar, S., Haq, M., Jain, A., Jason, C., Moparthi, N., Mittal, N. ve Alzamil, Z. S. (2023). Multilayer neural network based speech emotion recognition for smart assistance. Computers Materials & Continua, 74(1), 1523-1540. https://doi.org/10.32604/cmc.2023.028631
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2023). Millî Eğitim Bakanlığı yazılı ve uygulamalı sınavlar kılavuzu. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
  • Ogur, E. (2022). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma eğitimi dersine yönelik görüşleri. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 7(4), 373-387. https://doi.org/10.5281/zenodo.7396664
  • Önal, A. ve Maden, S. (2021). Türkçe eğitimi ile ilgili 2015-2019 yılları arası lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 929-941. https://doi.org/10.32709/akusosbil.879623
  • Polat, S. ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: Kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 52-64. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.4c2s3m
  • Potur, Ö. ve Yıldız, N. (2016). Konuşma becerisi alanında yapılan akademik çalışmaların eğilimleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, (18), 27-40.
  • Sadiku, L. (2015). The importance of four skills reading, speaking, writing, listening in a lesson hour. European Journal of Language and Literature, 1(1), 29. https://doi.org/10.26417/ejls.v1i1.p29-31
  • Sağlam, Ö. ve Doğan, Y. (2013). 7. sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma becerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 43-56.
  • Sarıkaya, B. (2020). Konuşma eğitimi dersinin Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel konuşma becerilerine ve konuşma kaygılarına etkisi. International Journal of Field Education, 6(1), 79-91. https://doi.org/10.32570/ijofe.699046
  • Serin, N. ve Arslan, N. (2023). Türkçe ve Türk kültürü ders kitaplarındaki konuşma etkinliklerinin incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 2027-2052. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1192252
  • Şeref, İ. ve Çinpolat, E. (2021). Speaking anxiety of students learning Turkish as a foreign language ınstructors experiences. Open Journal for Educational Research, 5(2), 333-352. https://doi.org/10.32591/coas.ojer.0502.15333s
  • Tamis‐LeMonda, C. S., Custode, S., Kuchirko, Y., Escobar, K. ve Lo, T. (2018). Routine language: Speech directed to infants during home activities. Child Development, 90(6), 2135-2152. https://doi.org/10.1111/cdev.13089
  • Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(21), 30-39.
  • Tarakcı, R., Bilgen, D. Y. ve Karagöl, E. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitabı yazarlarının Türkçe dersi öğretim programındaki anlatma becerisi kazanımlarına yönelik görüşleri. Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi (UTÖAD), 1(2), 148-170. http://doi.org/10.47834/utoad.20
  • Tekşan, K. ve Çinpolat, E. (2018). Öğretmen adayların kitap okuma tutum ve konuşma öz yeterlik algıları. Electronic Turkish Studies, 13(11), 1219-1236. http://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13400
  • Topçuoğlu Ünal, F. ve Bursalı, H. (2013). Türkçe öğretmenlerinin motivasyon faktörlerine ilişkin görüşleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 7-22.
  • Topçuoğlu Ünal, F. ve Degeç, H. (2024). Öğretmen görüşlerine göre konuşma eğitiminde karşılaşılan sorunlar. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7), 735-750. http://doi.org/10.9761/JASSS178
  • Ungan, S. (2008). Okuma alışkanlığımızın kültürel altyapısı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 218-228.
  • Walsh, D. ve Downe, S. (2005). Meta-synthesis method for qualitative research: A literature review. Journal of Advanced Nursing, 50(2), 204-211.
  • Wangi, W., Rofiah, S. ve Lestari, S. (2024). A descriptive study on students’ anxiety in speaking skill at SMP Islamic Sunan Gunungjati. Lunar, 8(1), 41-50. https://doi.org/10.36526/ln.v8i1.3715
  • Yalçın, C. (2021). Yabancı dil öğretiminde konuşma becerisini geliştirmeye yönelik alıştırma tipolojileri. Turkish Studies-Language, 16(1), 515-525. https://dx.doi.org/10.47845/TurkishStudies.49383
  • Yangil, M. K. ve Şen, F. (2022). Teacher’s opinions on the levels and devolopment of secondary shool students’ speaking skills. International Journal of Language Academy, 10(1), 14-26. https://dx.doi.org/10.29228/ijla.54988
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldırım, N. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitabı (5, 6, 7 ve 8. sınıf) etkinliklerinin dil becerilerine dağılımı üzerine bir inceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 10(4), 1445-1456.
  • Yıldızlı, H., Erdol, T. A., Baştuğ, M. ve Bayram, K. (2018). Türkiye’de öğretmen kavramı üzerine yapılan metafor araştırmalarına yönelik bir meta-sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 43(193). http://doi.org/10.15390/EB.2018.7220
  • Yılmaz, D. ve Abacı, İ. Ç. (2023). Ortaokul Türkçe öğretmenlerinin kullandıkları konuşma yöntem ve teknikleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 12(36), 919-936.
Toplam 75 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Türkçe Eğitimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

İzzet Şeref 0000-0002-2379-1373

Özlem Uzman Kaya 0009-0005-4925-5770

Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 18 Şubat 2025
Kabul Tarihi 28 Mart 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025

Kaynak Göster

APA Şeref, İ., & Uzman Kaya, Ö. (2025). Ana Dili Olarak Türkçe Konuşma Becerisinin Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar: Tezlere Dayalı Bir Meta-Sentez Araştırması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 13(2), 431-450. https://doi.org/10.16916/aded.1642264

88x31.png

Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.