Sınıf İkliminde Okuma Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Bilişsel Farkındalık Ölçeğinin Geliştirilmesi
Abstract
Okuma ve anlama becerilerinin geliştirilmesinde uygulanan stratejiler; ilkokul çağındaki çocukların okuma alışkanlığı geliştirmelerini, metni ilgiyle okumalarını, daha akıcı okumalarını ve derinlemesine anlamalarını destekleyebilir. Bu araştırmada sınıf öğretmenlerimizin ders planlama sürecinde, okuma öncesinde, metin tanıtımında, okuma esnasında, okuma sonrasında faydalanabilecekleri stratejilere yönelik bilişsel farkındalık becerilerini kendilerince değerlendirebilecekleri kullanışlı, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı ortaya koymak amaçlanmıştır. Ölçek geliştirme süreci eş örneklemle gerçekleştirilmiştir. Öncelikle 23.05.2023-7.06.2023 tarihleri arasında İstanbul’un Anadolu yakasında görevli 884 sınıf öğretmeninin ölçeğe verdiği yanıtlarla açımlayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Daha sonra 09.06.2023-17.06.2023 tarihleri aralığında İstanbul’un Avrupa yakasında görevli 884 sınıf öğretmeninden toplanan verilerle doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Toplamda 1768 öğretmen ölçek geliştirme sürecine katılmışlardır. Çalışmada okuma öncesi, esnası ve sonrası ölçümler ayı ayrı yapılmıştır. Yapılan üç ölçümde de SPSS 25 ve AMOS 24 istatistik programları ile veri analizi yapılmıştır. 1. Ölçüm Okuma öncesi temasında olup 3 faktörü (ders planlama, metne alışma ve metin tanıtımı) kapsamış ve toplam varyansın % 57,329’unu açıklamıştır. Ders planlama faktörü 5 maddeden, metne alışma faktörü 3 maddeden ve metin tanıtımı faktörü 8 maddeden oluşmuştur. 2. Ölçüm okuma esnası temasında olup 3 faktör (derinleşme, bilinmeyen kelimeler ve kavrama) içermiş ve toplam varyansın % 58,572’sini açıklamıştır. Derinleşme faktörü 7 maddeden, bilinmeyen kelimeler faktörü 8 maddeden ve kavrama faktörü 6 maddeden oluşmuştur. 3. Ölçüm okuma sonrası temasında olup 2 faktörden (metnin tartışılması ve metnin değerlendirilmesi) oluşmuştur. 3. Ölçüm toplam varyansın % 71,261’ini açıklamıştır. Metnin tartışılması faktörü 4 maddeyi ve metnin değerlendirilmesi faktörü 3 maddeyi içermiştir. Cronbach's Alpha güvenirlik katsayıları incelendiğinde; Okuma öncesi temalı 1. ölçümün güvenirlik katsayısının ,895; okuma esnası temalı 2. ölçümün güvenirlik katsayısının ,932 ve okuma sonrası temalı 3. ölçüm için güvenirlik katsayısının ,868 olduğu görülmüştür. Sonuç olarak araştırma kapsamında geliştirilen bu ölçeğin güvenilir olduğu ortaya koyulmuştur.
Keywords
References
- Akyol, H. (2017). Türkçe ı̇lk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
- Baştuğ, M., & Keskin, H. K. (2013). Ergenlik dönemi okuma tutumu ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması. Turkish Studies İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkihs or Turkic, 8(4), 295-311.
- Burkins, J. M., & Croft, M. M. (2010). Preventing misguided reading: new strategies for guided reading teachers. International Reading Association.
- Büyüköztürk, Ş. (2009). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yön¬temleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Castillo, C. (2022). Six emotional stages of organisational change: Conceptualisation and scale develop¬ment. Economics & Sociology, 15(1), 253-267.
- Cattell, R. B. (1978). A check on the theory of fluid and crystallized intelligence with description of new subtest designs. Journal of Educational Measurement, 15 (3), 139-164.
- Comrey, A. L., & Lee, H. B. (2013). A first course in factor analysis. Psychology press.
- Çeliktürk, Z., & Yamaç, A. (2015). İlkokul ve ortaokul öğrencileri için okuma kaygısı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 14(1), 97-107.
- Doğan, B., & Çermik, H. (2016). Kitap okumaya yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Education Sciences, 11(3), 168-183.
- Durmuş, G. (2014). Okuma motivasyonu ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 16-40.
- Dzaldov, B. S., & Peterson, S. (2005). Book leveling and readers. The Reading Teacher, 59(3), 222-229.
- Epçaçan, C. (2009). Okuduğunu anlama stratejilerine genel bir bakış. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(6), 207-223.
- Epçaçan, C., & Demirel, Ö. (2011). Okuduğunu anlama öz yeterlilik algısı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(16), 120-128.
- Etikan, I., Musa, S. A., & Alkassim, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive samp¬ling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1), 1-4.
- Fountas, I., & Pinnell, G. (2001). Guiding readers and writers. Heinemann.
- Gorsuch, R. L. (1997). Exploratory factor analysis: Its role in item analysis. Journal of Personality Assessment, 68(3), 532-560.
- Güneş, F., & Susar Kırmızı, F. (2014). E-kitap okumaya yönelik tutum ölçeğinin (EKOT) geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 196-212.
- Gürbüz, S. (2019). AMOS ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., & Black, W. C. (1998), Multivariate data analysis. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
- Johnson, A. P. (2017). Okuma ve yazma öğretimi (A. Benzer, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
- Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma öz yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies - İnternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(13), 1107-1122.
- Karatay, H. (2009). Okuma stratejileri bilişsel farkındalık ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(19), 58-80.
- Kasap, D., & Susar Kırmızı, F. (2017). Yaratıcı okuma sürecini değerlendirme ölçeği: Geçerlik güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 166-175.
- Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford.
- Malhotra, N. K. (2010). Marketing research: An applied orientation. Pearson Education.
- McNamara, D. S. (2007). Reading comprehension strategies: Theories, interventions and technologies. Erlbaum.
- Mooney, M. (1994). Reading to children: A positive step on the road to literacy. Teaching K-8, 25, 90-92.
- Moustaki, I., Jöreskog, K. G., & Mavridis, D. (2004). Factor models for ordinal variables with covariate effects on the manifest and latent variables: A comparison of LISREL and IRT approaches. Structural Equation Modeling, 11(4), 487-513.
- Özcan, M. F., & Karakaya, B. (2020). Ortaokul öğrencilerinin sesli okuma kaygısı ölçeğinin geliştirilmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi (Milli Mücadele'nin 100. Yılı Özel Sayısı ), 219-228.
- Pintrich, P. R. (2000). The role of goal orientation in self-regulated learning. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 452-502). Academic Press.
- Punch, K. F. (2003). Survey research: The basics. Sage Publication.
- Quader, S. M., & Abdullah, M. N. (2020). Constraints to smes: A rotated factor analysis approach. South Asian Studies, 24, 334-350.
- Scholtz, S. E. (2021). Sacrifice is a step beyond convenience: A review of convenience sampling in psychologi¬cal research in Africa. SA Journal of Industrial Psychology, 47(1), 1-12.
- Sidekli, S., & Çetin, E. (2017). Okuduğunu anlama stratejilerinin okuduğunu anlamaya etkisi: Bir meta analiz çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 285-303.
- Simpson, M., & Trevor, R. (1972). Suggestions for teaching reading in primary and secondary schools. New Zealand.
- Stratton, S. J. (2021). Population research: Convenience sampling strategies. Prehospital and disaster Medici¬ne, 36(4), 373-374.
- Susar Kırmızı, F. (2008). Türkçe öğretiminde yaratıcı drama yönteminin tutum ve okuduğunu anlama stratejileri üzerindeki etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 95-109.
- Şahin, E., & Öztahtalı, İ. (2019). Etkili okuma özyeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkihs or Turkic, 14(4), 2685-2703.
- Şahin, M. G., & Öztürk, N. B. (2018). Eğitim alanında ölçek geliştirme süreci: Bir içerik analizi çalışma¬sı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 191-199.
- Vygotsky, L. (1978). Mind in society: development of higher psychological processes in society. Cambridge, Harvard University Press.
- Yıldız, M., Yıldırım, K., Ateş, S., & Çetinkaya, Ç. (2013). Yetişkin okuma motivasyonu ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 348-359.
Abstract
Strategies applied to improve reading and comprehension skills can support primary school children to develop reading habits, read the text with interest and more fluently, and understand it in depth. This research aimed to present a practical, valid, and reliable measurement tool with which classroom teachers could evaluate their cognitive awareness skills regarding the strategies they can use during the lesson planning process, before reading, in text introduction, during reading, and after reading. The scale development process was carried out with peer sampling. First, exploratory factor analysis was conducted on the basis of the answers provided by 884 classroom teachers working on the Anatolian side of Istanbul between May 23, 2023 and June 7, 2023. Then, confirmatory factor analysis was performed with the data collected from 884 classroom teachers working on the European side of Istanbul between June 9, 2023, and June 17, 2023. A total of 1768 teachers participated in the scale development process. Pre-, while and post-reading measurements were separately made in the study. Data analysis was performed on all three measurements using statistical programs SPSS 25 and AMOS 24. Measurement 1 was related to the pre-reading theme, covering three factors (lesson planning, text familiarization, and text introduction), which explained 57.329% of the total variance. The lesson planning factor consisted of 5 items, the text familiarization factor consisted of 3 items and the text introduction factor consisted of 8 items. Measurement 2 was related to while-reading theme, included three factors (deepening, unknown words, and comprehension), and explained 58.572% of the total variance. The deepening factor consisted of 7 items, the unknown words factor consisted of 8 items and the comprehension factor consisted of 6 items. Measurement 3 was related to post-reading theme and consisted of two factors (discussion and evaluation of the text). Measurement 3 explained 71.261% of the total variance. The discussion of the text factor included 4 items, and the text evaluation factor included 3 items. When examining Cronbach's Alpha reliability coefficients, it was observed that the reliability coefficient of the measurement 1 with pre-reading theme was .895; the reliability coefficient of the measurement 2 with while-reading theme was .932, and the reliability coefficient of the measurement 3 with the post-reading theme was .868. As a result, it was revealed that this scale developed within the scope of the research was reliable.
Keywords
References
- Akyol, H. (2017). Türkçe ı̇lk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
- Baştuğ, M., & Keskin, H. K. (2013). Ergenlik dönemi okuma tutumu ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması. Turkish Studies İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkihs or Turkic, 8(4), 295-311.
- Burkins, J. M., & Croft, M. M. (2010). Preventing misguided reading: new strategies for guided reading teachers. International Reading Association.
- Büyüköztürk, Ş. (2009). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yön¬temleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Castillo, C. (2022). Six emotional stages of organisational change: Conceptualisation and scale develop¬ment. Economics & Sociology, 15(1), 253-267.
- Cattell, R. B. (1978). A check on the theory of fluid and crystallized intelligence with description of new subtest designs. Journal of Educational Measurement, 15 (3), 139-164.
- Comrey, A. L., & Lee, H. B. (2013). A first course in factor analysis. Psychology press.
- Çeliktürk, Z., & Yamaç, A. (2015). İlkokul ve ortaokul öğrencileri için okuma kaygısı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 14(1), 97-107.
- Doğan, B., & Çermik, H. (2016). Kitap okumaya yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Education Sciences, 11(3), 168-183.
- Durmuş, G. (2014). Okuma motivasyonu ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 16-40.
- Dzaldov, B. S., & Peterson, S. (2005). Book leveling and readers. The Reading Teacher, 59(3), 222-229.
- Epçaçan, C. (2009). Okuduğunu anlama stratejilerine genel bir bakış. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(6), 207-223.
- Epçaçan, C., & Demirel, Ö. (2011). Okuduğunu anlama öz yeterlilik algısı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(16), 120-128.
- Etikan, I., Musa, S. A., & Alkassim, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive samp¬ling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1), 1-4.
- Fountas, I., & Pinnell, G. (2001). Guiding readers and writers. Heinemann.
- Gorsuch, R. L. (1997). Exploratory factor analysis: Its role in item analysis. Journal of Personality Assessment, 68(3), 532-560.
- Güneş, F., & Susar Kırmızı, F. (2014). E-kitap okumaya yönelik tutum ölçeğinin (EKOT) geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 196-212.
- Gürbüz, S. (2019). AMOS ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., & Black, W. C. (1998), Multivariate data analysis. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
- Johnson, A. P. (2017). Okuma ve yazma öğretimi (A. Benzer, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
- Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma öz yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies - İnternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(13), 1107-1122.
- Karatay, H. (2009). Okuma stratejileri bilişsel farkındalık ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(19), 58-80.
- Kasap, D., & Susar Kırmızı, F. (2017). Yaratıcı okuma sürecini değerlendirme ölçeği: Geçerlik güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 166-175.
- Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford.
- Malhotra, N. K. (2010). Marketing research: An applied orientation. Pearson Education.
- McNamara, D. S. (2007). Reading comprehension strategies: Theories, interventions and technologies. Erlbaum.
- Mooney, M. (1994). Reading to children: A positive step on the road to literacy. Teaching K-8, 25, 90-92.
- Moustaki, I., Jöreskog, K. G., & Mavridis, D. (2004). Factor models for ordinal variables with covariate effects on the manifest and latent variables: A comparison of LISREL and IRT approaches. Structural Equation Modeling, 11(4), 487-513.
- Özcan, M. F., & Karakaya, B. (2020). Ortaokul öğrencilerinin sesli okuma kaygısı ölçeğinin geliştirilmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi (Milli Mücadele'nin 100. Yılı Özel Sayısı ), 219-228.
- Pintrich, P. R. (2000). The role of goal orientation in self-regulated learning. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 452-502). Academic Press.
- Punch, K. F. (2003). Survey research: The basics. Sage Publication.
- Quader, S. M., & Abdullah, M. N. (2020). Constraints to smes: A rotated factor analysis approach. South Asian Studies, 24, 334-350.
- Scholtz, S. E. (2021). Sacrifice is a step beyond convenience: A review of convenience sampling in psychologi¬cal research in Africa. SA Journal of Industrial Psychology, 47(1), 1-12.
- Sidekli, S., & Çetin, E. (2017). Okuduğunu anlama stratejilerinin okuduğunu anlamaya etkisi: Bir meta analiz çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 285-303.
- Simpson, M., & Trevor, R. (1972). Suggestions for teaching reading in primary and secondary schools. New Zealand.
- Stratton, S. J. (2021). Population research: Convenience sampling strategies. Prehospital and disaster Medici¬ne, 36(4), 373-374.
- Susar Kırmızı, F. (2008). Türkçe öğretiminde yaratıcı drama yönteminin tutum ve okuduğunu anlama stratejileri üzerindeki etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 95-109.
- Şahin, E., & Öztahtalı, İ. (2019). Etkili okuma özyeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkihs or Turkic, 14(4), 2685-2703.
- Şahin, M. G., & Öztürk, N. B. (2018). Eğitim alanında ölçek geliştirme süreci: Bir içerik analizi çalışma¬sı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 191-199.
- Vygotsky, L. (1978). Mind in society: development of higher psychological processes in society. Cambridge, Harvard University Press.
- Yıldız, M., Yıldırım, K., Ateş, S., & Çetinkaya, Ç. (2013). Yetişkin okuma motivasyonu ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 348-359.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Turkish Education |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | October 27, 2023 |
| Publication Date | October 28, 2023 |
| Published in Issue | Year 2023 |
Ana Dili Eğitimi Dergisi Creative Commons Alıntı-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.