Ethical Principles and Publication Policy

(1) Sosyoekonomik Araştırmalar Dergisi’ne gönderilen makaleler “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” hükümlerine uygun olmalıdır. Adı geçen yönerge gereğince bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:
• İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,
• Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,
• Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
• Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
• Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
• Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
• Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,
• Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
• İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek,
• İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ve diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak,
• İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,
• Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,
• Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,
• Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,
• Araştırma ve deneylerde, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek,
• Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak.
• Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak.
• Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak,
• Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,
• Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak.

(2) Aşağıda sıralanan araştırmalarda etik kurul izni alınmış olmalı, ayrıca makalenin etik hususlara ilişkin durumu ve etik kurul izinleri, ilgili makalenin yöntemler bölümünde (kurul adı, tarih ve sayı numarası ile) açıkça belirtilmiş olmalıdır.
o Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar,
o İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması, İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,
o Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,
o Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar.

(3) Dergi editörleri ve hakemler COPE (Committee on Publication Ethics) tarafından belirtilen uluslararası standartları dikkate almak durumundadırlar.

a) Editörler için etik standartlar:
i. Dergide yayımlanan her şey editörlerin mesuliyetindedir. Dolayısıyla editörler; okuyucuların ve yazarların ihtiyaçlarını karşılamaya çalışmalı, dergiyi geliştirmeye gayret etmeli, yayımladıkları çalışmaların kalitesinden emin olmalı, ifade özgürlüğüne önem vermeli, entelektüel ve etik standartlardan feragat etmemelidirler.
ii. Editörler, yayımlanmış bir araştırmanın bir finansörünün olup olmadığı; şayet varsa, araştırmada veya onun yayımlanmasında ne gibi bir rolü bulunduğu hakkında okuyucuların doğru bilgilendirilmesini sağlamakla sorumludur.
iii. Bir makalenin dergiye kabul edilmesi veya reddedilmesi kararı; makalenin önemi, dergi kapsamına uygunluğu ve özgünlüğü ile ilgili olmalıdır. Editörler, önemli bir problem tespit etmedikleri sürece dergiye gelen makaleleri değerlendirme sürecine almalıdırlar.
iv. Editörler, makale hakemlerinin, inceledikleri makale bağlamında bir çıkar çatışması içerisinde olmamasına dikkat etmelidirler. Ayrıca, hakemlerin kimlik bilgilerinin saklı tutulmasına özen göstermeli, hakemlere ihtiyaç duydukları her konuda rehberlik etmelidirler.
v. Editörler makalelerin dergiye kabul edilmesi sürecinde herhangi bir kişi veya kurumun etkisi altında kalmaksızın, bağımsız karar vermelidirler.
vi. Değerlendirilmesi için dergiye gönderilen makalelerin süreç içerisinde gizli tutulması sağlanmalı; hakem değerlendirmesinin adil ve tarafsız bir şekilde yapılması için çaba gösterilmelidir.
vii. Editörler, görgül araştırmalara konu olan kimselerin kişisel bilgilerinin korunması noktasında hassasiyet göstermeli; yazarlardan gerekli tüm onay belgelerini talep etmelidirler.
viii. Gerekli araştırmalarda etik kurul onayının bulunup bulunmadığı editörler tarafından kontrol edilmelidir.
ix. Makalelerde yer alan yanlış veya yanıltıcı ifadelerin düzeltilmesine özen gösterilmelidir.
x. Editörler fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmesini önlemeye dikkat etmelidir.
xi. Editörler, dergide yayımlanan makalelere yönelik eleştirilere açık olmalı; söz konusu makalelerin yazarlarına da yanıt verme olanağı sağlamalıdırlar.
xii. Olumsuz sonuçlar elde edilen araştırmalar dışlanmamalıdır.
xiii. Dergiye yöneltilen şikayetler titizlikle ele alınmalı ve yanıtlanmalıdır.
xiv. Editoryal kararların herhangi bir ticari kaygıdan etkilenmemesi garanti altına alınmalıdır.

b) Hakemler için etik standartlar:
i. Hakemlerin, yalnızca uzmanlık alanları kapsamına giren ve tarafsız bir şekilde değerlendirebilecekleri türde makaleleri değerlendirmeyi kabul etmeleri gerekmektedir.
ii. Kişisel açıdan herhangi bir şekilde çıkar çatışması teşkil edebilecek makaleleri değerlendirmekten kaçınılmalıdır.
iii. Hakemlerin değerlendirmelerini kendilerine tanınan süre içerisinde tamamlamaları gerekmektedir.
iv. Hakemlerin kendilerine sunulan tüm dokümanları dikkatli bir şekilde incelemeleri; ihtiyaç duymaları halinde dergi editörlerinden yardım talep etmeleri ancak yazarlar ile iletişime geçmekten kaçınmaları gerekmektedir.
v. Hakemlik sürecinin gizliliğinin ihlal edilmesinden kaçınılmalıdır. Hakemlik sürecinde ulaşılan bilgiler, değerlendirme haricinde başka bir amaçla kullanılmamalıdır. Hakemler, makale değerlendirme sürecinde başkalarından yardım almamalıdırlar.
vi. Hakemler değerlendirmelerini; milliyet, din, siyasi düşünce, cinsiyet vb. herhangi bir unsurdan etkilenmeden adil ve tarafsız biçimde yapmalıdırlar.
vii. Değerlendirme esnasında etik ihlalden şüphelenmeleri durumunda hakemler durumu editöre bildirmelidirler.
viii. Hakemler, değerlendirme raporlarında profesyonel ve yapıcı bir dil kullanmaya, kişileri hedef alan düşmanca yorumlar yapmaktan kaçınmaya özen göstermelidirler.