Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR)

Öz

Bu çalışmada
çocuk edebiyatı yazarlarından Roald Dahl’ın “Matilda” adlı çeviri çocuk kitabı,
Sigmund Freud’un Psikanalitik kuramı esas alınarak incelenmiştir. Psikanalitik
kurama göre, insanların birtakım istekleri, arzuları vardır, ama toplumsal
kurallara uyma zorunluluğu bu istekleri gerçekleştirmeye engel teşkil eder. Bu
noktada bastırma, örtme ortaya çıkar. Gerçek hayatta ulaşılamayan bu arzulara
hayal kurma yolu ile ulaşılmaya çalışılır. Freud’un kuramına göre hayal kurma
ile yazarın yakın ilişkisi, yazarı ruh hastasına yakınlaştırır. Freud’a göre
yazarın yaratma eylemi, içerisinde nevrotikliği barındırır. Yaratma eyleminin
sonucunda oluşan eser, yazarın bilinçaltında yer edinen arzuların, isteklerin,
korkuların sembollerini taşıyan bir somut belge niteliğindedir. Bu çalışmada, Freud’un
Psikanalitik yorumlama yöntemi kullanılarak eserdeki aile ve çocuk arasındaki
ilişki, kahramanların psikolojisi ve davranışları incelenmiş; Roald Dahl’ın
bilinçaltının yaratmadaki rolü değerlendirilmiştir. Matilda, üç yaşından
itibaren okumayı öğrenen, vaktinin çoğunu kitap okumakla geçiren bir çocuktur.
Ancak anne ve babası kızlarına hiç ilgi göstermezler, onu aşağılamaktan da geri
kalmazlar. Kendileri, yalnızca televizyon seyredip insanları aldatarak para
kazanan insanlardır. Matilda’nın anne ve babasını kabullenememesi ve birtakım
oyunlarla onlara cezalandırma yoluna gitmesi kitabın temel kurgusunu oluşturur.
Okula başladığında da başöğretmen Bayan Trunchbull’un korkutucu tavırlarıyla
karşılaşır. Matilda’nın ailesiyle ve çevresiyle olan ilişkisini konu alan bu
eserde, psikanalitik bulgular betimlenmiştir. Çalışma kapsamında, Freud’un
bakış açısıyla kitaptaki psikanalitik öğeler saptanmış; çocuk edebiyatı
açısından verilmek istenen mesajın niteliği değerlendirilmiştir.