Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Görsel Okuryazarlık Yeterliliklerinin Dijital Okuryazarlığı Yordama Gücü / The Predictive Power of Visual Literacy Competence for Digital Literacy

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 6, 126 - 150, 29.12.2023

Yasemin Baki

https://doi.org/10.19160/e-ijer.1337534

Öz

Bu araştırmada Türkçe öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlık yeterliliklerinin dijital okuryazarlık becerilerini yordama gücünün incelenmesi amaçlanmıştır. Nicel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmada, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenmiştir. Katılımcılar; Türkiye’nin kuzeyindeki bir üniversitenin eğitim fakültesi Türkçe Öğretmenliği Ana Bilim Dalında öğrenim gören 207 öğretmen adayından oluşmaktadır. Görsel Okuryazarlık Ölçeği ve Dijital Okuryazarlık ölçeği aracılığıyla toplanan verilerin analizinde basit doğrusal regresyon ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre görsel okuryazarlık yeterliliğinin dijital okuryazarlığın alt boyutlarını açıklama oranları incelendiğinde en çok teknik (%24) ve bilişsel (%22) boyutu açıkladığı bunu sosyal (%14) ve tutum (%12) boyutunun takip ettiği belirlenmiştir. Görsel okuryazarlık yeterliliğinin dijital okuryazarlığı %26 oranında açıkladığı ve dijital okuryazarlıktaki bu değişim oranın görsel okuryazarlık yeterliliklerinden kaynaklandığı söylenebilir. Görsel okuryazarlık yeterlilikleri arttıkça dijital okuryazarlığa ilişkin tutum, teknik, bilişsel ve sosyal becerilerinin de pozitif yönde arttığı söylenebilir. Görsel okuryazarlığın alt boyutlarının dijital okuryazarlığın alt boyutlarına etkisi incelendiğinde görsel yorumlama ve araçlarla görsel üretebilme yeterlilikleri geliştikçe dijital okuryazarlığa ilişkin tutumları; basılı görsel materyalleri tanıyabilme, günlük hayattaki görsel mesajları ayırabilme, araçlarla görsel üretebilme yeterlilikleri geliştikçe dijital okuryazarlığa ilişkin teknik becerileri pozitif yönde artmaktadır. Günlük hayattaki görsel mesajları ayırabilme ve araçlarla görsel üretebilme yeterlilikleri geliştikçe dijital okuryazarlığa ilişkin bilişsel becerileri, günlük hayattaki görsel mesajları ayırabilme yeterliliği arttıkça dijital okuryazarlığa ilişkin sosyal becerileri de pozitif yönde artmaktadır. Diğer bir ifadeyle görsel okuryazarlık yeterliliklerinin, dijital okuryazarlığın ve tüm boyutlarının manidar bir yordayıcısı olduğu söylenebilir. Bu sonuçlardan hareketle özellikle günlük hayattaki mesajları ayırabilme, araçlarla görsel üretebilmeye ilişkin görsel okuryazarlık yeterliliklerinin gelişimine ağırlık verilmesinin dijital okuryazarlıklarının gelişimine katkı sağlayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi Dijital okuryazarlık Görsel okuryazarlık Öğretmen adayları

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

  • Acar, Ç. (2015). Anne ve babaların ilkokul ortaokul ve lise öğrencisi çocukları ile kendilerinin dijital okuryazarlıklarına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Akgül A., & Çevik O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri: SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları. Emek Ofset Ltd. Şti.
  • Akkoyunlu, B., & Yılmaz Soylu, M. (2010). Öğretmenlerin sayısal yetkinlikleri üzerine bir çalışma. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 748-768.
  • Akpınar, B. (2009). İlköğretim 1-5. sınıflar Türkçe öğretim programları görsel okuma ve sunu öğrenme alanının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(154), 37-49.
  • Aksoy, N. C., Karabay, E., & Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim, 14(2), 859-894.
  • Albayrak, A. S. (2006). Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
  • Alpan, G. (2013). Görsel okuryazarlık eğitiminin öğretmen adaylarının problem çözme yaklaşımlarına etkisi: Gazi üniversitesi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 111-130.
  • Alpan, G. (2008). Görsel okuryazarlık ve öğretim teknolojisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 74-102.
  • Alpay, N., & Okur, M. R. (2021). Okul öncesi dönemdeki 5-6 yaş çocuklarının görsel okuryazarlık durumlarının ve dijital öğrenme içeriklerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(3), 1-34.
  • Akbaş, O., & Özdemir, S. M. (2002). Avrupa birliğinde yaşam boyu öğrenme. Milli Eğitim Dergisi, 155-156.
  • Aldemir, A. (2004). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeyleri üzerine bir araştırma: Sakarya Üniversitesi örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Altun, A. (2005). Gelişen teknolojiler ve yeni okuryazarlıklar. Anı Yayıncılık.
  • Ateş, M., & Aşçı, A. U. (2021). Okuryazarlık kavramı ve eğitimle ilişkili okuryazarlık türleri. VII. TURKCESS Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi, 1-3.
  • Ateş, M., Sur, Ç., & Çelik, H. (2020). Türkçe öğretmenlerinin görsel okumayla ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-15.
  • Ateş, M., & Sur, E. (2020). Eğitimde dijitalleşme ve dijital okuryazarlık. Aslan, C. ve Çalışkan, G. (Ed.), Uzaktan eğitim sürecinde Türkçe eğitimi içinde (s. 3-23). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Ausburn, L. J., & Ausburn, F. B. (1978). Visual literacy: Background, theory and practice. Programmed Learning & Educational Technology, 15(4), 291-297.
  • Avcı, Y., & Çelik, G. (2019). Ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin görsel okuryazarlık becerileri üzerine bir araştırma. Electronic Turkish Studies, 14(3), 1167-1189.
  • Aviram, A., & Eshet-Alkalai, Y. (2006). Towards a theory of digital literacy: Three scenarios for the next steps. European Journal of Open, Distance and E-Learning, 9(1), 16.
  • Baki, Y. (2022). Web 2.0 araçlarının dijital okuryazarlık becerilerinin ve web pedagojik içerik bilgisinin gelişimine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 671-695.
  • Balun, H. (2008) İlköğretim I. kademede uygulanan görsel okuma ve görsel sunu öğrenme alanının Türkçe öğretiminde kazanımlara ulaşmadaki etkililiği (Bingöl-Elâzığ-Diyarbakır örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
  • Baş, Ö., & Kardaş, N. (2014). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma becerisi ile okuduğunu anlama becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 230-243.
  • Bayrakçı, S. (2020). Dijital yetkinlikler bütünü olarak dijital okuryazarlık: Ölçek geliştirme çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Bawden, D. (2001). Information and digital literacies: a review of concepts. Journal of Documentation, 57(2), 218-259.
  • Bekdemir, M. ve Duran, M. (2012). İlköğretim öğrencileri için görsel matematik okuryazarlığı öz yeterlik algı ölçeğinin (GMOYÖYAÖ) geliştirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 89-115.
  • Bleed, R. (2005). Visual literacy in higher education, Educause Learning Initiative. [Online]: http://www.educause.edu/LibraryDetailPage/666?ID=ELI4001. Erişim Tarihi: 29 Mayıs 2023.
  • Brill, M. J., Kim, D. & Branch, R. M. (2007). Visual literacy defined-the results of delphi study: Can IVLA (operationally) define visual literacy? Journal of Visual Literacy, 27(1), 47-60.
  • Burnett, C. (2011). Pre-service teachers’ digital literacy practices: Exploring contingency in identity and digital literacy in and out of educational contexts. Language & Education: An International Journal, 25(5), 433-449.
  • Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem A Yayıncılık.
  • Chou, C., & Bentler, P. M. (1995). Estimates and tests in structural equation modeling. R. H. Boyle (Ed.), Structural equation modeling: Concepts, issues and applications in (s. 37-56). Sage Publication.
  • Churchill, N. (2016). Digital storytelling as a means of supporting digital literacy learning in an upper-primary-school English language classroom. (Unpublished doctoral dissertation). Edith Cowan University, Avusturalia.
  • Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2000). Research methods in education. Routledge Falmer.
  • Cooper, J. (2003). Classroom teaching skills. Houghton Mifflin Co.
  • Çam, B. (2006). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma düzeyleri ile okuduğunu anlama, eleştirel okuma ve Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Çelik, G., & Çelik, O. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlık becerileri hakkındaki görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 10(4), 840-862.
  • Çetinkaya, C. (2019). Ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi başarıların görsel okuryazarlığın etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
  • Debes, J. (1968). Some foundations of visual literacy. Audio Visual Instruction, 13, 961-964.
  • DeFrance, N., Khasnabis, D., & Palincsar, A. S. (2010). Reading and Technology. Peterson, P., Baker, E. & McGaw, B. (Ed.) International Encyclopaedia of Education.
  • Demirezer, Ö. (2022). Web 2.0 destekli 5E modeline dayanan fen öğretiminin öğrencilerin akademik başarı, görsel okuryazarlık düzeyi ve uzamsal görselleştirme becerileri üzerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • Dönmez, A. F. (2013) İlköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretiminde okuduğunu anlama ve yazma becerilerinin gelişmesinde karikatürün etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
  • Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., & Çinko, M. (2008). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. İstanbul: Beta Yayınları.
  • Düzgün, E. (2013). Görsel okuma yaklaşımının üniversite öğrencilerinin fizik dersindeki akademik başarılarına etkisinin araştırılması (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • Ekerim, M., & Yılmaz, M. (2019). Lisans öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeylerine göre web sayfalarında salt görsele veya görsel ve metne bir arada yönelimleri. III. Uluslararası Bilim ve Eğitim Kongresi 2019 (UBEK2019) Özet Kitabı, Afyon, Türkiye.
  • Elkins, J. (2003). Visual Studies: A skeptical introduction. Routledge.
  • Eraslan Taşpınar, Ş. (2017). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 321-334.
  • Erkan, S. (2004). Öğretmenlerin bilgisayara yönelik tutumları üzerine bir inceleme. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 141-145.
  • Eshet-Alkalai, Y. (2004). Digital literacy: A conceptual framework for survival skills in the digital era. Journal of Educational Multimedia and Hypermedia, 93-106.
  • Frey, N., & Fisher, D. (2010). Graphic novels: Composing with sequential art in high school English and history. New England Reading Association Journal, 45(2), 9-15.
  • Fidan, E. K. (2012). Fen ve teknoloji dersinde bilgisayar destekli zihin haritası oluşturmanın öğrencilerin akademik başarısına, tutumlarına ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
  • Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Sage Publications Ltd. Şti.
  • Frankel, J. R. & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. Nc Graw Hill Companies.
  • Gilster, P. (1997). Digital literacy. John Wiley.
  • Gök, F. S. (2019). Ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi başarılarına görsel okuryazarlığın etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Göldağ, B., & Kanat, S. (2018). Güzel sanatlar eğitimi alan öğrencilerin dijital okuryazarlık durumları. The Journal of Academic Social Science Studies, 70, 77-92.
  • Gülen, S., & Demirkuş, N. (2014). Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi ünitesinde, görsel materyalin öğrenci başarısına etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-20.
  • Güneş, F. (2013). Görsel okuma eğitimi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 1-17.
  • Hattwig, D., Bussert, K., Medaille, A., & Burgess, J. (2012). Visual literacy standards in higher education: New opportunities for libraries and student learning. Portal: Libraries and the Academy, 13, 61-89.
  • Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. K., & Erdoğan, D. G. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429.
  • Hekimoğlu, Ö. (2016). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • İşlek, A. Ş. (2002). Günümüzde görsel okuryazarlık ve görsel okuryazarlık eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 153-161.
  • İşler, A. Ş. (2002). Günümüzde görsel okur yazarlık ve görsel okur yazarlık eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 153-160.
  • Karaçam, E. (2020). Ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilerin görsel okuryazarlık düzeyi ile eleştirel düşünme düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi (Şanlıurfa İli Siverek İlçesi Örneklemi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
  • Karaman, M., & Balcı, D. A. (2022). Üniversite öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeylerinin capsler üzerinden incelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 132(132), 165-184.
  • Kaya, M. F. (2011). Öğrencilerde görsel okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesine yönelik coğrafya öğretmenlerinin görüş ve uygulamaları. Turkish Studies, 6(2), 631-644.
  • Kayhan, E. (2010) İlköğretim birinci kademe çocuklarında okuduğunu anlama ile sözcük bilgisi, görsel algı ve kısa süreli bellek arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kellner, D. (2001). New technologies/new literacies: Reconstructing education for the millennium. International journal of technology and design education kluwer academic publisher. Printed in the Netherlands., 11, 67-81.
  • Kır, Ş. (2020). Dijital dönüşüm sürecinde yükseköğretim kurumları ve öğretim elemanlarının gelişen rolleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 143-163.
  • Kiper, A., Arslan, S., Kıyıcı, M., & Akgün, Ö. E. (2012). Visual literacy scale: the study of validity and reliability. The Online Journal of New Horizons in Education, 2(2), 73-83.
  • Kurt, A. A. (2010). Okuryazarlıkta dönüşümler. H. F. Odabaşı, (Ed.), Bilgi ve iletişim teknolojileri ışığında dönüşümler içinde (s. 81-118). Nobel Yayınları.
  • Kuru, A. (2008). İlköğretim beşinci sınıf Türkçe dersi öğretim programında yer alan görsel okuma ve görsel sunu becerilerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Adana.
  • Kuru, E. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık kavramına ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 14(3), 1629-1648.
  • Kurudayıoğlu, M., & Tüzel, S. (2010). 21. Yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 28, 283-298.
  • Kocaarslan, M., & Çeliktürk, Z. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin görsel okuryazarlık yeterliklerinin belirlenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(2), 344-362.
  • Kress, G. (2003). Literacy in the new media age. Routledge.
  • Martin, A. (2008). Digital Literacy and the Digital Society. C. Lankshear, M. Knobel (Ed.), Digital Literacies: Concepts, Policies and Practices in (s. 151-174). Peter Lang.
  • Martin, A., & Grudziecki, J. (2006). Dig EuLit: Concepts and tools for digital literacy development. Innovation in Teaching and Learning in Information and Computer Sciences, 5(4), 249-267.
  • MEB (2005). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. Sınıflar). MEB Yayınları.
  • MEB. (2019). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı. MEB Yayınları.
  • MEB. (2018). 2023 eğitim vizyonu. [Online]: https://2023vizyonu.meb.gov.tr/. Erişim Tarihi: 16. 07. 2023. Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK). (2018). Türkiye yeterlilikler çerçevesi (TYÇ). http://www.tyc.gov.tr/yazilar/2018-de-guncellenen-anahtar-yetkinlikler-hakkindaki-tavsiye-karari-ninturkce-tercumesi-yayimlandi-i4c990f3c-995a-4d81-b703-4f506442e7b0.html
  • Mete, G. (2020). Okuryazarlık türleri ve 2023 eğitim vizyonu belgesi. Kesit Akademi Dergisi, (22), 109-120.
  • Metin Taş, A. (2019). Öğretmen yeterlikleri. A. Metin Taş, B. Aslan, & F. Hazır Bıkmaz (Dü) içinde, Prof. Dr. Mehmet Ali Kısakürek'e Armağan (s. 75-82). Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Metros, S., & Woolsey, K. (2006). Visual Literacy: An institutional imperative. Educause Review, 41(3), 80-81.
  • Montgomery, D. C., & Peck, E. A. (1992). Introduction to linear regression analysis. A. Wiley-Interscience Publication.
  • Moon, S. J., & Bai, S. Y. (2020). Components of digital literacy as predictors of youth civic engagement and the role of social media news attention: the case of Korea. Journal of Children and Media, 14(4), 458-474.
  • Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy? Computers & Education, 59(3), 1065-1078.
  • Onursoy, S. (2018). Üniversite gençliğinin dijital okuryazarlık düzeyleri: Anadolu üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 989-1013.
  • Öksüz, Y., Güven Demir, E., & İci, A. (2016). Öğretmenlerin dijital okuryazarlık kavramına ilişki metaforlarının incelenmesi. Journal of Academic Social Science Studies, 50, 387-396.
  • Örs, E., & Baş, B. (2018). İkinci sınıf öğrencilerinin görsel okuryazarlığı üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 95-113.
  • Özdemir, A. Ş., & Göktepe Yıldız, S. (2015). Yedinci sınıf öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(41), 529-541.
  • Öztürk, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
  • Öztürk, Y., & Budak, Y. (2019). Öğretmen adaylarının kendilerine yönelik dijital okuryazarlık değerlendirmelerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, (21), 156-172.
  • Özoğlu, C. (2019). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin dijital okuryazarlıkları ile ilişkisi-Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Pala, Ş. M., & Başıbüyük, A. (2020). Ortaokul beşinci sınıf öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(3), 897-921.
  • Parsa, A. F. (2007). Görsel okuryazarlık: Görsellerı̇ okuma değerlendirme ve yaratma süreci. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, (2), 111-127.
  • Pehlivanlı, B., & Kayadibi, N. (2022). Dijital okuryazarlık bağlamında ortaokul Türkçe ders kitapları. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 182-197.
  • Polat, C. (2005). Üniversite öğrencilerinin bilgi okuryazarlığı becerilerindeki zorlanma düzeyleri üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 19(4), 408-431.
  • Pool, C. R. (1997). A new digital literacy: A Conversation with paul gilster. Integrating technology into teaching. Educational Leadership, 55(3), 6-11.
  • Riesland, E. (2005). Visual literacy and the classroom, new horizons for learning. [Online]: https://www.researchgate.net/publication/313649787_New_Horizons_in_Visual_Literacy. Erişim Tarihi: 05. 06. 2023.
  • Rogerson, P. A. (2001). Statistical methods for geography. Sage Publication.
  • Sarıkaya, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital okuryazarlık durumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Journal Of International Social Research, 12(62), 1098-1107.
  • Seçer, İ. (2013). SPSS ve Lisrel ile pratik veri analizi. Anı Yayıncılık.
  • Seglem, R., & Witte, S. (2009). You gotta see it to believe it: Teaching visual literacy in the English classroom. Journal of Adolescent & Adult Literacy. 53(3), 216-226.
  • Siegel, M. (2006). Rereading the signs: Multimodal transformations in the field of literacy education. Language Arts, 84(1), 65-77.
  • Soby, M. (2008). Digital competence from education policy to pedagogy: The Norwegian context. M. Soby, C. Lankshear, & M. Knobel in Digital Literacies (s. 119-150). Peter Lang Puplishing.
  • Suri-Köksal, İ. (2018). Çizimlerle desteklenmiş fen eğitiminin ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına ve görsel materyalleri anlamalarına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Sütçü, N. D. (2021). Zihnin uzamsal alışkanlıkları ile görsel okuryazarlık yeterlilikleri arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 9(17), 125-144.
  • Şahin, A. (2021). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin ve e-öğrenmeye yönelik tutumlarının incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(4), 3496-3525.
  • Şahin, Ç., & Kıran, I. (2009). Öğretmen adaylarının algılarına göre görsel okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 77-90.
  • Şahin, Ç., Kurudayıoğlu, M., & Çelik, G. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlıkları üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 129-143.
  • Şakiroğlu, Y. (2021). Görsel okuma/görsel sunu ve görsel okuryazarlık becerileriyle ilgili yapılan lisansüstü çalışmaların analizi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 103-119.
  • Şenel, M. (2021). İngiliz dili eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeylerinin analizi. OPUS International Journal of Society Researches, 18, 4126-4150.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Pearson Education.
  • Talan, T., & Aktürk, C. (2021). Orta öğretim öğrencilerinin dijital okuryazarlık ve bilgi güvenliği farkındalığı seviyelerinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 158-180.
  • Tanrıverdi, B., & Apak, Ö. (2013). Görsel okuryazarlık üzerine bir içerik analizi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 267-294.
  • Türk Dil Kurumu (2019). Türkçe sözlük. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/.
  • Timur, B., Timur, S., & Akkoyunlu, B. (2014). Öğretmen adaylarının sayısal yetkinlik düzeylerinin belirlenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 33, s. 41-59.
  • Tornero, J. M. P. (2004). Promoting digital literacy. Understanding digital literacy. [Online]: https://www.researchgate.net/profile/Jose-Manuel-Perez-Tornero-2. Erişim tarihi: 30.06. 2023.
  • UNESCO. (2015). Education 2030: Incheon declaration and framework for action. Paris.
  • Velders, T., de Vries, S. A., & Vaicaityte, L. (2007). Visual literacy and visual communication for global education: İnnovations in teaching e-learning in art, design and communication. Paper presented at Designs on E-learning.
  • Yamaç, A. (2018). Yeni okuryazarlığa genel bir bakış: karar alıcılar, araştırmacılar ve öğretmenler için bazı öneriler. Journal of Theoretical Educational Science, 11(3), 383-410.
  • Yıldız, M. Ö. (2012). Görsel okuryazarlık üzerine. Marmara İletişim Dergisi, (19), 64-77.
  • Yılmaz, R. (2015). Eğitim ve görsel okuryazarlık ilişkisi üzerine bir inceleme. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 101-121.
  • Yurtkulu, A. (2019). Özel yetenekli öğrenciler ve akranlarının görsel okuryazarlık düzeyleri ve fen dersindeki görselliğe ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
  • Zeren, G., & Arslan, R. (2009). Bir eğitim süreci olarak görsel okuryazarlık. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (3), 43-52.

The Predictive Power of Visual Literacy Competence for Digital Literacy / Görsel Okuryazarlık Yeterliliklerinin Dijital Okuryazarlığı Yordama Gücü

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 6, 126 - 150, 29.12.2023

Yasemin Baki

https://doi.org/10.19160/e-ijer.1337534

Öz

This study aimed to investigate how pre-service Turkish teachers’ visual literacy competencies could predict their digital literacy. The research employed a quantitative approach with a relational screening model. The study group consisted of 207 pre-service teachers studying in the Department of Turkish Language Teaching at a university in northern Turkey. The participants were selected through a simple random sampling method. The data collected through the Visual Literacy Scale and Digital Literacy Scale were analyzed using simple linear regression and multiple linear regression. The results of the study revealed that visual literacy competence explained 24% of the technical dimension and 22% of the cognitive dimension, followed by 14% for the social dimension and 12% for the attitude dimension. In conclusion, it was observed that visual literacy competence explained digital literacy at the rate of 26%; thus, this rate of change was due to visual literacy competencies. As the visual literacy competencies improve, the attitudes toward digital literacy, technical skills, cognitive abilities, and social skills positively improve. It is possible to say that as visual literacy competencies improve, the attitudes toward digital literacy can improve, as well as technical, cognitive, and social skills. Examining the impact of visual literacy sub-dimensions on digital literacy sub-dimensions reveals that improving competencies in visual interpretation and creating visuals using tools leads to more positive attitudes towards digital literacy. Similarly, enhancing skills in recognizing printed visual materials, distinguishing visual messages in daily life, and producing visuals using tools positively affect technical skills in digital literacy. Furthermore, as individuals become better at distinguishing visual messages in their daily lives and producing visuals with tools, their cognitive skills related to digital literacy also see a positive increase. Additionally, an increase in the ability to differentiate visual messages in daily life positively impacts the social dimension of digital literacy. In other words, it can be said that visual literacy competencies are a significant predictor of digital literacy and all its dimensions. Based on these findings, it can be concluded that emphasizing the development of visual literacy competencies, particularly in the areas of distinguishing messages in daily life and creating visuals with tools, will significantly contribute to the advancement of digital literacy.

Anahtar Kelimeler

Turkish education Digital literacy Visual literacy Teacher candidates

Proje Numarası

yok

Kaynakça

  • Acar, Ç. (2015). Anne ve babaların ilkokul ortaokul ve lise öğrencisi çocukları ile kendilerinin dijital okuryazarlıklarına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Akgül A., & Çevik O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri: SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları. Emek Ofset Ltd. Şti.
  • Akkoyunlu, B., & Yılmaz Soylu, M. (2010). Öğretmenlerin sayısal yetkinlikleri üzerine bir çalışma. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 748-768.
  • Akpınar, B. (2009). İlköğretim 1-5. sınıflar Türkçe öğretim programları görsel okuma ve sunu öğrenme alanının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(154), 37-49.
  • Aksoy, N. C., Karabay, E., & Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim, 14(2), 859-894.
  • Albayrak, A. S. (2006). Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
  • Alpan, G. (2013). Görsel okuryazarlık eğitiminin öğretmen adaylarının problem çözme yaklaşımlarına etkisi: Gazi üniversitesi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 111-130.
  • Alpan, G. (2008). Görsel okuryazarlık ve öğretim teknolojisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 74-102.
  • Alpay, N., & Okur, M. R. (2021). Okul öncesi dönemdeki 5-6 yaş çocuklarının görsel okuryazarlık durumlarının ve dijital öğrenme içeriklerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(3), 1-34.
  • Akbaş, O., & Özdemir, S. M. (2002). Avrupa birliğinde yaşam boyu öğrenme. Milli Eğitim Dergisi, 155-156.
  • Aldemir, A. (2004). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeyleri üzerine bir araştırma: Sakarya Üniversitesi örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Altun, A. (2005). Gelişen teknolojiler ve yeni okuryazarlıklar. Anı Yayıncılık.
  • Ateş, M., & Aşçı, A. U. (2021). Okuryazarlık kavramı ve eğitimle ilişkili okuryazarlık türleri. VII. TURKCESS Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi, 1-3.
  • Ateş, M., Sur, Ç., & Çelik, H. (2020). Türkçe öğretmenlerinin görsel okumayla ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-15.
  • Ateş, M., & Sur, E. (2020). Eğitimde dijitalleşme ve dijital okuryazarlık. Aslan, C. ve Çalışkan, G. (Ed.), Uzaktan eğitim sürecinde Türkçe eğitimi içinde (s. 3-23). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Ausburn, L. J., & Ausburn, F. B. (1978). Visual literacy: Background, theory and practice. Programmed Learning & Educational Technology, 15(4), 291-297.
  • Avcı, Y., & Çelik, G. (2019). Ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin görsel okuryazarlık becerileri üzerine bir araştırma. Electronic Turkish Studies, 14(3), 1167-1189.
  • Aviram, A., & Eshet-Alkalai, Y. (2006). Towards a theory of digital literacy: Three scenarios for the next steps. European Journal of Open, Distance and E-Learning, 9(1), 16.
  • Baki, Y. (2022). Web 2.0 araçlarının dijital okuryazarlık becerilerinin ve web pedagojik içerik bilgisinin gelişimine etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 671-695.
  • Balun, H. (2008) İlköğretim I. kademede uygulanan görsel okuma ve görsel sunu öğrenme alanının Türkçe öğretiminde kazanımlara ulaşmadaki etkililiği (Bingöl-Elâzığ-Diyarbakır örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
  • Baş, Ö., & Kardaş, N. (2014). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma becerisi ile okuduğunu anlama becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 230-243.
  • Bayrakçı, S. (2020). Dijital yetkinlikler bütünü olarak dijital okuryazarlık: Ölçek geliştirme çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Bawden, D. (2001). Information and digital literacies: a review of concepts. Journal of Documentation, 57(2), 218-259.
  • Bekdemir, M. ve Duran, M. (2012). İlköğretim öğrencileri için görsel matematik okuryazarlığı öz yeterlik algı ölçeğinin (GMOYÖYAÖ) geliştirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 89-115.
  • Bleed, R. (2005). Visual literacy in higher education, Educause Learning Initiative. [Online]: http://www.educause.edu/LibraryDetailPage/666?ID=ELI4001. Erişim Tarihi: 29 Mayıs 2023.
  • Brill, M. J., Kim, D. & Branch, R. M. (2007). Visual literacy defined-the results of delphi study: Can IVLA (operationally) define visual literacy? Journal of Visual Literacy, 27(1), 47-60.
  • Burnett, C. (2011). Pre-service teachers’ digital literacy practices: Exploring contingency in identity and digital literacy in and out of educational contexts. Language & Education: An International Journal, 25(5), 433-449.
  • Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem A Yayıncılık.
  • Chou, C., & Bentler, P. M. (1995). Estimates and tests in structural equation modeling. R. H. Boyle (Ed.), Structural equation modeling: Concepts, issues and applications in (s. 37-56). Sage Publication.
  • Churchill, N. (2016). Digital storytelling as a means of supporting digital literacy learning in an upper-primary-school English language classroom. (Unpublished doctoral dissertation). Edith Cowan University, Avusturalia.
  • Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2000). Research methods in education. Routledge Falmer.
  • Cooper, J. (2003). Classroom teaching skills. Houghton Mifflin Co.
  • Çam, B. (2006). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma düzeyleri ile okuduğunu anlama, eleştirel okuma ve Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Çelik, G., & Çelik, O. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlık becerileri hakkındaki görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 10(4), 840-862.
  • Çetinkaya, C. (2019). Ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi başarıların görsel okuryazarlığın etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
  • Debes, J. (1968). Some foundations of visual literacy. Audio Visual Instruction, 13, 961-964.
  • DeFrance, N., Khasnabis, D., & Palincsar, A. S. (2010). Reading and Technology. Peterson, P., Baker, E. & McGaw, B. (Ed.) International Encyclopaedia of Education.
  • Demirezer, Ö. (2022). Web 2.0 destekli 5E modeline dayanan fen öğretiminin öğrencilerin akademik başarı, görsel okuryazarlık düzeyi ve uzamsal görselleştirme becerileri üzerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • Dönmez, A. F. (2013) İlköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretiminde okuduğunu anlama ve yazma becerilerinin gelişmesinde karikatürün etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
  • Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., & Çinko, M. (2008). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. İstanbul: Beta Yayınları.
  • Düzgün, E. (2013). Görsel okuma yaklaşımının üniversite öğrencilerinin fizik dersindeki akademik başarılarına etkisinin araştırılması (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • Ekerim, M., & Yılmaz, M. (2019). Lisans öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeylerine göre web sayfalarında salt görsele veya görsel ve metne bir arada yönelimleri. III. Uluslararası Bilim ve Eğitim Kongresi 2019 (UBEK2019) Özet Kitabı, Afyon, Türkiye.
  • Elkins, J. (2003). Visual Studies: A skeptical introduction. Routledge.
  • Eraslan Taşpınar, Ş. (2017). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 321-334.
  • Erkan, S. (2004). Öğretmenlerin bilgisayara yönelik tutumları üzerine bir inceleme. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 141-145.
  • Eshet-Alkalai, Y. (2004). Digital literacy: A conceptual framework for survival skills in the digital era. Journal of Educational Multimedia and Hypermedia, 93-106.
  • Frey, N., & Fisher, D. (2010). Graphic novels: Composing with sequential art in high school English and history. New England Reading Association Journal, 45(2), 9-15.
  • Fidan, E. K. (2012). Fen ve teknoloji dersinde bilgisayar destekli zihin haritası oluşturmanın öğrencilerin akademik başarısına, tutumlarına ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
  • Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Sage Publications Ltd. Şti.
  • Frankel, J. R. & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. Nc Graw Hill Companies.
  • Gilster, P. (1997). Digital literacy. John Wiley.
  • Gök, F. S. (2019). Ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi başarılarına görsel okuryazarlığın etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Göldağ, B., & Kanat, S. (2018). Güzel sanatlar eğitimi alan öğrencilerin dijital okuryazarlık durumları. The Journal of Academic Social Science Studies, 70, 77-92.
  • Gülen, S., & Demirkuş, N. (2014). Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi ünitesinde, görsel materyalin öğrenci başarısına etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-20.
  • Güneş, F. (2013). Görsel okuma eğitimi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 1-17.
  • Hattwig, D., Bussert, K., Medaille, A., & Burgess, J. (2012). Visual literacy standards in higher education: New opportunities for libraries and student learning. Portal: Libraries and the Academy, 13, 61-89.
  • Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. K., & Erdoğan, D. G. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429.
  • Hekimoğlu, Ö. (2016). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • İşlek, A. Ş. (2002). Günümüzde görsel okuryazarlık ve görsel okuryazarlık eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 153-161.
  • İşler, A. Ş. (2002). Günümüzde görsel okur yazarlık ve görsel okur yazarlık eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 153-160.
  • Karaçam, E. (2020). Ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilerin görsel okuryazarlık düzeyi ile eleştirel düşünme düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi (Şanlıurfa İli Siverek İlçesi Örneklemi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
  • Karaman, M., & Balcı, D. A. (2022). Üniversite öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeylerinin capsler üzerinden incelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 132(132), 165-184.
  • Kaya, M. F. (2011). Öğrencilerde görsel okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesine yönelik coğrafya öğretmenlerinin görüş ve uygulamaları. Turkish Studies, 6(2), 631-644.
  • Kayhan, E. (2010) İlköğretim birinci kademe çocuklarında okuduğunu anlama ile sözcük bilgisi, görsel algı ve kısa süreli bellek arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kellner, D. (2001). New technologies/new literacies: Reconstructing education for the millennium. International journal of technology and design education kluwer academic publisher. Printed in the Netherlands., 11, 67-81.
  • Kır, Ş. (2020). Dijital dönüşüm sürecinde yükseköğretim kurumları ve öğretim elemanlarının gelişen rolleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 143-163.
  • Kiper, A., Arslan, S., Kıyıcı, M., & Akgün, Ö. E. (2012). Visual literacy scale: the study of validity and reliability. The Online Journal of New Horizons in Education, 2(2), 73-83.
  • Kurt, A. A. (2010). Okuryazarlıkta dönüşümler. H. F. Odabaşı, (Ed.), Bilgi ve iletişim teknolojileri ışığında dönüşümler içinde (s. 81-118). Nobel Yayınları.
  • Kuru, A. (2008). İlköğretim beşinci sınıf Türkçe dersi öğretim programında yer alan görsel okuma ve görsel sunu becerilerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Adana.
  • Kuru, E. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık kavramına ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 14(3), 1629-1648.
  • Kurudayıoğlu, M., & Tüzel, S. (2010). 21. Yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 28, 283-298.
  • Kocaarslan, M., & Çeliktürk, Z. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin görsel okuryazarlık yeterliklerinin belirlenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(2), 344-362.
  • Kress, G. (2003). Literacy in the new media age. Routledge.
  • Martin, A. (2008). Digital Literacy and the Digital Society. C. Lankshear, M. Knobel (Ed.), Digital Literacies: Concepts, Policies and Practices in (s. 151-174). Peter Lang.
  • Martin, A., & Grudziecki, J. (2006). Dig EuLit: Concepts and tools for digital literacy development. Innovation in Teaching and Learning in Information and Computer Sciences, 5(4), 249-267.
  • MEB (2005). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. Sınıflar). MEB Yayınları.
  • MEB. (2019). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı. MEB Yayınları.
  • MEB. (2018). 2023 eğitim vizyonu. [Online]: https://2023vizyonu.meb.gov.tr/. Erişim Tarihi: 16. 07. 2023. Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK). (2018). Türkiye yeterlilikler çerçevesi (TYÇ). http://www.tyc.gov.tr/yazilar/2018-de-guncellenen-anahtar-yetkinlikler-hakkindaki-tavsiye-karari-ninturkce-tercumesi-yayimlandi-i4c990f3c-995a-4d81-b703-4f506442e7b0.html
  • Mete, G. (2020). Okuryazarlık türleri ve 2023 eğitim vizyonu belgesi. Kesit Akademi Dergisi, (22), 109-120.
  • Metin Taş, A. (2019). Öğretmen yeterlikleri. A. Metin Taş, B. Aslan, & F. Hazır Bıkmaz (Dü) içinde, Prof. Dr. Mehmet Ali Kısakürek'e Armağan (s. 75-82). Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Metros, S., & Woolsey, K. (2006). Visual Literacy: An institutional imperative. Educause Review, 41(3), 80-81.
  • Montgomery, D. C., & Peck, E. A. (1992). Introduction to linear regression analysis. A. Wiley-Interscience Publication.
  • Moon, S. J., & Bai, S. Y. (2020). Components of digital literacy as predictors of youth civic engagement and the role of social media news attention: the case of Korea. Journal of Children and Media, 14(4), 458-474.
  • Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy? Computers & Education, 59(3), 1065-1078.
  • Onursoy, S. (2018). Üniversite gençliğinin dijital okuryazarlık düzeyleri: Anadolu üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 989-1013.
  • Öksüz, Y., Güven Demir, E., & İci, A. (2016). Öğretmenlerin dijital okuryazarlık kavramına ilişki metaforlarının incelenmesi. Journal of Academic Social Science Studies, 50, 387-396.
  • Örs, E., & Baş, B. (2018). İkinci sınıf öğrencilerinin görsel okuryazarlığı üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 95-113.
  • Özdemir, A. Ş., & Göktepe Yıldız, S. (2015). Yedinci sınıf öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(41), 529-541.
  • Öztürk, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
  • Öztürk, Y., & Budak, Y. (2019). Öğretmen adaylarının kendilerine yönelik dijital okuryazarlık değerlendirmelerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, (21), 156-172.
  • Özoğlu, C. (2019). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin dijital okuryazarlıkları ile ilişkisi-Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Pala, Ş. M., & Başıbüyük, A. (2020). Ortaokul beşinci sınıf öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(3), 897-921.
  • Parsa, A. F. (2007). Görsel okuryazarlık: Görsellerı̇ okuma değerlendirme ve yaratma süreci. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, (2), 111-127.
  • Pehlivanlı, B., & Kayadibi, N. (2022). Dijital okuryazarlık bağlamında ortaokul Türkçe ders kitapları. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 182-197.
  • Polat, C. (2005). Üniversite öğrencilerinin bilgi okuryazarlığı becerilerindeki zorlanma düzeyleri üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 19(4), 408-431.
  • Pool, C. R. (1997). A new digital literacy: A Conversation with paul gilster. Integrating technology into teaching. Educational Leadership, 55(3), 6-11.
  • Riesland, E. (2005). Visual literacy and the classroom, new horizons for learning. [Online]: https://www.researchgate.net/publication/313649787_New_Horizons_in_Visual_Literacy. Erişim Tarihi: 05. 06. 2023.
  • Rogerson, P. A. (2001). Statistical methods for geography. Sage Publication.
  • Sarıkaya, B. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital okuryazarlık durumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Journal Of International Social Research, 12(62), 1098-1107.
  • Seçer, İ. (2013). SPSS ve Lisrel ile pratik veri analizi. Anı Yayıncılık.
  • Seglem, R., & Witte, S. (2009). You gotta see it to believe it: Teaching visual literacy in the English classroom. Journal of Adolescent & Adult Literacy. 53(3), 216-226.
  • Siegel, M. (2006). Rereading the signs: Multimodal transformations in the field of literacy education. Language Arts, 84(1), 65-77.
  • Soby, M. (2008). Digital competence from education policy to pedagogy: The Norwegian context. M. Soby, C. Lankshear, & M. Knobel in Digital Literacies (s. 119-150). Peter Lang Puplishing.
  • Suri-Köksal, İ. (2018). Çizimlerle desteklenmiş fen eğitiminin ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına ve görsel materyalleri anlamalarına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Sütçü, N. D. (2021). Zihnin uzamsal alışkanlıkları ile görsel okuryazarlık yeterlilikleri arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 9(17), 125-144.
  • Şahin, A. (2021). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin ve e-öğrenmeye yönelik tutumlarının incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(4), 3496-3525.
  • Şahin, Ç., & Kıran, I. (2009). Öğretmen adaylarının algılarına göre görsel okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 77-90.
  • Şahin, Ç., Kurudayıoğlu, M., & Çelik, G. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının görsel okuryazarlıkları üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 129-143.
  • Şakiroğlu, Y. (2021). Görsel okuma/görsel sunu ve görsel okuryazarlık becerileriyle ilgili yapılan lisansüstü çalışmaların analizi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 103-119.
  • Şenel, M. (2021). İngiliz dili eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin görsel okuryazarlık düzeylerinin analizi. OPUS International Journal of Society Researches, 18, 4126-4150.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Pearson Education.
  • Talan, T., & Aktürk, C. (2021). Orta öğretim öğrencilerinin dijital okuryazarlık ve bilgi güvenliği farkındalığı seviyelerinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 158-180.
  • Tanrıverdi, B., & Apak, Ö. (2013). Görsel okuryazarlık üzerine bir içerik analizi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 267-294.
  • Türk Dil Kurumu (2019). Türkçe sözlük. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/.
  • Timur, B., Timur, S., & Akkoyunlu, B. (2014). Öğretmen adaylarının sayısal yetkinlik düzeylerinin belirlenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 33, s. 41-59.
  • Tornero, J. M. P. (2004). Promoting digital literacy. Understanding digital literacy. [Online]: https://www.researchgate.net/profile/Jose-Manuel-Perez-Tornero-2. Erişim tarihi: 30.06. 2023.
  • UNESCO. (2015). Education 2030: Incheon declaration and framework for action. Paris.
  • Velders, T., de Vries, S. A., & Vaicaityte, L. (2007). Visual literacy and visual communication for global education: İnnovations in teaching e-learning in art, design and communication. Paper presented at Designs on E-learning.
  • Yamaç, A. (2018). Yeni okuryazarlığa genel bir bakış: karar alıcılar, araştırmacılar ve öğretmenler için bazı öneriler. Journal of Theoretical Educational Science, 11(3), 383-410.
  • Yıldız, M. Ö. (2012). Görsel okuryazarlık üzerine. Marmara İletişim Dergisi, (19), 64-77.
  • Yılmaz, R. (2015). Eğitim ve görsel okuryazarlık ilişkisi üzerine bir inceleme. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 101-121.
  • Yurtkulu, A. (2019). Özel yetenekli öğrenciler ve akranlarının görsel okuryazarlık düzeyleri ve fen dersindeki görselliğe ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
  • Zeren, G., & Arslan, R. (2009). Bir eğitim süreci olarak görsel okuryazarlık. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (3), 43-52.
Toplam 124 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Türkçe Eğitimi
Bölüm Sayı Makaleleri
Yazarlar

Yasemin Baki 0000-0003-4064-3724

Proje Numarası yok
Yayımlanma Tarihi 29 Aralık 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Cilt: 14 Sayı: 6

Kaynak Göster

APA Baki, Y. (2023). Görsel Okuryazarlık Yeterliliklerinin Dijital Okuryazarlığı Yordama Gücü / The Predictive Power of Visual Literacy Competence for Digital Literacy. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(6), 126-150. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1337534
 Kapak Resmi İndir

Creative Commons Lisansı
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)


[email protected]        http://www.e-ijer.com       Adres: Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi  Bornova/İzmir