Öz
Hypocoristic names, which are widely used in the cultural geography where Kosovo Turks live, have likewise found normal use among Kosovo Turks through cultural interaction. The ethnic and cultural origins of the Kosovo Turks is based on Anatolia, as it is believed to have been settled from Anatolia during the reign of Sultan Murat II. Due to this, in their culture and folklore, there can be noticed traces of the heritage brought from Anatolia. It is possible to see the traces of this heritage in all areas of private and public life, therefore, there have been done considerable research on the issue. After settling in these lands and becoming the indigenous component of the same, Kosovo Turks enriched this initial cultural heritage with local cultural and folklore elements. This aspect of the Kosovo Turks folklore has not yet been explored and is worth researching. As a result of cultural interference, there have been developed a tradition of hypocoristic creation of personal names as a folkloric feature.
Studies on the onomastics of Kosovo Turks are limited, but not inexistent. Nevertheless, hypocorism is not a studied subject, both as a term and as a phenomenon.
In our study, we strived to briefly discuss the meaning and origin of the term. Subsequently, we shared information on ways to create hypocorisms and included examples of common hypocoristic names depending on gender. We tried to shed light on where these words, as important for Balkan Turkish anthroponomy, derive from.
Anahtar Kelimeler
Hypocoristic, onomastics, anthroponyms, patronymics, Kosovo Turks.
Kaynakça
- Abdürrahman, V. (2004). Türklerin ad koyma gelenekleri üzerine bir inceleme. Milli Folklor(61), s. 124-133.
- Aksan, D. (2000). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim (Cilt 3). TDK.
- Barić, E., Lončarić, M., Malić, D., Pavešić, S., Peti, M., Zečević, V. ve Znika, M. (1997). Hrvatska gramatika-II. promijenjeno izdanje. Školska knjiga.
- Dzurovic, S. (2009). Derivaciono gnezdo lekseme kuça. Tvorbeno-Semantiçka Analiza. Nasledje- Casopis za Knjizevnost, Umetnost i Kulturu, Godina I(Broj 1), s. 83-103.
- Ćužić, T. (2017). Imenska deminucija u hrvatskome i makedonskome jeziku. Jezikoslovlje, 2 (18), s. 227-243.
- Demiraj, S. (1973). Morfologjia historike e gjuhes shqipe. Universiteti i Tiranes.
- Demiraj, S. (2002). Gramatika e gjuhes shqipe 1. Akademia e Shkencave e Shqiperise.
- Deny, J. (2012). Türk dil bilgisi (Düzenleyen. A. Benzer); A. U. Elöve (Çev.). Kabalcı.
- Dzogoviç, A. (2002). Dijalektalne i zavicajne govorne specifinnosti u epu zenidba smailagic mehe avda medzedovica. Casopis za Proucavanje, Prezentaciju i Zastitu Kulturno-Istorijske Bastine Muslimana – Bosnjaka, s. 17-84.
- Halilović, S., Tanović, I. ve Šehović, A. (2009). Govor grada Sarajeva i Razgovorni Bosanski Jezik. Slavistički Komitet.
- İmer, K., Kocaman, A., Özsoy, A. S. (2013). Dilbilim sözlüğü. Boğaziçi Üniversitesi.
- Karahan, L. (2009). Türkçede dini anlamlı bazı kişi adlarını ekle değiştirme geleneği. Dil Araştırmaları (4), s. 17-24.
- Nestor, V. (2004). Makedonsko leksicko zboroobrazuvacko vlijaniya vrz Albanskiot Jazik. Plenarna Sesija ASNOM Makedonskata Kultura i Istorija 2004-Lingvistika, s. 363 – 372.
- Piper, P. ve Klajn, I. (2014). Normativna gramatika srpskog jezika. Matica Srpska.
- Sarı, İ. (2020). Türkçede küçültme. Nobel.
- Škaljić, A. (1966). Turcizmi u srpskohrvatskom jeziku . Svjetlost.
- Stanojcic, Z. ve Popovic, L. (1981). Gramatika Srpskoga Jezika. Naucna Knjiga.
- Xhuvani, A. ve Çabej, E. (1962). Prapashtesat e gjuhës shqipe. Instituti i Historisë e Gjuhësisë.
- Zakar, V. (2011). Akumuliranje na deminutivnite formanti vo makedonskiot razgovoren jazik. Croatica et Slavica Iadertina, 7(2), s. 403-411.
- Bosanac, S. (2009). Cognitive Approach to the Study of Diminutives: The Semantic Background of Croatian Diminutives. Sveučilište u Zagrebu Filozofski Fakultet, Erişim tarihi: 17.07.2012, http://ffzg.academia.edu/SinisaBosanac/Papers
- Dictionary.com, Erişim Tarihi: 17.04.2020, https://www.dictionary.com
- Encyclopedia Britannica, Erişim Tarihi: 07.08.2020, https://www.britannica.com
- Güncel Türkçe Sözlük, Erişim Tarihi: 10.01.2020, https://sozluk.gov.tr/
- International Council of Onomastic Sciences. (tarih yok). International Council of Onomastic Sciences (ICOS). Erişim Tarihi: 20.04.2020, https://icosweb.net/wp/wp-content/uploads/2019/05/ICOS-Terms-en.pdf
- Kubbealtı Lügati, Erişim Tarihi: 10.01.2020, http://lugatim.com
- Makišova, A. (2012). Deminutivi u Slovačkom i Srpskom Jeziku. Univerzitet u Novom Sadu Fiozofski Fakultet, Erişim Tarihi: 18.04.2012, http://www.ff.uns.ac.rs/stara/elpub/susretkultura/92.pdf
- Online Ethymology Dictionary, Erişim Tarihi: 17.04.2020, https://www.etymonline.com
- Şenel, M . (2010). Kes-Kopyala-Yapıştır; Yeni Kelime Türet . Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten , 57 (2009/1) , 99-110, Erişim Tarihi: 17.11.2020, https://dergipark.org.tr/tr/pub/belleten/issue/45450/570485
- Tunçdemir, C. (2015). Amerikan isimlerinin kısaltmaları, Erişim Tarihi: 24.04.2020, http://amerikabulteni.com/2015/10/31/amerikan-isimlerin-kisaltmalari/
Öz
Kosova Türklerinin yaşadıkları kültür coğrafyasında yaygın olarak kullanılan sevimli (hipokoristik) adlar, kültürel etkileşim yoluyla Kosova Türklerinde de normal kullanım alanı bulmuştur. Sultan İkinci Murat zamanında Anadolu’dan iskân ettirildiği düşünülen Kosova Türklerinin etnik ve kültür kökeni Anadolu’ya dayanır. Bu nedenle Kosova Türklerinin kültür ve folklorunda Anadolu’dan getirdikleri mirasın izleri görülür. Bu mirasın izlerini özel ve kamusal yaşamın her alanında görmek mümkündür. Bu konulrda hatırı sayılır araştırma yapılmıştır. Kosova Türkleri bu kültürel mirası buralara yerleşip bu toprakların yerli unsuru haline geldikten sonra yerel kültür ve folklor unsurlarıyla zenginleştirmiştir. Kosova Türkleri folklorunun bu yönü henüz araştırılmamıştır ve araştırılmaya değerdir. Kültürel karışmanın sonucunda folklorik bir özellik olarak kişi adlarına sevimli (hipokoristik) ad üretme geleneği gelişmiştir.
Kosova Türklerinin adbilimi ile ilgili çalışmalar sınırlıdır ama yok değildir. Fakat hem terim hem olgu olarak sevimli (hipokoristik) ad, çalışılmış bir konu değildir.
Çalışmamızda terimin anlamı ve kökeni hakkında kısaca durulmuştur. Devamında Kosova Türklerinde sevimli (hipokoristik) ad yapma yolları hakkında bilgilere ve cinsiyete bağlı olarak yaygınlık kazanmış sevimli (hipokoristik) ad örneklerine yer verilmiştir. Bu çalışmada Balkan Türkleri kişi adları açısından önem arz eden bu sözcüklerin nereden geldiklerine ışık tutulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
soyadları, Kosova Türkleri, sevmli (hipokoristik) ad, adbilimi.
Kaynakça
- Abdürrahman, V. (2004). Türklerin ad koyma gelenekleri üzerine bir inceleme. Milli Folklor(61), s. 124-133.
- Aksan, D. (2000). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim (Cilt 3). TDK.
- Barić, E., Lončarić, M., Malić, D., Pavešić, S., Peti, M., Zečević, V. ve Znika, M. (1997). Hrvatska gramatika-II. promijenjeno izdanje. Školska knjiga.
- Dzurovic, S. (2009). Derivaciono gnezdo lekseme kuça. Tvorbeno-Semantiçka Analiza. Nasledje- Casopis za Knjizevnost, Umetnost i Kulturu, Godina I(Broj 1), s. 83-103.
- Ćužić, T. (2017). Imenska deminucija u hrvatskome i makedonskome jeziku. Jezikoslovlje, 2 (18), s. 227-243.
- Demiraj, S. (1973). Morfologjia historike e gjuhes shqipe. Universiteti i Tiranes.
- Demiraj, S. (2002). Gramatika e gjuhes shqipe 1. Akademia e Shkencave e Shqiperise.
- Deny, J. (2012). Türk dil bilgisi (Düzenleyen. A. Benzer); A. U. Elöve (Çev.). Kabalcı.
- Dzogoviç, A. (2002). Dijalektalne i zavicajne govorne specifinnosti u epu zenidba smailagic mehe avda medzedovica. Casopis za Proucavanje, Prezentaciju i Zastitu Kulturno-Istorijske Bastine Muslimana – Bosnjaka, s. 17-84.
- Halilović, S., Tanović, I. ve Šehović, A. (2009). Govor grada Sarajeva i Razgovorni Bosanski Jezik. Slavistički Komitet.
- İmer, K., Kocaman, A., Özsoy, A. S. (2013). Dilbilim sözlüğü. Boğaziçi Üniversitesi.
- Karahan, L. (2009). Türkçede dini anlamlı bazı kişi adlarını ekle değiştirme geleneği. Dil Araştırmaları (4), s. 17-24.
- Nestor, V. (2004). Makedonsko leksicko zboroobrazuvacko vlijaniya vrz Albanskiot Jazik. Plenarna Sesija ASNOM Makedonskata Kultura i Istorija 2004-Lingvistika, s. 363 – 372.
- Piper, P. ve Klajn, I. (2014). Normativna gramatika srpskog jezika. Matica Srpska.
- Sarı, İ. (2020). Türkçede küçültme. Nobel.
- Škaljić, A. (1966). Turcizmi u srpskohrvatskom jeziku . Svjetlost.
- Stanojcic, Z. ve Popovic, L. (1981). Gramatika Srpskoga Jezika. Naucna Knjiga.
- Xhuvani, A. ve Çabej, E. (1962). Prapashtesat e gjuhës shqipe. Instituti i Historisë e Gjuhësisë.
- Zakar, V. (2011). Akumuliranje na deminutivnite formanti vo makedonskiot razgovoren jazik. Croatica et Slavica Iadertina, 7(2), s. 403-411.
- Bosanac, S. (2009). Cognitive Approach to the Study of Diminutives: The Semantic Background of Croatian Diminutives. Sveučilište u Zagrebu Filozofski Fakultet, Erişim tarihi: 17.07.2012, http://ffzg.academia.edu/SinisaBosanac/Papers
- Dictionary.com, Erişim Tarihi: 17.04.2020, https://www.dictionary.com
- Encyclopedia Britannica, Erişim Tarihi: 07.08.2020, https://www.britannica.com
- Güncel Türkçe Sözlük, Erişim Tarihi: 10.01.2020, https://sozluk.gov.tr/
- International Council of Onomastic Sciences. (tarih yok). International Council of Onomastic Sciences (ICOS). Erişim Tarihi: 20.04.2020, https://icosweb.net/wp/wp-content/uploads/2019/05/ICOS-Terms-en.pdf
- Kubbealtı Lügati, Erişim Tarihi: 10.01.2020, http://lugatim.com
- Makišova, A. (2012). Deminutivi u Slovačkom i Srpskom Jeziku. Univerzitet u Novom Sadu Fiozofski Fakultet, Erişim Tarihi: 18.04.2012, http://www.ff.uns.ac.rs/stara/elpub/susretkultura/92.pdf
- Online Ethymology Dictionary, Erişim Tarihi: 17.04.2020, https://www.etymonline.com
- Şenel, M . (2010). Kes-Kopyala-Yapıştır; Yeni Kelime Türet . Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten , 57 (2009/1) , 99-110, Erişim Tarihi: 17.11.2020, https://dergipark.org.tr/tr/pub/belleten/issue/45450/570485
- Tunçdemir, C. (2015). Amerikan isimlerinin kısaltmaları, Erişim Tarihi: 24.04.2020, http://amerikabulteni.com/2015/10/31/amerikan-isimlerin-kisaltmalari/
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dil Çalışmaları |
| Bölüm | Derleme Makaleleri -Compilation Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 7 Mayıs 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 27 Sayı: 106 |
Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:
TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.
Alan Editörleri/ Field Editörs
Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)