Abstract
This study, which aimed to examine the effects of using literature for children to teach concepts to third-grade primary school students, was developed with a mixed method design. In accordance with the structure of mixed method research, quantitative and qualitative data were used together. The quantitative dimension of the research used a Concept Achievement Test developed by the research, while in the qualitative dimension a structured interview form was used to determine the views of the students about the program. The study group of the research consisted of 78 third-grade students (experimental group: 38; control group: 40) attending a public school in Ankara. Within the framework of the program, only the basic lecture method was used for teaching concepts in the control group, while a curriculum created using three story books together with lectures was applied to the experimental group. The Concept Achievement Test was used as pretest-posttest for quantitative findings, and arithmetic mean, standard deviation and t-test values were calculated from the scores obtained from the test. For the qualitative findings, the data obtained from the interview form were analyzed and codes and themes were developed. The findings obtained from both data sets were combined and it was determined that they formed a meaningful whole, and that the qualitative findings supported and expanded the quantitative findings. According to the results of the research, teaching concepts with literature for children makes a significant difference to students' knowledge of concepts compared to teaching using only direct explanations. Another finding is that the gender factor has no effect on concept teaching in both methods. In addition, the program aroused the students' curiosity and interest in the lesson and they expressed their willingness to use children's books in other lessons. As a result, it has been determined that the use of literature for children products in concept teaching is very beneficial both in terms of embodying abstract concepts at primary school level and integrating them into life, and in terms of establishing a non-uniform relationship with books.
References
- Akyol Gök, Ö. (2014). 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde, ülkemizin kaynakları ünitesinde kavram haritası tekniğinin başarı, tutum ve kalıcılığa etkisinin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Altunkara, S. (2013). Ekoloji konusunda geliştirilen kavram karikatürlerinin kavramsal anlamaya etkisinin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Alkan, G. (2005). Sosyal bilgiler öğretiminde kavram karikatürlerinin öğrenci başarısına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
- Aristoteles. (2005). İkinci çözümlemeler (Ali Houshiary, Çev.). Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
- Arslan, N. (2006). Oyun destekli öğretimin 5. sınıf temel geometrik kavramlar ve çizimler konusunun öğretiminde öğrencilerin başarısına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Aytaş, G. (2006). Edebî türlerden yararlanma. Milli Eğitim Dergisi, 34(169), 0-0.
- Bora, N.D., Çakıroğlu, J. Ve Tekkaya, C. (2006). Sinir sistemi konusunun kavram çarkı ile öğretimi. Eğitim ve Bilim, 31(141), 32-39.
- Büyüköztürk, Ş. (2001). Deneysel desenler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Çaycı B., Demir M. K., Başaran M. ve Demir, M. (2007) Sosyal bilgiler dersinde işbirliğine dayalı öğrenme ile kavram öğretimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2),619- 630. Erişim adresi:
- Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D. ve Turgut, F. (2007). Fizik öğretimi. Ankara: YÖK.
- Çiğdemir, S. ve Akyol, H. (2020). Okuma kültürü oluşturmada aile yeterliliği ölçeği geliştirme ve uygulama çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1874-1912.
- Çiğdemir, S. (2021). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyini etkileyen bireysel ve çevresel faktörlerin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çolak, R. (2010). Kavram haritalarının Sosyal Bilgiler eğitimi çerçevesinde tarihsel kavramların öğretiminde kullanılması: kavram haritası ile yapılan öğretim ile tutum, başarı ve kalıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Creswell, J. W. (2005). Educationalresearch: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. New Jersey: Pearson Press.
- Creswell, J.C., Plano Clark, V. L., Gutmann, M. ve Hanson, W. (2003). Advanced mixed methods research designs. A. Tashakkorive C. Teddlie (Ed.), Handbook of mixed methods in social and behavioral research içinde (pp. 135-164). Thousand Oaks, CA: Sage.
- Doğan, L. (2016). Fen eğitiminde hikâyelendirme tekniği ile kavram öğretiminde bir aksiyon örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
- Doğanay, H. (2004). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Erden, M. ve Akman, Y. (1998). Eğitim psikolojisi. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Esener, P. (2021). Hayat bilgisi dersinde kavram öğretiminin etkinliklerle desteklenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
- Gutek, G. L. (2006). Eğitimde felsefi ve ideolojik yaklaşımlar (N. Kale, Çev.). Ankara: Ütopya Yayıncılık.
- Greene, J.C. (2007). Mixed methods in social inquiry. San Fransisco: Josey – Bass.
- Güleryüz, H. (2013). Hayat bilgisi programları ve öğretimi. Ankara: Edge Akademi.
- Gümüş, N. ve Avcı, G. (2016). Altıncı sınıflarda sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin coğrafi kavramları anlama düzeyleri ve kavram yanılgılarının belirlenmesi. International Journal of Social Science. 47(1), 191-206. DOI: 10.9761/JASSS3493
- Karataş Coşkun, M. (2011) Kavram öğretimi. Adana: Karahan Kitabevi.
- Kurt, E. (2018). Altıncı sınıf Türkçe dersi kavram öğretiminde animasyon ve hikâye kullanımının başarıya etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
- Lonigan, C. ve Whitehurst, G. (1989). Relative efficacy of parent and teacher involvement in a shared reading intervention for preschool children from low-income backgrounds. Early Childhood Research Quarterly, 13(2), 263-290.
- Malatyalı, E. ve Yılmaz, K. (2010). Yapılandırmacı öğrenme sürecinde kavramlar ve önemi: Kavramların pedagojik açıdan incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(3), 320-332.
- Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Hayat Bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1, 2 ve 3. sınıflar).
- Memişoğlu, H. ve Tarhan, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretimine ilişkin görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5, 6-20.
- Martorella, P.H. (1986). Teaching concepts. M.C. James (Ed.), Classroom teaching skills. USA: Healthy and Company.
- Mulhan, M. (2007). İlköğretim 7.sınıf vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersi kavramlarının öğrenilmesinde sosyal, ekonomik ve kültürel faktörler ile eğitim öğretim uygulamalarının etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Oğuzkan, A. (2001). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Öz, N. (2019). Sosyal bilgilerde yaratıcı dramanın kavram öğretimine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
- Richter, K. ve Riemann, S. (2000). Kinder – literatur – “neue” medien. Baltmannsweiler: Schneider.
- Senemoğlu, N. (2004). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitapevi.
- Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık
- Sevindik, T. (2010). Özel öğretim yöntemleri ders notları. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını.
- Tokcan, H. ve Alkan, G. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde kavram karikatürlerinin öğrenci başarısına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 1-19.
- Ülgen, G. (2001). Kavram geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Yıldırım, C. (1999). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: ÖSYM Yayınları.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2004). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, Z. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin ondalık sayılar konusundaki kavram yanılgıları (Uşak ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Zarillo, J. (1989). Teachers’ interpretations of literature-based reading. The Reading Teacher, 43(1),22-28.
Abstract
Çocuk edebiyatı ürünleri ile kavram öğretiminin ilkokul üçüncü sınıf öğrencileri üzerindeki etkisinin incelenmesinin amaçlandığı bu çalışma, iç içe karma yöntem deseninde tasarlanmıştır. Karma desenin yapısına göre nicel ve nitel veriler bir arada kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda araştırmacı tarafından geliştirilen kavram başarı testi, nitel boyutunda ise öğrencilerin öğretim planı ile ilgili görüşlerini tespit etmek amacıyla yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara’da bir devlet okulunda öğrenim gören 78 üçüncü sınıf öğrencisi (deney grubu: 38, kontrol grubu: 40) oluşturmaktadır. Uygulanan program çerçevesinde kontrol grubunda kavram öğretimi için sadece düz anlatım tekniği, deney grubunda ise düz anlatımla birlikte belirlenen üç adet hikâye kitabı ile oluşturulmuş öğretim programı uygulanmıştır. Nicel bulgular için kavram başarı testi ön test- son test olarak kullanılmış ve testten alınan puanlarla ilgili aritmetik ortalama, standart sapma ve t- testi değerleri hesaplanmıştır. Nitel bulgular için ise görüşme formundan elde edilen veriler analiz edilerek kodlara ve temalara ulaşılmıştır. Her iki veri setinden elde edilen bulgular birleştirilmiş ve anlamlı bir bütün oluşturduğu, nitel bulgularım nicel bulguları desteklediği ve genişlettiği tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre çocuk edebiyatı ile kavram öğretimi sadece düz anlatımla yapılan kavram öğretimine göre öğrencilerin kavram bilgisi üzerinde anlamlı bir fark yaratmaktadır. Cinsiyet faktörünün her iki yöntemde de kavram öğretimi üzerinde etkisi olmadığı elde edilen diğer bir bulgudur. Ayrıca uygulanan planın öğrencilerde derse yönelik merak ve ilgi uyandırdığı ve çocuk kitaplarının diğer derslerde de kullanılmasına istekli oldukları görülmektedir. Sonuç olarak kavram öğretiminde çocuk edebiyatı ürünlerinin kullanılmasının hem ilkokul düzeyinde soyut nitelikteki kavramların somutlaştırılması ve hayatın içine katılması açısından hem de çocukların kitaplarla tekdüze olmayan bir ilişki kurabilmesi açısından oldukça faydalı olduğu belirlenmiştir.
Keywords
References
- Akyol Gök, Ö. (2014). 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde, ülkemizin kaynakları ünitesinde kavram haritası tekniğinin başarı, tutum ve kalıcılığa etkisinin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Altunkara, S. (2013). Ekoloji konusunda geliştirilen kavram karikatürlerinin kavramsal anlamaya etkisinin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Alkan, G. (2005). Sosyal bilgiler öğretiminde kavram karikatürlerinin öğrenci başarısına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
- Aristoteles. (2005). İkinci çözümlemeler (Ali Houshiary, Çev.). Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
- Arslan, N. (2006). Oyun destekli öğretimin 5. sınıf temel geometrik kavramlar ve çizimler konusunun öğretiminde öğrencilerin başarısına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Aytaş, G. (2006). Edebî türlerden yararlanma. Milli Eğitim Dergisi, 34(169), 0-0.
- Bora, N.D., Çakıroğlu, J. Ve Tekkaya, C. (2006). Sinir sistemi konusunun kavram çarkı ile öğretimi. Eğitim ve Bilim, 31(141), 32-39.
- Büyüköztürk, Ş. (2001). Deneysel desenler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Çaycı B., Demir M. K., Başaran M. ve Demir, M. (2007) Sosyal bilgiler dersinde işbirliğine dayalı öğrenme ile kavram öğretimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2),619- 630. Erişim adresi:
- Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D. ve Turgut, F. (2007). Fizik öğretimi. Ankara: YÖK.
- Çiğdemir, S. ve Akyol, H. (2020). Okuma kültürü oluşturmada aile yeterliliği ölçeği geliştirme ve uygulama çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1874-1912.
- Çiğdemir, S. (2021). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyini etkileyen bireysel ve çevresel faktörlerin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çolak, R. (2010). Kavram haritalarının Sosyal Bilgiler eğitimi çerçevesinde tarihsel kavramların öğretiminde kullanılması: kavram haritası ile yapılan öğretim ile tutum, başarı ve kalıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Creswell, J. W. (2005). Educationalresearch: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. New Jersey: Pearson Press.
- Creswell, J.C., Plano Clark, V. L., Gutmann, M. ve Hanson, W. (2003). Advanced mixed methods research designs. A. Tashakkorive C. Teddlie (Ed.), Handbook of mixed methods in social and behavioral research içinde (pp. 135-164). Thousand Oaks, CA: Sage.
- Doğan, L. (2016). Fen eğitiminde hikâyelendirme tekniği ile kavram öğretiminde bir aksiyon örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
- Doğanay, H. (2004). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Erden, M. ve Akman, Y. (1998). Eğitim psikolojisi. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Esener, P. (2021). Hayat bilgisi dersinde kavram öğretiminin etkinliklerle desteklenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
- Gutek, G. L. (2006). Eğitimde felsefi ve ideolojik yaklaşımlar (N. Kale, Çev.). Ankara: Ütopya Yayıncılık.
- Greene, J.C. (2007). Mixed methods in social inquiry. San Fransisco: Josey – Bass.
- Güleryüz, H. (2013). Hayat bilgisi programları ve öğretimi. Ankara: Edge Akademi.
- Gümüş, N. ve Avcı, G. (2016). Altıncı sınıflarda sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin coğrafi kavramları anlama düzeyleri ve kavram yanılgılarının belirlenmesi. International Journal of Social Science. 47(1), 191-206. DOI: 10.9761/JASSS3493
- Karataş Coşkun, M. (2011) Kavram öğretimi. Adana: Karahan Kitabevi.
- Kurt, E. (2018). Altıncı sınıf Türkçe dersi kavram öğretiminde animasyon ve hikâye kullanımının başarıya etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
- Lonigan, C. ve Whitehurst, G. (1989). Relative efficacy of parent and teacher involvement in a shared reading intervention for preschool children from low-income backgrounds. Early Childhood Research Quarterly, 13(2), 263-290.
- Malatyalı, E. ve Yılmaz, K. (2010). Yapılandırmacı öğrenme sürecinde kavramlar ve önemi: Kavramların pedagojik açıdan incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(3), 320-332.
- Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Hayat Bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1, 2 ve 3. sınıflar).
- Memişoğlu, H. ve Tarhan, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretimine ilişkin görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5, 6-20.
- Martorella, P.H. (1986). Teaching concepts. M.C. James (Ed.), Classroom teaching skills. USA: Healthy and Company.
- Mulhan, M. (2007). İlköğretim 7.sınıf vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersi kavramlarının öğrenilmesinde sosyal, ekonomik ve kültürel faktörler ile eğitim öğretim uygulamalarının etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Oğuzkan, A. (2001). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Öz, N. (2019). Sosyal bilgilerde yaratıcı dramanın kavram öğretimine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
- Richter, K. ve Riemann, S. (2000). Kinder – literatur – “neue” medien. Baltmannsweiler: Schneider.
- Senemoğlu, N. (2004). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitapevi.
- Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık
- Sevindik, T. (2010). Özel öğretim yöntemleri ders notları. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını.
- Tokcan, H. ve Alkan, G. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde kavram karikatürlerinin öğrenci başarısına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 1-19.
- Ülgen, G. (2001). Kavram geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Yıldırım, C. (1999). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: ÖSYM Yayınları.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2004). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, Z. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin ondalık sayılar konusundaki kavram yanılgıları (Uşak ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Zarillo, J. (1989). Teachers’ interpretations of literature-based reading. The Reading Teacher, 43(1),22-28.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Other Fields of Education |
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | July 23, 2023 |
| Published in Issue | Year 2023Volume: 11 Issue: 3 |
