AN INVESTIGATION OF PRE-SERVICE PRIMARY SCHOOL TEACHERS’ COMPETENCE BETWEEN SCIENCE-PSEUDO SCIENCE DISTINCTION IN TERMS OF VARIOUS VARIABLES
Öz
The purpose of this reseach is to indicate pre-service primary teachers’ competence related to science and pseudoscience distinction, and to detemine whether it differs or not in terms of gender and class level variables. In this reseach, scanning model which is one of the quantitative research models was utilised. The sampling of the research consisted of 230 pre-service primary teachers enrolled at the department of Primary Education in Faculty of Education at a state university in the Black Sea region of Turkey in 2019-2020 academic year. “The science – pseudoscience distinction scale” which was adapted to Turkish by Kirman Çetinkaya, Laçin Şimşek and Çalışkan (2013) was utilised to gather data. Because data were not normally distributed, they were analysed in terms of both sub-dimension and overall scale by using Mann Whitney U Test for the comparisons of a different group and Kruskal Wallis H Test for the comparisons of more than two groups. According to the findings of the research, it was detected that pre-service primary teachers had a high level of competence in making a distinction between science and pseudoscience. There was a significant difference in favour of men between pre-service primary teachers’ gender variable and science-pseudoscience distinction. Besides, there was a significant difference in favour of the 2nd grades between pre-service primary teachers’ class level variable and science-pseudoscience distinction. Especially, 2nd grades in making a distinction between science and pseudoscience had higher averages than the other grade levels. It can be caused that they took applied lessons and lessons increasing scientific competence more this year. It is considered that the results of the research will guide the researchers who are interested in the subject.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abd-El Khalick, F., Bell, R. L. ve Lederman, N. G. (1998). The nature of science and instructional practice: Making unnatural natural. Science Education, 82, 471-436.
- Ağlarcı, O. ve Kabapınar, F. (2016). Kimya öğretmen adaylarının bilime ve sözde bilime ilişkin görüşlerinin geliştirilmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 248-286.
- Arı, Ü. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ve sınıf öğretmen adaylarının bilimin doğası hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
- Aydoğdu, B. ve Buldur, S. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının bilimsel süreç becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(4), 520-534.
- Bağ, H., ve Ayvacı, H. Ş. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının bilim sözde-bilim ayrımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 539-566.
- Başkurt Sayhan, E. (2019). Sözde-bilim uygulamaları yoluyla üstün zekalı ve yetenekli 4. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Berkant, H. G. ve Ermeydan, Z. (2017). Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilim sözde bilim ayrımlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1), 12-25.
- Bora, N. D. (2005). Türkiye’deki orta öğretim fen branşı öğretmen ve öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki görüşlerinin araştırılması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Bunge, M. (1984). What is pseudoscience?. The Skeptical Inquirer, 9, 1-20.
- Canan, L. N. (2019). Ortaokul öğrencilerinin bilim-sözde bilim algılarının kavram karikatürleri aracılığıyla incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Çepni, S. (2011). Bilim, fen, teknoloji kavramlarının eğitim programlarına yansımaları. S. Çepni (Ed.) Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi içinde (ss. 2-11). Ankara:Pegem Akademi Yayıncılık.
- Çetinkaya, E. (2012). Bilim sözde bilim ayrımı tartışmasının ortaokul 8. Sınıf öğrencilerinin bilimsellik algıları ve akademik bilgi düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Çetinkaya, E., Turgut, H. ve Duru, M. K. (2015). Bilim, sözde-bilim ayrımı bağlamının ortaokul öğrencilerinin bilim algılarına etkisi: İridoloji Vakası. Eğitim ve Bilim, 40(181), 1-18.
- Çilingir, L. (2016). Bilim Felsefesi. M. Demirbaş (Ed.) Fen Bilimleri Öğretiminde Bilimin Doğası içinde (ss. 2-21). Ankara:Pegem Akademi Yayıncılık.
- Gül, Ş. (2016). Biyoloji, Fizik ve Kimya Öğretmeni Adaylarının Bilim-Sözde Bilim Ayrımı Anlayışları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 9(2), 177-197.
- Güler, T. ve Akman, B. (2006). 6 yaş çocuklarının bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 55-66.
- Gürgil, F. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adaylarının Bilim-Sözde Bilim Ayrımı Eğilimlerinin İncelenmesi. Journal of History School, 12(42), 965-984.
- Huppert, J., Lomask, S. M., & Lazarowitz, R. (2002). Computer simulations in the high school: Students’ cognitive stages, science process skills and academic achievement in microbiology. International Journal of Science Education, 24(8), 803-822.
- Kang, S., Scharmann, L. ve Noh, T. (2004). Examining students’ views on the natüre of science: Results from Korean 6th, 8th, and 10th graders. Science Education, 89(2), 314-334.
- Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kirman Çetinkaya, E. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sözde-bilimsel inanışlarının cinsiyet, sınıf ve öğrenim türüne göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Kirman Çetinkaya, E., Laçin Şimşek, C. ve Çalışkan, H. (2013). Bilim ve sözde bilim ayrımı için bir ölçek uyarlama çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 31-43.
- Lederman, N., Wade, P. ve Bell, R.L. (1998). Assessing understanding of the nature of science: A historical perspective. In The nature of science in science education (pp. 331-350). Springer Netherlands.
- Lederman, N. G. (1999). Teachers understanding of the nature of science and classroom practice: Factors that facilitate or impede the relationship. Journal of Research in Science Teaching, 36(8), 916-929.
- Lilienfeld, S. O. (2004). Teaching psychology students to distinguish science from pseudoscience: Pitfalls and rewards. Essays from excellence in teaching. B. K. Saville (Ed.). pp. 26-32. PsychTeacher Electronic Discussion List.
- Lindeman, M. (1998). Motivation, cognition and pseudoscience. Scandinavian Journal of Psychology, 39, 257–265.
- Martin, M. (1994). Pseudoscience, the paranormal, and science education. Science & Education. 3(4), 357-371.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937FEN%20B%C4%B0L%C420%C3
- Oothoudt, B. (2008). Development of an instrument to measure understanding of the nature of science as a process of inquiry in comparison to pseudoscience. LongBeach: California State University, Department of Science Education.
- Özdemir, M., ve Kaptan, F. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının bilimsel süreç becerileri ve fen öğretimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 1, 62-75.
- Palmquist, B. ve Finley, F. N. (1997). Preservice teacher’ views of the natüre of science during a postbaccalaureate science teaching program. Journal of Research in Science Teaching, 34, 595-615.
- Preece, P. F. & Baxter, J. H. (2000). Specticism and gullibility: The superstitious and pseudoscientifis beliefs of secondary school students. International Journal of Science Education, 22(11), 1147-1156.
- Saraçoğlu, S., Böyük, U., ve Tanık, N., (2012). Birleştirilmiş ve bağımsız sınıflarda öğrenim gören ilköğretim öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 83-100.
- Sjödin, U. (2002). The Swedes and the paranormal. Journal of Contemporary Religion, 17(1), 75-85.
- Şenler, B. ve İrven, Ö. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının epistemolojik inançları ile sözde-bilimsel inançları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2).
- Tan, M. ve Temiz, B. K. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(13), 89-101.
- Tatar, E., Karakuyu, Y. ve Tüysüz, C. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının bilimin doğası kavramları: Teori, yasa ve hipotez. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 363-370.
- Thagard, P. R. (1978). Why astrology pseudoscience?, PSA: Proceedings of the Biennial Meeting of the Philosophy of Science Association. Contrubited Papers, 223-234.
- Turgut, H. (2007). Herkes için bilimsel okuryazarlık. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2), 233-256.
- Turgut, H. (2010). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilimsel, sözde-bilimsel ayrımına yönelik algıları. Eğitim ve Bilim, 34(154), 50-68.
- Turgut, H. (2011). The context of demarcation in natüre of science teaching: The case of astrology. Science and Education, 20(5), 491-515.
- Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Uçar, M. B. ve Şahin, E. (2018). Pre-service science teachers’ discrimination level of science and pseudoscience. Science Education International, 29(4), 267-273.
- Williams, E., Francis, L. J., & Robbins, M. (2007). Personality and Paranormal Belief: A Study Among Adolescents. Pastoral Psychology, 56(1), 9–14.
- Yıldırım, C. (2010). Bilim Felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BİLİM-SÖZDE BİLİM AYRIMINA İLİŞKİN YETERLİKLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
Öz
Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmeni adaylarının bilim-sözde bilim ayrımına yönelik yeterliklerini belirlemek ve cinsiyet ile sınıf düzeyi değişkenleri açısından farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. Araştırmada nicel araştırma türlerinden biri olan tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2019-2020 eğitim-öğretim yılında ulaşılabilir olması sebebiyle Karadeniz bölgesinde yer alan bir devlet üniversitesinde Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı’nda öğrenim görmekte olan 230 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Kirman Çetinkaya, Laçin Şimşek ve Çalışkan tarafından 2013 yılında Türkçe’ye uyarlanan “Bilim-Sözde Bilim Ayrımı Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçekten elde edilen veriler Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre sınıf öğretmeni adaylarının bilim-sözde bilim ayrımını yapmada yüksek düzeyde yeterliğe sahip olduğu tespit edilmiştir. Alt boyutlarda sözde bilime ilişkin bilgi düzeyleri ortalamalarının orta düzeyde ve sözde bilimsel inanışlara ilişkin ortalamalarının orta düzeyde olduğu bulunmuştur. Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyete göre bilim-sözde bilim ayrımı arasında erkeklerin lehine anlamlı bir fark çıkmıştır. Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf düzeyine göre bilim-sözde bilim ayrımı arasında 2. sınıfların lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Özellikle 2. sınıfların bilim-sözde bilim ayrımını yapabilmede diğer sınıf düzeylerine göre daha yüksek ortalamaya sahip olmaları uygulamalı dersler ve bilimsel yeterliği arttırıcı derslerin bu yılda fazla olmasından kaynaklandığı düşünülebilir. Yapılan araştırma sonuçlarının konu alanında çalışan araştırmacılara yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abd-El Khalick, F., Bell, R. L. ve Lederman, N. G. (1998). The nature of science and instructional practice: Making unnatural natural. Science Education, 82, 471-436.
- Ağlarcı, O. ve Kabapınar, F. (2016). Kimya öğretmen adaylarının bilime ve sözde bilime ilişkin görüşlerinin geliştirilmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 248-286.
- Arı, Ü. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ve sınıf öğretmen adaylarının bilimin doğası hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
- Aydoğdu, B. ve Buldur, S. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının bilimsel süreç becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(4), 520-534.
- Bağ, H., ve Ayvacı, H. Ş. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının bilim sözde-bilim ayrımına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 539-566.
- Başkurt Sayhan, E. (2019). Sözde-bilim uygulamaları yoluyla üstün zekalı ve yetenekli 4. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Berkant, H. G. ve Ermeydan, Z. (2017). Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilim sözde bilim ayrımlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1), 12-25.
- Bora, N. D. (2005). Türkiye’deki orta öğretim fen branşı öğretmen ve öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki görüşlerinin araştırılması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Bunge, M. (1984). What is pseudoscience?. The Skeptical Inquirer, 9, 1-20.
- Canan, L. N. (2019). Ortaokul öğrencilerinin bilim-sözde bilim algılarının kavram karikatürleri aracılığıyla incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Çepni, S. (2011). Bilim, fen, teknoloji kavramlarının eğitim programlarına yansımaları. S. Çepni (Ed.) Kuramdan Uygulamaya Fen ve Teknoloji Öğretimi içinde (ss. 2-11). Ankara:Pegem Akademi Yayıncılık.
- Çetinkaya, E. (2012). Bilim sözde bilim ayrımı tartışmasının ortaokul 8. Sınıf öğrencilerinin bilimsellik algıları ve akademik bilgi düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Çetinkaya, E., Turgut, H. ve Duru, M. K. (2015). Bilim, sözde-bilim ayrımı bağlamının ortaokul öğrencilerinin bilim algılarına etkisi: İridoloji Vakası. Eğitim ve Bilim, 40(181), 1-18.
- Çilingir, L. (2016). Bilim Felsefesi. M. Demirbaş (Ed.) Fen Bilimleri Öğretiminde Bilimin Doğası içinde (ss. 2-21). Ankara:Pegem Akademi Yayıncılık.
- Gül, Ş. (2016). Biyoloji, Fizik ve Kimya Öğretmeni Adaylarının Bilim-Sözde Bilim Ayrımı Anlayışları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 9(2), 177-197.
- Güler, T. ve Akman, B. (2006). 6 yaş çocuklarının bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 55-66.
- Gürgil, F. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adaylarının Bilim-Sözde Bilim Ayrımı Eğilimlerinin İncelenmesi. Journal of History School, 12(42), 965-984.
- Huppert, J., Lomask, S. M., & Lazarowitz, R. (2002). Computer simulations in the high school: Students’ cognitive stages, science process skills and academic achievement in microbiology. International Journal of Science Education, 24(8), 803-822.
- Kang, S., Scharmann, L. ve Noh, T. (2004). Examining students’ views on the natüre of science: Results from Korean 6th, 8th, and 10th graders. Science Education, 89(2), 314-334.
- Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kirman Çetinkaya, E. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sözde-bilimsel inanışlarının cinsiyet, sınıf ve öğrenim türüne göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Kirman Çetinkaya, E., Laçin Şimşek, C. ve Çalışkan, H. (2013). Bilim ve sözde bilim ayrımı için bir ölçek uyarlama çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 31-43.
- Lederman, N., Wade, P. ve Bell, R.L. (1998). Assessing understanding of the nature of science: A historical perspective. In The nature of science in science education (pp. 331-350). Springer Netherlands.
- Lederman, N. G. (1999). Teachers understanding of the nature of science and classroom practice: Factors that facilitate or impede the relationship. Journal of Research in Science Teaching, 36(8), 916-929.
- Lilienfeld, S. O. (2004). Teaching psychology students to distinguish science from pseudoscience: Pitfalls and rewards. Essays from excellence in teaching. B. K. Saville (Ed.). pp. 26-32. PsychTeacher Electronic Discussion List.
- Lindeman, M. (1998). Motivation, cognition and pseudoscience. Scandinavian Journal of Psychology, 39, 257–265.
- Martin, M. (1994). Pseudoscience, the paranormal, and science education. Science & Education. 3(4), 357-371.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937FEN%20B%C4%B0L%C420%C3
- Oothoudt, B. (2008). Development of an instrument to measure understanding of the nature of science as a process of inquiry in comparison to pseudoscience. LongBeach: California State University, Department of Science Education.
- Özdemir, M., ve Kaptan, F. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının bilimsel süreç becerileri ve fen öğretimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 1, 62-75.
- Palmquist, B. ve Finley, F. N. (1997). Preservice teacher’ views of the natüre of science during a postbaccalaureate science teaching program. Journal of Research in Science Teaching, 34, 595-615.
- Preece, P. F. & Baxter, J. H. (2000). Specticism and gullibility: The superstitious and pseudoscientifis beliefs of secondary school students. International Journal of Science Education, 22(11), 1147-1156.
- Saraçoğlu, S., Böyük, U., ve Tanık, N., (2012). Birleştirilmiş ve bağımsız sınıflarda öğrenim gören ilköğretim öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 83-100.
- Sjödin, U. (2002). The Swedes and the paranormal. Journal of Contemporary Religion, 17(1), 75-85.
- Şenler, B. ve İrven, Ö. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının epistemolojik inançları ile sözde-bilimsel inançları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2).
- Tan, M. ve Temiz, B. K. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(13), 89-101.
- Tatar, E., Karakuyu, Y. ve Tüysüz, C. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının bilimin doğası kavramları: Teori, yasa ve hipotez. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 363-370.
- Thagard, P. R. (1978). Why astrology pseudoscience?, PSA: Proceedings of the Biennial Meeting of the Philosophy of Science Association. Contrubited Papers, 223-234.
- Turgut, H. (2007). Herkes için bilimsel okuryazarlık. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2), 233-256.
- Turgut, H. (2010). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilimsel, sözde-bilimsel ayrımına yönelik algıları. Eğitim ve Bilim, 34(154), 50-68.
- Turgut, H. (2011). The context of demarcation in natüre of science teaching: The case of astrology. Science and Education, 20(5), 491-515.
- Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Uçar, M. B. ve Şahin, E. (2018). Pre-service science teachers’ discrimination level of science and pseudoscience. Science Education International, 29(4), 267-273.
- Williams, E., Francis, L. J., & Robbins, M. (2007). Personality and Paranormal Belief: A Study Among Adolescents. Pastoral Psychology, 56(1), 9–14.
- Yıldırım, C. (2010). Bilim Felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mart 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 9 Sayı: 17 |
Kaynak Göster
The Journal of Institute of Black Sea Studies is an Open Access journal and provides immediate open access to its contents. The Journal aims to promote the development of global Open Access to scientific information and research. The Publisher provides copyrights of all online published papers (except where otherwise noted) for free use of readers, scientists, and institutions (such as link to the content or permission for its download, distribution, printing, copying, and reproduction in any medium, except change of contents and for commercial use), under the terms of Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0). License, provided the original work is cited. Written permission is required from the publisher for use of its contents for commercial purposes.
The Journal of Institute of Black Sea Studies is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0).