Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi

Abstract

Türklerin çeşitli nedenlerden ötürü İslam dinini kabul etmelerinin ardından Türk halk edebiyatı ürünleri Türk-İslam düşünce ve yaşayış sistemine göre şekillenmiştir. Böylelikle Türk halk edebiyatına ait sözlü ve yazılı ürünler, Türk ve Müslüman toplum yapısına göre icra edilip ortaya konmuşlardır. Türklerin Anadolu sahasında yayılmasıyla bahsedilen Türk-İslam eserleri yeni tür ve şekillerde icra edilip kaleme alınmışlardır. Bu yeni tür ve şekiller arasında halk tipi mesnevîler de bulunur. Halk tipi mesnevîler, mesnevî biçiminde ve aruz vezniyle yazılan manzum Türk halk hikâyeleridir. Manzum hikâyeler olarak icra edilen halk tipi mesnevîler, Anadolu coğrafyasında 13. ve 18. yüzyıllar arasında yaygınlık kazanmış ve dinî halk edebiyatı ürünleri şeklinde ortaya konan bir gelenek olmuştur. Söz konusu bu tarz anlatı ve eserleri içeren yurt içinde ve yurt dışındaki kütüphanelerin kataloglarında sayısız yazma eser bulunur. Halk tipi mesnevî geleneği içerisinde dinî içerikli pek çok anlatı ortaya çıkmıştır. Güvercin Destanı da bu anlatılardan sadece bir tanesidir. Güvercin Destanı’nın farklı nüshaları günümüze kadar Vasfi Mahir Kocatürk, Şükrü Elçin ve Namık Aslan gibi pek çok isim tarafından pek çok defa araştırılıp incelenmiştir. Anlatının Vatikan nüshası ise ilk defa bu çalışma içerisinde yer almaktadır. Çalışmada ilk olarak halk tipi mesnevî geleneği hakkında açıklamalar yapılmış olup ardından Güvercin Destanı’nın Vatikan nüshası incelenmiştir. Nüshanın Latin harflerine aktarımı yapıldıktan sonra araştırma konusu ve incelenen metinden hareketle bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.