Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi

Öz

Yaşam öğrenmelerle
doludur. Bilginin sonsuzluğunda, bilgiye ulaşma kaynakları da arttıkça
öğrenmeyi öğrenmenin gerekliliği ile karşılaşmaktayız. Nasıl öğrendiğimizi
bilmek için ise zihnimizde gerçekleşen işlemleri, bilişsel işlevleri bilmek
gereklidir. Algılama, karşılaştırma, benzerlik ve farklılıkları ayırt etme,
bilgiyi kodlama, sınıflandırma, gruplama, geri çağırma ve bellek gibi bilişsel
işlevler öğrenmenin ön koşulunu oluşturmaktadırlar(Haywood
ve Lidz, 2007, s.99).Bu işlevlere dair ne kadar erken yaşta bilgi sahibi
olursak bireylerin o kadar erken yaşlardan itibaren öğrenmeyi öğrenmelerinde
onlara destek olabiliriz. Bu nedenle okul öncesi dönem çocuklarının bilişsel
işlevlerinin değerlendirilmesi, bu alanda ihtiyaç duydukları desteğin
belirlenmesi ve sağlanması bakımından önemlidir. Yüksek bilişsel işlevlerin,
düşünme becerileri ve öğrenme kapasitesini arttıracağı düşünülmektedir. Bu
doğrultuda dinamik değerlendirme psikometrik testlerden farklı olarak; öğrenme,
eğitim ve bilişsel süreçlerle bunların altında yatan yapıyı destekleyebilen bir
değerlendirme yöntemi olarak karşımıza çıkmaktadır (Stringer, Elliott ve
Lauchlan, 1997). Okul öncesi eğitim döneminde dinamik değerlendirme yaklaşımı
kullanılarak yapılan araştırmalar çocukların okumaya hazırlık becerilerinde ve
okul başarısı üzerinde uzun vadede dinamik değerlendirme ile çalışmanın etkili
olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda dinamik değerlendirme yaklaşımına uygun
olarak geliştirilen ölçme araçlarıyla yapılan değerlendirmelerle çocukların
nasıl öğrendikleri ile ilgili bilgi sahibi olmamız ve yaşayabilecekleri olası
güçlükleri belirlememiz sağlanmaktadır.

Carol S. Lidz tarafından
geliştirilen “Lidz Program Temelli Dinamik Değerlendirme Modeli” bilişsel
işlevlerin değerlendirilmesinde dinamik değerlendirme modeline dayalı olarak
geliştirilmiştir. Zihinsel işlevlerin nasıl değerlendirileceğini anlayabilmek
amacıyla geliştirilen model Bilişsel İşlevlerin Uygulanması Ölçeği’ni
içermektedir (Haywood ve Lidz; 2007, s.21). Üç ile sekiz yaş arası çocuklarla
çalışmaya uygun olarak geliştirilmiş ölçeğin okul öncesi dönem formu üç ile beş
yaş aralıklarını kapsamaktadır. Ölçek dünya üzerinde pek çok coğrafyada
uyarlanarak kullanım alanı bulmuştur.