Türklük Bilimi Araştırmaları

Abstract

Yirmi yıl gibi kısa bir zaman dilimindeki yazı faaliyetleriyle Türk modern hikâye geleneğinde haklı bir yer edinen Ömer Seyfettin, yaşadığı devrin meselelerine duyarsız kalmaz. Hem hikâyelerinde hem de diğer tür yazılarında, Türk milletinin özellikle eğitimle kalkınacağını düşünerek, bu konuda çeşitli fikirler sunar. Modernlik karşıtı olmayan Büyük Türkçü, milletin hayrına olan yeniliklerin yine milletin öz karakterine uygunluğunu da arayarak, belli bir ölçü oluşturur. Bu bakışla hareket ederek özellikle 1908’den sonra İttihat ve Terakki yönetiminin desteklediği bir dizi eğitim modelini, Türk insanına sunulan yeni tarz uygulamaları takip eder. İyi bir gözlemci ve tenkitçi kabiliyetine sahip olan Ömer Seyfettin, Türk milletine has olanla taklitçi, yüzeysel kalanı sade ve etkili Türkçesiyle eleştirir. Bu eleştirinin yanında, eğitime ilişkin kendi bilgi ve düşüncelerini de paylaşır. Çalışmanın kapsamında Ömer Seyfettin’in hikâye ve nesirleri ele alınmış, bu türlerde ise doğrudan eğitim ve eğitimin ana unsurları olan okul, sınıf, öğretmen, yabancı dil öğrenimi, Türkçenin yabancı diller karşısında eğitim ortamlarındaki hâli gibi unsurlar üzerinde durulmuştur. Belirlenen ögeler devrin gerçeklikleriyle birlikte sunularak, Ömer Seyfettin’in eğitime dair görüşleri tespit edilmiş, bugüne kadar yapılmış çoğu çalışmada eksik bırakılan sosyal zemin ve tarihî şartlarla eserlerde söz konusu edilen eğitim unsurları bir arada sunulmuştur.