Öz
Alliance Israelite Universelle, established in the capital of France, Paris, in 1860, embarked on
a rapid schooling activity in the Middle East. The schools opened in cities such as Tangier (Morocco),
Thessaloniki and Istanbul were followed by the Mikveh Israel Agricultural School opened in Jaffa in
1870. Charles Netter, one of the 6 founders of the society, established this school. With the opening of the
school, it was planned to raise agricultural experts in order to carry out more qualified agriculture and
animal husbandry in Jaffa. Furthermore, this school, which is hoped to make a significant contribution to
the establishment of a Jewish state in the time to come, was named Mikveh Israel, that is, Israel's Hope.
Thanks to the economic and political support of the society and wealthy Jewish families such as
Rothschild and Hirsch, the school achieved a remarkable success in agriculture over time. Theoretical and
applied courses were scheduled for 7 years in order to teach European style agriculture to students. Being
in the limelight thanks to its stable and disciplined education, non-Jewish families had started to enroll
their children in the school. Failure to take deterrent measures against school administrators who did not
hesitate to act against the Education Regulations declared in 1869 and 1885 by the Ottoman State paved
the way for the harmful activities of the school increasingly. In the preparation phase of this study, the
main sources in the Presidency Ottoman Archives, research/analysis works in Turkish and English were
utilized. Thus, in addition to the activities of the aforementioned school in the field of education, the
study gives information about its contributions to Zionist activities until the establishment of the State of
Israel in 1948.
Anahtar Kelimeler
Alliance İsraelite Universelle Mikveh Israel School Neter School
Kaynakça
- Aydın M. 2009, “XIX. Yüzyılın Sonunda Osmanlı Devletinde Alliance İsraelite Universelle (A.I.U) Okullarının Açılması”. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 7, 7-24.
- Baraijia İ. 2021, Kudüs’te Osmanlı İdaresi (1808-1874). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi. Ankara.
- Bigart J. 1901, “The Alliance Israelite Universelle”. The American Jewish Year Book 5661(2), 45-65.
- Bozkurt C. 2019, “Osmanlı Arşiv Belgelerinde Nili Casusluk Örgütü”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 35/1, 99: 1-30.
- Bozkurt C. 2021, İmparatorluğu Yıkan Örgüt NİLİ. : Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Büssow J. 2011, “Hamidian Palestine, Politics and Society in the District of Jerusalem 1872-1908”. Eds. S. Faroqhi, H. İnalcık & B. Ergene, The Ottoman Empire and Its Heritage, vol. 46, Brill, Leiden.
- Çetin A. 1982, “Maarif Nazırı Ahmed Zühdü Paşa’nın Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Yabancı Okullar Hakkındaki Raporu”. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi 10-11, 189-219.
- Engin V. 2012, Pazarlık. Yeditepe Yayınları, İstanbul.
- Erdemir H. 2015, Türk Siyasetinde Nesim Masliah (Osmanlıdan Cumhuriyete Türk Siyasetinde Nesim Masliah). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Rektörlük Matbaası, Manisa:
- Galanti A. 1947, Türkler ve Yahudiler (II. baskı). Tan Matbaası, İstanbul: Grunwald K. 1975, “Jewish Schools Under Foreign Flags in Ottoman Palestine”. Ed. M. Maoz Studies on Palestine During The Ottoman Period. Jerusalem, 164-175.
- Güven A. H. 2013, Educational Activities of the Ottoman Jews from the Last Decates of the Empire to the Early Years of The Turkish Republic: The Alliance Israelite Universelle Experience In Light of Turkish And French Archival Ducuments (1860-1937). Yayımlanmamış Doktora Tez, Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Ankara.
- İskit T. 2017, Diplomasinin Gücü, Modern Ortadoğu’nun Şekillenmesi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Laskier M. M. 1983, “Aspects of the Activities of the Alliance Israelite Universelle in the Jewish Communities of the Middle East and North Africa: 1860-1918”. Modern Judaism 3/2, 147-171.
- Murphy E. C., 2011, “Siyonizm ve Filistin Sorunu. Ortadoğu Tarihi”. Haz: M. C. Youssef Houeiri. İstanbul, 317-344.
- Mutlu Ş. 2005, Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul
- Öke M. K. 1993, “Son Dönem Osmanlı İmparatorluğu”. Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi 12, 201-283.
- Öke M. K. 2018, Siyonizm ve Filistin Sorunu (1880-1923). İstanbul.
- Polat Haydaroğlu İ. 1990, Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar. Ankara.
- Schölch 2006, Palestine in Transformation, 1856-1882. Institute for Palestine Studies, Washington.
- Silberman P. 1974, An Investigation of the Schools Operated by the Alliance Israelite Universelle from 1862-1940. Unpublished Ph.D. Thesis, New York University. New York.
- Şimşek M. 2017, “20. Yüzyılın Başında Kudüs Sancağı'nda Yabancılara Ait Okullar”. Eds. N. Kurnaz, H. Arıdemir, Ö. Özçelik & H. Adıyaman, II. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Kongresi. İspanya. Malaga, 1-13.
- The Exhibit of the Alliance Israelite Universelle 1893, In: The World’s Columbian Exhibition: U.S.A.
- Yerasimos S. 1987, Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye (Cilt II). İstanbul.
Öz
1860’ta Fransa’nın başkenti Paris’te kurulan Alliance Israelite Universelle, Ortadoğu’da hızlı bir okullaşma faaliyetine başladı. Tanca (Fas), Selanik, İstanbul gibi şehirlerde açılan mektepleri 1870’te Yafa’da açılan Mikveh İsrail Ziraat Mektebi takip etti. Cemiyetin kurulmasında yer alan 6 kişiden biri olan Charles Netter bu mektebin kurucusu oldu. Mektebin açılması ile Yafa’da daha nitelikli tarım ve hayvancılığın yapılabilmesi için tarım uzmanları yetiştirilmesi planlanıyordu. Ayrıca, ileride kurulması amaçlanan bir Yahudi devleti için önemli katkı sunacağı ümit edilen bu mektebe Mikveh İsrail (İsrail’in Umudu) adı verildi. Cemiyetin, Rothschild ve Hirsch gibi zengin Yahudi ailelerinin ekonomik ve siyasi destekleri sayesinde mektep zaman içerisinde ziraat alanında önemli başarılar elde etti. Avrupa tarzı ziraatın öğrencilere öğretilebilmesi için 7 yıl boyunca teorik ve uygulamalı dersler verildi. İstikrarlı ve disiplinli eğitim sayesinde dikkatleri üzerine çeken mektebe artık Yahudi olmayan aileler de çocuklarını kaydettirmeye başladılar. Osmanlı Devleti’nin 1869 ve 1885’te ilan edilen Maarif Nizamnameleri’nin hilafına hareket etmekten kaçınmayan okul idarecilerine karşı caydırıcı önlemler alınmaması/alınamaması mektebin zararlı faaliyetlerin artmasına zemin hazırladı. Bu çalışmanın hazırlanmasında Cumhur- başkanlığı Osmanlı Arşivi’ndeki ana kaynaklardan, Türkçe ve İngilizce araştırma/inceleme eserlerden yararlanıldı. Böylelikle adı geçen mektebin maarif alanındaki faaliyetlerinin yanı sıra 1948’de İsrail Devleti’nin kurulmasına kadar olan Siyonist faaliyetlere katkıları hakkında bilgi verildi.
Anahtar Kelimeler
Alliance İsraelite Universelle Evrensel İsrailoğulları Birliği Mikveh İsrail Ziraat Mektebi
Kaynakça
- Aydın M. 2009, “XIX. Yüzyılın Sonunda Osmanlı Devletinde Alliance İsraelite Universelle (A.I.U) Okullarının Açılması”. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi 7, 7-24.
- Baraijia İ. 2021, Kudüs’te Osmanlı İdaresi (1808-1874). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi. Ankara.
- Bigart J. 1901, “The Alliance Israelite Universelle”. The American Jewish Year Book 5661(2), 45-65.
- Bozkurt C. 2019, “Osmanlı Arşiv Belgelerinde Nili Casusluk Örgütü”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 35/1, 99: 1-30.
- Bozkurt C. 2021, İmparatorluğu Yıkan Örgüt NİLİ. : Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Büssow J. 2011, “Hamidian Palestine, Politics and Society in the District of Jerusalem 1872-1908”. Eds. S. Faroqhi, H. İnalcık & B. Ergene, The Ottoman Empire and Its Heritage, vol. 46, Brill, Leiden.
- Çetin A. 1982, “Maarif Nazırı Ahmed Zühdü Paşa’nın Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Yabancı Okullar Hakkındaki Raporu”. Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi 10-11, 189-219.
- Engin V. 2012, Pazarlık. Yeditepe Yayınları, İstanbul.
- Erdemir H. 2015, Türk Siyasetinde Nesim Masliah (Osmanlıdan Cumhuriyete Türk Siyasetinde Nesim Masliah). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Rektörlük Matbaası, Manisa:
- Galanti A. 1947, Türkler ve Yahudiler (II. baskı). Tan Matbaası, İstanbul: Grunwald K. 1975, “Jewish Schools Under Foreign Flags in Ottoman Palestine”. Ed. M. Maoz Studies on Palestine During The Ottoman Period. Jerusalem, 164-175.
- Güven A. H. 2013, Educational Activities of the Ottoman Jews from the Last Decates of the Empire to the Early Years of The Turkish Republic: The Alliance Israelite Universelle Experience In Light of Turkish And French Archival Ducuments (1860-1937). Yayımlanmamış Doktora Tez, Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Ankara.
- İskit T. 2017, Diplomasinin Gücü, Modern Ortadoğu’nun Şekillenmesi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Laskier M. M. 1983, “Aspects of the Activities of the Alliance Israelite Universelle in the Jewish Communities of the Middle East and North Africa: 1860-1918”. Modern Judaism 3/2, 147-171.
- Murphy E. C., 2011, “Siyonizm ve Filistin Sorunu. Ortadoğu Tarihi”. Haz: M. C. Youssef Houeiri. İstanbul, 317-344.
- Mutlu Ş. 2005, Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul
- Öke M. K. 1993, “Son Dönem Osmanlı İmparatorluğu”. Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi 12, 201-283.
- Öke M. K. 2018, Siyonizm ve Filistin Sorunu (1880-1923). İstanbul.
- Polat Haydaroğlu İ. 1990, Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar. Ankara.
- Schölch 2006, Palestine in Transformation, 1856-1882. Institute for Palestine Studies, Washington.
- Silberman P. 1974, An Investigation of the Schools Operated by the Alliance Israelite Universelle from 1862-1940. Unpublished Ph.D. Thesis, New York University. New York.
- Şimşek M. 2017, “20. Yüzyılın Başında Kudüs Sancağı'nda Yabancılara Ait Okullar”. Eds. N. Kurnaz, H. Arıdemir, Ö. Özçelik & H. Adıyaman, II. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Kongresi. İspanya. Malaga, 1-13.
- The Exhibit of the Alliance Israelite Universelle 1893, In: The World’s Columbian Exhibition: U.S.A.
- Yerasimos S. 1987, Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye (Cilt II). İstanbul.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Çağdaş Orta Doğu Tarihi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 13 |
| Adres: Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi 07058 Kampüs, Antalya / TÜRKİYE | E-Posta: mjh@akdeniz.edu.tr |