Öz
Türkler, sosyo-kültürel süreç içerisinde bazı davranış kalıplarına olumlu anlamlar
yükleyerek aynı zamanda bu davranış kalıplarının inşasına ve korunmasına önem vermişlerdir.
Toplum tarafından onaylandığı için tekrarlanarak kalıp haline gelen davranışlar, geçen yüzyıllar
içerisinde soyut anlam kazanarak birer değer haline gelmiştir. Dolayısıyla sosyo-kültürel hayatın
bir yansıması olan edebi ürünlerde bu değerlerin işlenmesi kaçınılmaz bir hal almıştır.
Anonim halk edebiyatı ürünlerinden olan menkıbelerde de muhataba verilmek istenen
mesaj, kuru bir ileti olmanın dışında, halkın kültür kodlarına işlenmiş değerlerdir. Toplumlar,
geleceklerini sağlıklı bir şekilde oluşturabilmek için bu değerleri gelecek nesillere aktarma ihtiyacı
duyarlar. Bu çalışmada, Siirt menkıbeleri, değer eğitimi açısından ele alınmış, Siirt ilinde derlenmiş
olan menkıbelerde, değerlerin nasıl ve ne sıklıkta işlendiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada
nitel araştırma yöntemlerinden metin inceleme yöntemi kullanılarak Siirt menkıbelerinde bulunan
değerler tespit edilmiştir. Araştırmanın veri toplama kaynağını “Siirt Menkıbeleri ve Türbe
Ritüelleri” adlı kitapta yer alan toplam doksan menkıbe oluşturmaktadır. Verilerin analizinde
betimsel analiz yaklaşımı kullanılmıştır. İnceleme; Rokeach’ın değer sınıflandırması çerçevesinde
yapılmış, ulaşılan sonuçlar, değer eğitimi açısından yorumlanmıştır. Sonuç olarak; kendini kontrol edebilme, yardımseverlik, geniş görüşlü olmak ve bilgelik gibi vasıta ve gaye değerlerin gelecek
nesillere aktarımında menkıbelerin kullanılabileceği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aktürk, F. G. (2012) Çocukta değerler eğitimi açısından Üzeyir Gündüz‘ün eserleri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar. Arslan, H. (2006) Yüksek ruhlar ve aydınlar yurdu Tillo, İstanbul. Simurg . Devellioğlu, F. (1992) Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lugat, Ankara. Feryal.
- Eryeşil, T. (2001) Siirt evliyaları ve menkıbeleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Edebiyat
- Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Bitirme Tezi, Danışman: Hayrettin Rayman, Afyon.
- Güler, İ. M. (2015) Değerler eğitimi açısından Lütfiyye-i Vehbi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum.
- Güven, A. Z. (2014) Türk efsanelerinin değerler eğitimi bakımından incelenmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (26), 225-246.
- Karakaş, R. (2014) Siirt menkıbeleri ve türbe ritüelleri, Ankara. Maya.
- Kaymakcan, R. (2010) Değer kavramı ve gençlerin dinî değerleri. Eğitime Bakış, s. 10-15.
- Ocak, A. Y. (2010) Kültür tarihi kaynağı olarak menâkıbnâmeler (Metodolojik bir yaklaşım), Ankara. Türk Tarih Kurumu.
- Ocak, A. Y. (2013) Alevî ve Bektaşî inançlarının İslâm öncesi temelleri, İstanbul. İletişim.
- Ortaylı, İ. (2004) Osmanlı Devleti’nin kuruluşu efsaneler ve gerçekler, Panel Bildirileri. Sayfa: (11-23). Ankara. İmge.
- Özbay, M. (2002) Kültür aktarımı açısından Türkçe öğretimi. Sayı: 602, sayfa: (112-120). Türk Dili,
- Pehlivan, G. (2009) Dinî şahsiyetler hakkında oluşan anlatılar. Millî Folklor, Cilt: 11, Yıl: 21, Sayı: 83, Sayfa: (88-96).
- Şen, Ü. (2007) Millî Eğitim Bakanlığı’nın 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- TDK Türkçe Sözlük (2005) Ankara. Türk Dil Kurumu.
- Ulusoy, K.; Dilmaç, B. (2012) Değerler eğitimi, Ankara. Pegem Akademi.
- Uyanık B. G. (2012) Okul öncesinde değerler eğitimi, (Ed. Gülden Uyanık Balat), Okul Öncesinde Değerler Eğitimi ve Etkinlik Örnekleri, Ankara. Pegem Akademi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Antropoloji, Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Derleme Makaleleri -Compilation Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mayıs 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 24 Sayı: 94 |
Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:
TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.
Alan Editörleri/ Field Editörs
Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)