Öz
Eski Türk boy ve topluluklarına ait (Kök) Türk harfli yazıtların önemli bir kısmı bugün Asya Kıtası’nın farklı bölgelerinde bulunmaktadır.
Önceleri bilim dünyasında yalnızca Türk kağan ve kumandanlarına ait bazı yazıtlar (Köl Tigin Yazıtı, Bilge Kağan Yazıtı, Bilge Tonyukuk Yazıtları; genel adıyla Yenisey Yazıtları ve Talas Yazıtları) bilinirken bugün gelinen noktada (Kök) Türk harfli yazıtların sayısı yüzlerle ifade edilir duruma gelmiştir.
(Kök) Türk harfli yazıtların sayısı arttıkça yazıtlara olan ilgi de artmış; yazıt bilimciler kadar yazıt bilimiyle hiçbir ilgisi olmayan kimseler de (mühendisler, doktorlar, veteriner hekimler, müzisyenler, iş adamları…) bu alanın “uzman”ı olarak her yerde boy göstermeye başlamışlardır.
Yazıt bilimi ciddi bir bilim dalıdır; akademik bir eğitimi, bilgiyi, birikimi ve deneyimi gerektirir. Yazıt bilimci ise, bu alanda eğitim öğretim görmüş; bilgili, birikimli ve deneyimli kişidir.
Bu bildiride (Kök) Türk harfli yazıtlar bağlamında “Yazıt bilimci kimdir?” sorusunun cevabı dikkatlere sunulmaktadır.
Abstract
A significant number of the inscriptions in the (Kok)turks letters belonging to the former Turkish tribes and communities are today located in different regions of the Asian continent.
While previously only some inscriptions belonging to the Turkish Khans and commanders (Kul Tigin Inscriptions, Bilge Khagan Inscriptions, Bain Tsokto Inscriptions, and generally speaking Talas inscriptions and Yenisei inscriptions) were known to the world of science, today the number of the inscriptions in the (Kok)turks letters has reached hundreds.
As the number of the inscriptions in the (Kok)turks letters has increased so does the interest in these inscriptions. Epigraphists as well as those who have absolutely nothing to do with epigraphy (engineers, doctors, veterinarians, musicians, business people, etc.) have begun to appear everywhere as an “expert” in the field.
Epigraphy is a serious branch of science and requires academic education, information, knowledge and experience. An epigraphist is a knowledgeable, qualified and experienced person who has been trained in this field.
In this paper, the answer to the question “Who is an epigraphist?” is presented to the attention with respect to the inscriptions in the (Kok)turks letters.
Anahtar Kelimeler
Yazıt bilimi yazıt bilimci (Kök) Türk harfli yazıtlar ; Epigraphy epigraphist inscriptions in the (Kok)turks letters
Kaynakça
- ALYILMAZ, Cengiz (2003), “Bugut Yazıtı ve Anıt Mezar Külliyesi Üzerine”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S 3, Konya, s. 11-21.
- ALYILMAZ, Cengiz (2003), “(Kök) Türk Harfli Yazıtların Epigrafik Belgelemelerinde Uygulanacak Yöntemler ve Teknikler”, II. El Aralık Türk Tsivilizatsiyası Kongresi/ II. Uluslararası Türk Uygarlığı Kongresi/Second Internatıonal Congress on Turkic Civilization, Bişkek, s. 359-365.
- ALYILMAZ, Cengiz (2006), “Kırgızistan’daki (Kök) Türk Harfli Yazıtların Bugünkü Durumu”, Journal of Turkic Civilization Studies, C 1, 2, s. 17-27.
- ALYILMAZ, Cengiz (2007), (Kök) Türk Harfli Yazıtların İzinde, Ankara.
- ALYILMAZ, Cengiz (2010), “Yazıt Bilimi ve Eski Türk Yazıt Bilimi”, I. Uluslararası Uzak Asya’dan Ön Asya’ya Eski Türkçe Bilgi Şöleni, 18-20 Kasım 2009, Afyonkarahisar, s. 313-314.
- ALYILMAZ, Cengiz (2011), “(Kök) Türk Harfli Yazıtlar”, Türk Yurdu, C 31, s. 287, 25-31.
- ALYILMAZ, Cengiz (2015), İpek Yolu Kavşağının Ölümsüzlük Eserleri, Ankara.
- ALYILMAZ, Cengiz (2016), “Gobu”stan’ın Gizemi (“Kıpçaklar”a Giden Yol), Ankara.
- ALYILMAZ, Cengiz (2016), “Uluslararası Türk Akademisi ve Altay Cumhuriyeti’ndeki Eski Türk Yazıtları Albümü Adlı Eser Üzerine”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S 56, Erzurum, s. 657-690.
- AMANJOLOV, Altay S. (2003), İstoriya i teoriya drevnetyurkskogo pis’ma, Almatı.
- GEMALMAZ, Efrasiyap (2010), Türkçenin Derin Yapısı, Yayıma Hazırlayan: C. Alyılmaz ve O. Mert, Ankara,
- JEAN, G. (2004), Yazı İnsanlığın Belleği, Çeviren: N. Başar, İstanbul.
- LÉVY-BRUHL, L. (2006), İlkel Toplumlarda Mistik Deneyim ve Simgeler, Çeviren: O. Adanır, Ankara.
- MERT, Osman (2009), Ötüken Uygur Dönemi Yazıtlarından Tes-Tariat-Şine Us, Ankara.
- MERT, Osman (2015), Köli Çor Yazıtı ve Anıt Mezar Kompleksi, Erzurum.
- SERTKAYA, O. F., ALYILMAZ, C. ve BATTULGA, Ts. (2001), Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi Albümü, Ankara.
- SMITH, A. D. (2002), Ulusların Etnik Kökeni, Çeviren: S. Bayramoğlu ve H. Kendir, Ankara.
- USEEV, Nurdin (2011), Yenisey cazma estelikteri ı: leksikası cana tekstter, Bişkek.
- VASİLYEV, D. D. (1983), Grafiçeskiy fond pamyatnikov tyurkskoy runiçeskoy pis’mennosti aziatskogo areala (opıt sistematizatsii), Moskova.
- VASİLYEV, D. D. (1983), Korpus Tyurkskih runiçeskih pamyatnikov basseyna Yeniseya, Leningrad.
- VASİLYEV, D. D. (1999), “Göktürk Yazı Kültürünün Avrasya Bölgesel Açısı”, 3. Uluslararası Türk Dil Kurultayı 1996, Ankara, s. 1193-1197.
Öz
Kaynakça
- ALYILMAZ, Cengiz (2003), “Bugut Yazıtı ve Anıt Mezar Külliyesi Üzerine”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S 3, Konya, s. 11-21.
- ALYILMAZ, Cengiz (2003), “(Kök) Türk Harfli Yazıtların Epigrafik Belgelemelerinde Uygulanacak Yöntemler ve Teknikler”, II. El Aralık Türk Tsivilizatsiyası Kongresi/ II. Uluslararası Türk Uygarlığı Kongresi/Second Internatıonal Congress on Turkic Civilization, Bişkek, s. 359-365.
- ALYILMAZ, Cengiz (2006), “Kırgızistan’daki (Kök) Türk Harfli Yazıtların Bugünkü Durumu”, Journal of Turkic Civilization Studies, C 1, 2, s. 17-27.
- ALYILMAZ, Cengiz (2007), (Kök) Türk Harfli Yazıtların İzinde, Ankara.
- ALYILMAZ, Cengiz (2010), “Yazıt Bilimi ve Eski Türk Yazıt Bilimi”, I. Uluslararası Uzak Asya’dan Ön Asya’ya Eski Türkçe Bilgi Şöleni, 18-20 Kasım 2009, Afyonkarahisar, s. 313-314.
- ALYILMAZ, Cengiz (2011), “(Kök) Türk Harfli Yazıtlar”, Türk Yurdu, C 31, s. 287, 25-31.
- ALYILMAZ, Cengiz (2015), İpek Yolu Kavşağının Ölümsüzlük Eserleri, Ankara.
- ALYILMAZ, Cengiz (2016), “Gobu”stan’ın Gizemi (“Kıpçaklar”a Giden Yol), Ankara.
- ALYILMAZ, Cengiz (2016), “Uluslararası Türk Akademisi ve Altay Cumhuriyeti’ndeki Eski Türk Yazıtları Albümü Adlı Eser Üzerine”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S 56, Erzurum, s. 657-690.
- AMANJOLOV, Altay S. (2003), İstoriya i teoriya drevnetyurkskogo pis’ma, Almatı.
- GEMALMAZ, Efrasiyap (2010), Türkçenin Derin Yapısı, Yayıma Hazırlayan: C. Alyılmaz ve O. Mert, Ankara,
- JEAN, G. (2004), Yazı İnsanlığın Belleği, Çeviren: N. Başar, İstanbul.
- LÉVY-BRUHL, L. (2006), İlkel Toplumlarda Mistik Deneyim ve Simgeler, Çeviren: O. Adanır, Ankara.
- MERT, Osman (2009), Ötüken Uygur Dönemi Yazıtlarından Tes-Tariat-Şine Us, Ankara.
- MERT, Osman (2015), Köli Çor Yazıtı ve Anıt Mezar Kompleksi, Erzurum.
- SERTKAYA, O. F., ALYILMAZ, C. ve BATTULGA, Ts. (2001), Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi Albümü, Ankara.
- SMITH, A. D. (2002), Ulusların Etnik Kökeni, Çeviren: S. Bayramoğlu ve H. Kendir, Ankara.
- USEEV, Nurdin (2011), Yenisey cazma estelikteri ı: leksikası cana tekstter, Bişkek.
- VASİLYEV, D. D. (1983), Grafiçeskiy fond pamyatnikov tyurkskoy runiçeskoy pis’mennosti aziatskogo areala (opıt sistematizatsii), Moskova.
- VASİLYEV, D. D. (1983), Korpus Tyurkskih runiçeskih pamyatnikov basseyna Yeniseya, Leningrad.
- VASİLYEV, D. D. (1999), “Göktürk Yazı Kültürünün Avrasya Bölgesel Açısı”, 3. Uluslararası Türk Dil Kurultayı 1996, Ankara, s. 1193-1197.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 13 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Sayı: 42 |