SÜREK Alevilik - Bektaşilik ve Kültür Araştırmaları Dergisi

Öz

Mahtumkulu Firâkî, Türkmen edebiyatının ve tarihinin en parlak edebî şahsiyetlerinden biri olarak kabul edilmektedir. 18. yüzyılda yaşamış olan şair, Türkmen ulusal kimliğinin ve dilinin gelişiminde büyük bir etkiye sahip olmuştur. Mahtumkulu, Türkmen halkının etnik ve kültürel birliğine dikkat çekmiştir. Rus ve İran egemenliklerinin baskısı altında bölünmüş bir toplumda yaşamasına rağmen şiirleriyle insanları birleştirmeyi, ortak bir Türkmen kimliği etrafında kenetlenmeyi amaçlamıştır. Onun şiirleri, aynı zamanda halkın düşünce dünyasına yenilikçi fikirler sunmuş, adalet, eşitlik ve özgürlük temalarını işleyerek sosyal ve politik değişimler için bir zemin hazırlamıştır. Edebî açıdan Mahtumkulu, Türkmen şiirinin form ve içeriğini zenginleştiren bir yenilikçi olarak öne çıkar. Klasik İslamî ve sufi öğretileri halkın anlayabileceği bir dilde ve biçimde sunarak dinî ve mistik konuları evrenselleştirmiştir. Onun şiirleri, Türkmenistan’ın dilsel mirası açısından modern Türkmen edebiyatının temeli olarak kabul edilebilecek kadar önem arz etmektedir.
Mahtumkulu, bugün bile Türkmen halkının kalbinde yaşamakta ve Türkmen kültürünün tanıtımında ulusal bir simge olarak kalmaya devam etmektedir. Mahtumkulu, Hz. Ali ve Ehlibeyt’e derin bir sevgi ve bağlılık göstermektedir. Onun eserleri, Ehlibeyt’e olan bu bağlılığı, övgüyü ve saygıyı yansıtmaktadır. Şair, Hz. Ali’nin bilgelik, adalet ve ruhani liderlik gibi erdemlerini övmekte ve onu ideal İslamî lider olarak betimlemektedir. Şiirlerinde Ehlibeyt’in ahlaki ve manevi değerlerini Türkmen halkının anlayabileceği bir biçimde dile getirmektedir. Bu sevgi aynı zamanda şairin eserlerindeki sosyal adalet ve maneviyat vurgularının bir yansıması olarak tezahür etmektedir.