Characterization and Principle Component Analysis for Some Characteristics of Local Spring Sown Chickpea (Cicer arietinum L.) Genotypes
Öz
A total of 170 different genotypes were studied to evaluate the local chickpea (Cicer arietinum L) populations collected from the Mediterranean, Passage belt and Central Anatolia regions, Adana, Hatay, Osmaniye, Maraş, Mersin, Karaman provinces in breeding studies and to determine some important agronomic and morphological characteristics. Qualitative and quantitative properties of genotypes in early spring sowing were investigated. Morphological characterization studies were carried out according to the definition list published by IPGRI for chickpea and the UPOV feature document of this species. The characteristics of chickpea plant and seed were examined and the differences between these examined characteristics were determined. In this study, when the weights and contribution margins of the characteristics discussed in the first three main components are examined, it is seen that the seed shape and first branch number values on the first main component have the highest values, respectively. When the second main component values were examined, it was determined that the second branch number and the third branch number had the highest values. In the third main component, the values of leaflet width and canopy height were determined as the highest values, respectively. Among the three main components, the determined features emerge as characters that may be important in the differentiation of genotypes.
Anahtar Kelimeler
Chickpea Spring sowing Characterization Principle Component Analysis (PCA.
Kaynakça
- Amini, A., Ghannadha, M., and Abd-Mishani, C. 2002. Genetic diversity and correlation between different traits in common bean (Phaseolus vulgaris L.). Iranian J. of Agricultural Sci., 33(4), 605-615.
- Anonymous, 2021. FAO. https:// www. fao. org/ faostat/
- Anonymous. 1993. Descriptors for chickpea (Cicer arietinum L.). International Board for Plant Genetic Resources, Rome, Italy, 31. Available at http://www.bioversit yinternational.org/e-library/publications/detail/ descriptors-for-chickpea-cicer-arietinum-l/.
- Anonymous. 2003. Broad bean (Vicia faba L. var. major Harz) Guidelines For The Conduct Of Tests For Distinctness, Uniformity And Stability. Available at http://www.upov.int/edocs/tgdocs/en/tg206.pdf.
- Açıkgöz, N., M. M. Ashraf ve A. F. Moghaddam. 1994. Bitki genetik kaynakları nohut populasyonlarının bazı morfolojik özellikler açısından sınıflandırılması. Tarla bitkileri kongresi 25-29 Nisan 1994, CiltII; 130-133, Ege Üniv. Zir. Fak.. Ofset Basımevi, Bornova İzmir.
- Anlarsal ,A.E.,C.Yücel ve D.Özveren.1999. Çukurova koşullarında bazı nohut hatlarının verim ve verimle ilgili özelliklerinin saptanması üzerinde biraraştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi Cilt III (Çayır Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller), s.342- 347,15-18 Kasım, Adana.
- Bozoğlu, H., and Sözen, Ö. 2007. Some agronomic properties of the local population of common bean (Phaseolus vulgaris L.) of Artvin province. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 31, 327-334.
- Cinsoy, A. S., Açıkgöz, N., Yaman M., ve Kıtıkı, A. 1997-1. Ege bölgesinden toplanan nohut genetik kaynakları materyalinin karekterizasyonu: I. Kantitatif karakterler. Ege tarımsal araştırma enstitüsü dergisi. Cilt 7, Sayı 1, Sayfa 43-59. İzmir.
- Cinsoy, A. S., Açıkgöz, N., Yaman M., ve Kıtıkı, A. 1997-2. Ege bölgesinden toplanan nohut genetik kaynakları materyalinin karekterizasyonu: II. Kalitatif karakterler. Ege tarımsal araştırma enstitüsü dergisi. Cilt 7, Sayı 2, Sayfa 1-14. İzmir.
- Cinsoy, A. S., ve Yaman, M. 1998. Nohutta bazı özellikler arası ilişkilerin path analiz ile değerlendirilmesi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Yayını, 8(1), 116-126.
- Clifford, H. T., and W. Stephenson. 1975. An introduction to Numerical Classification. Academic Press. New York.
- Davlo, F.E., Williams, C.E., and Zoaka, I. 1976. Cowpeas. Int. Dev. Res. Centr, IDRC, 055e
- Demir, İ. 1975. Bitki Islahı Ders Kitabı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 212: 171.
- Engin, M. 1989. Çukurova Koşullarına Uygun Yüksek Verimli Antraknoza DayanıklıKışlık Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 4(6), 1-134.
- Eser. D. 1981. Yemeklik tane baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Teksir No:59, Ankara.
- Işık Y 1992. Konya ekolojik şartlarında azotlu fosforlu gübre uygulamaları ve bakteri ile aşılamanın, nohut(Cicer arietinum L.) çeşitlerinin dane verimi, danenin kimyasal kompozisyonu ve morfolojik özellikleriüzerine etkileri konusunda bir araştırma. TKB KHGM Konya Köy hizmetleri Arş. Ens.Md. Genel Yayın no:150, Rapor ser no:1233, Konya.
- Kaur, M., Singh, N., Sodhi, N.S. 2004. Physicochemical, Cooking, Textural and Roasting Characteristics of Chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars., (in Press).
- MacGlivary, I.N., and Bosley, J.B. 1962. Aminoacid Production Per Acre by Plants and Animals. Econ. Bot. 16:25-30.
- Mart, D; Cansaran, E; Karaköy, T; Şimşek, M; 2003. Çukurova Bölgesinden Toplanan Yerel Nohut (Cicer arietinum L) Populasyonlarının Bazı Önemli Agronomik ve Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi, Seleksiyonu ve Kantitatif Karakterlerin Karekterizasyonu, Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır
- Mart, D. 2000. Çukurova Koşullarında Nohut (Cicer arietinum L.)‘de Bazı Önemli Özellikler Yönünden Genotip x Çevre İnteraksiyonları ve Uyum Yeteneklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 220s.
- Özdemir , S., Mart, D., Anlarsal, A.E. 1996. Değişik Ekim Sıklığı Uygulamasının Üç Nohut Çeşidinde Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkileri. Ç.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 11(1), 175-184.
- Singh, K. B., and R. S. Malthotra, and J. R. Witcombe. 1983. Kabuli Chickpea germplasm catolog. ICARDA, Aleppo, Syria.
- Singh, S. P. 1999. Integrated genetic improvement. In: Common bean improvement in the twenty-first century. S.P. Singh (ed.). Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, The Netherlands, 133-165.
- Singh, N., Sandhu, S.K., Kaur, M. 2003. Characterization of Starches Seperated from Indian Chickpea (Cicer arietinum L.) Cultivars., 63 (441-449).
- Smithson JB, Thompson JA, Summerfield RJ 1985. The grain legumes chickpea (Cicer arietinum L.).Chapter:8:Collins Professional and Technical Books.
- Sneath, P. H. A., and R. R. Sokal. 1973. Numerical Taxonomy. The Principles and Practice of Numerical Classification. Freeman, San Fransisco.
- Sözen, Ö. 2006, Artvin ili yerel fasulye (Phaseolus vulgaris L.) populasyonlarının toplanması, tanımlanması ve morfolojik varyabilitesinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
- Şehirali, S.1988. Yemeklik baklagiller. Ankara üniversitesi, Zir. Fak.yayınları.No: 314,Ankara.
- Şehirali, S., Çiftçi, C.Y., Küsmenoğlu, İ., Ünver, S., ve Yorgancılar, Ö. 1995. Yemeklik Baklagiller Tüketim Projeksiyonları ve Üretim Hedefleri. Türkiye IV. Ziraat Mühendisleri Teknik Kongresi, TMMOB. Ankara, Zir. Müh. Od. Yay., 1: 249-465.
- Tan, A. 1983.Sayısal Taksonomik Yöntemlerle Varyasyonun Saptanması. EBZAE, 30. MenemenWery, J., Grinac, P. 1983. Use of Legumes and Their Economic Importance. In: Technical Hand-book on Symbiotic Nitrogen Fixation. FAO, Rome, Italy.
- Ülker, M., ve Ceyhan, E. 2008. Orta Anadolu şartlarında yetiştirilen fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. S.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 22(46), 83-96.
Yerel Nohut (Cicer arietinum L.) Genotiplerinin Yazlık Ekimde Bazı Özelliklerinin Karekterizasyonu ve Ana Bileşen Analizi
Öz
Akdeniz, Geçit kuşağı ve Orta Anadolu bölgelerinden, Adana, Hatay, Osmaniye, Maraş, Mersin, Karaman illerinden toplanan yerel nohut (Cicer arietinum L) populasyonlarının ıslah çalışmalarında değerlendirilmesi ve bazı önemli agronomik ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla toplam 170 adet farklı genotip ile çalışılmıştır. Genotiplerde yazlık ekimde kalitatif ve kantitatif özellikler incelenmiştir. Morfolojik karekterizasyon çalışmaları IPGRI’nin nohut için yayınlamış olduğu tanımlama listesi ve bu türe ait UPOV özellik belgesine göre yapılmıştır. Nohut bitkisine ve tohumuna ilişkin özellikler incelenmiş ve bu incelenen özellikler arasındaki farklılıklar belirlenmiştir.
Bu çalışmada, ele alınan özelliklerin ilk üç ana bileşendeki ağırlıkları ve katkı payları incelendiğinde birinci ana bileşen üzerinde tohum şekli ve birinci dal sayısı değerleri sırasıyla en yüksek değere sahip olduğu görülmektedir. İkinci ana bileşen değerleri incelendiğinde en yüksek değerlere ikinci dal sayısı ve üçüncü dal sayısı sahip olduğu tespit edilmiştir. Üçüncü ana bileşende ise yaprakçık genişliği ve kanopi yüksekliğine ait değerler sırasıyla en yüksek değerler olarak saptanmıştır. Üç ana bileşen içerisinde, belirlenen özellikler genotiplerin ayrımında önemli olabilecek karakter olarak ortaya çıkmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Amini, A., Ghannadha, M., and Abd-Mishani, C. 2002. Genetic diversity and correlation between different traits in common bean (Phaseolus vulgaris L.). Iranian J. of Agricultural Sci., 33(4), 605-615.
- Anonymous, 2021. FAO. https:// www. fao. org/ faostat/
- Anonymous. 1993. Descriptors for chickpea (Cicer arietinum L.). International Board for Plant Genetic Resources, Rome, Italy, 31. Available at http://www.bioversit yinternational.org/e-library/publications/detail/ descriptors-for-chickpea-cicer-arietinum-l/.
- Anonymous. 2003. Broad bean (Vicia faba L. var. major Harz) Guidelines For The Conduct Of Tests For Distinctness, Uniformity And Stability. Available at http://www.upov.int/edocs/tgdocs/en/tg206.pdf.
- Açıkgöz, N., M. M. Ashraf ve A. F. Moghaddam. 1994. Bitki genetik kaynakları nohut populasyonlarının bazı morfolojik özellikler açısından sınıflandırılması. Tarla bitkileri kongresi 25-29 Nisan 1994, CiltII; 130-133, Ege Üniv. Zir. Fak.. Ofset Basımevi, Bornova İzmir.
- Anlarsal ,A.E.,C.Yücel ve D.Özveren.1999. Çukurova koşullarında bazı nohut hatlarının verim ve verimle ilgili özelliklerinin saptanması üzerinde biraraştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi Cilt III (Çayır Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller), s.342- 347,15-18 Kasım, Adana.
- Bozoğlu, H., and Sözen, Ö. 2007. Some agronomic properties of the local population of common bean (Phaseolus vulgaris L.) of Artvin province. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 31, 327-334.
- Cinsoy, A. S., Açıkgöz, N., Yaman M., ve Kıtıkı, A. 1997-1. Ege bölgesinden toplanan nohut genetik kaynakları materyalinin karekterizasyonu: I. Kantitatif karakterler. Ege tarımsal araştırma enstitüsü dergisi. Cilt 7, Sayı 1, Sayfa 43-59. İzmir.
- Cinsoy, A. S., Açıkgöz, N., Yaman M., ve Kıtıkı, A. 1997-2. Ege bölgesinden toplanan nohut genetik kaynakları materyalinin karekterizasyonu: II. Kalitatif karakterler. Ege tarımsal araştırma enstitüsü dergisi. Cilt 7, Sayı 2, Sayfa 1-14. İzmir.
- Cinsoy, A. S., ve Yaman, M. 1998. Nohutta bazı özellikler arası ilişkilerin path analiz ile değerlendirilmesi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Yayını, 8(1), 116-126.
- Clifford, H. T., and W. Stephenson. 1975. An introduction to Numerical Classification. Academic Press. New York.
- Davlo, F.E., Williams, C.E., and Zoaka, I. 1976. Cowpeas. Int. Dev. Res. Centr, IDRC, 055e
- Demir, İ. 1975. Bitki Islahı Ders Kitabı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 212: 171.
- Engin, M. 1989. Çukurova Koşullarına Uygun Yüksek Verimli Antraknoza DayanıklıKışlık Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 4(6), 1-134.
- Eser. D. 1981. Yemeklik tane baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Teksir No:59, Ankara.
- Işık Y 1992. Konya ekolojik şartlarında azotlu fosforlu gübre uygulamaları ve bakteri ile aşılamanın, nohut(Cicer arietinum L.) çeşitlerinin dane verimi, danenin kimyasal kompozisyonu ve morfolojik özellikleriüzerine etkileri konusunda bir araştırma. TKB KHGM Konya Köy hizmetleri Arş. Ens.Md. Genel Yayın no:150, Rapor ser no:1233, Konya.
- Kaur, M., Singh, N., Sodhi, N.S. 2004. Physicochemical, Cooking, Textural and Roasting Characteristics of Chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars., (in Press).
- MacGlivary, I.N., and Bosley, J.B. 1962. Aminoacid Production Per Acre by Plants and Animals. Econ. Bot. 16:25-30.
- Mart, D; Cansaran, E; Karaköy, T; Şimşek, M; 2003. Çukurova Bölgesinden Toplanan Yerel Nohut (Cicer arietinum L) Populasyonlarının Bazı Önemli Agronomik ve Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi, Seleksiyonu ve Kantitatif Karakterlerin Karekterizasyonu, Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır
- Mart, D. 2000. Çukurova Koşullarında Nohut (Cicer arietinum L.)‘de Bazı Önemli Özellikler Yönünden Genotip x Çevre İnteraksiyonları ve Uyum Yeteneklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 220s.
- Özdemir , S., Mart, D., Anlarsal, A.E. 1996. Değişik Ekim Sıklığı Uygulamasının Üç Nohut Çeşidinde Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkileri. Ç.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 11(1), 175-184.
- Singh, K. B., and R. S. Malthotra, and J. R. Witcombe. 1983. Kabuli Chickpea germplasm catolog. ICARDA, Aleppo, Syria.
- Singh, S. P. 1999. Integrated genetic improvement. In: Common bean improvement in the twenty-first century. S.P. Singh (ed.). Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, The Netherlands, 133-165.
- Singh, N., Sandhu, S.K., Kaur, M. 2003. Characterization of Starches Seperated from Indian Chickpea (Cicer arietinum L.) Cultivars., 63 (441-449).
- Smithson JB, Thompson JA, Summerfield RJ 1985. The grain legumes chickpea (Cicer arietinum L.).Chapter:8:Collins Professional and Technical Books.
- Sneath, P. H. A., and R. R. Sokal. 1973. Numerical Taxonomy. The Principles and Practice of Numerical Classification. Freeman, San Fransisco.
- Sözen, Ö. 2006, Artvin ili yerel fasulye (Phaseolus vulgaris L.) populasyonlarının toplanması, tanımlanması ve morfolojik varyabilitesinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
- Şehirali, S.1988. Yemeklik baklagiller. Ankara üniversitesi, Zir. Fak.yayınları.No: 314,Ankara.
- Şehirali, S., Çiftçi, C.Y., Küsmenoğlu, İ., Ünver, S., ve Yorgancılar, Ö. 1995. Yemeklik Baklagiller Tüketim Projeksiyonları ve Üretim Hedefleri. Türkiye IV. Ziraat Mühendisleri Teknik Kongresi, TMMOB. Ankara, Zir. Müh. Od. Yay., 1: 249-465.
- Tan, A. 1983.Sayısal Taksonomik Yöntemlerle Varyasyonun Saptanması. EBZAE, 30. MenemenWery, J., Grinac, P. 1983. Use of Legumes and Their Economic Importance. In: Technical Hand-book on Symbiotic Nitrogen Fixation. FAO, Rome, Italy.
- Ülker, M., ve Ceyhan, E. 2008. Orta Anadolu şartlarında yetiştirilen fasulye (Phaseolus vulgaris L.) genotiplerinin bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. S.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 22(46), 83-96.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Nisan 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Haziran 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 10 Sayı: 2 |
