Okuma Kültürü Edindirme Sürecine Yönelik Bir Eylem Araştırması

İzzet Şeref; Mustafa Şahin

doi:10.24146/tk.1035151

Research Article

An Action Research Study on the Process of Acquiring Reading Culture

Year 2022, Volume: 36 Issue: 2, 133 - 148, 30.06.2022

İzzet Şeref Mustafa Şahin

https://doi.org/10.24146/tk.1035151

Cited By: 3

Abstract

Purpose: The study reveals the effects of group-based reading activities planned by the researchers on the process of acquiring reading culture and developing reading skills and habits of high school students.
Method: The study is action research. The data were obtained from nine 11th grade students selected by purposive sampling technique, studying in Danışment Gazi Anatolian High School affiliated to Niksar District Directorate of National Education. The data were collected via interview and observation forms developed by the researchers. The descriptive analysis technique was used to analyze the data collected via interview forms. Observational data were analyzed with the t-test.
Findings: The findings show that there is a significant difference in the students’ reading performance in favor of their final week scores. The activities contribute to student development, help them develop a reading habit and read more effectively, and positively affect their perception of the book.
Implications: According to the results, the students’ reading skills and habits improved significantly. In addition, they think that the reading activities contribute to their reading skills and that the practice can be carried out in all schools.
Originality: The study is original as it provides a design for the process of acquiring reading culture and reveals empirical data, practitioner observations, and student views on the effects of this process.

Keywords

Reading culture, reading habit, reading skill, action research

References

Akbulut, S., Özdemir, E. E. ve Çıvğın, H. (2017). Ortaokul öğrencilerinin kitap ve okumak kavramları üzerine metaforik algıları. Turkish Journal of Primary Education, 2(1), 30-43.
Altunbay, M. ve Uslu Üstten, A. (2020). Okuma kültürünün bir göstergesi olarak kitaplık ve kütüphane kullanımı üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 916-930.
Altunkaya, H. ve Doğar, B. (2018, 13-15 Eylül). Öğretmen adaylarının kitap okuma kültürü [Bildiri]. II. Uluslararası Eğitim Araştırmaları ve Öğretmen Eğitimi Kongresi, Aydın, Türkiye. https://www.researchgate.net/publication/332107699_Ogretmen_Adaylarinin_Kitap_Okuma_Kulturu_Book_Reading_Culture_of_the_Teacher_Candidates
Arıcı, A. F. (2008). Okumayı niye sevmiyoruz? Üniversite öğrencileri ile mülakatlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 91-100.
Arslan, Y., Çelik, Z. ve Çelik, E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26), 113-124.
Ayyıldız, M., Bozkurt, Ü. ve Canlı, S. (2006). Okuma kültürü üzerine bir araştırma. Millî Eğitim Dergisi, 34(169), 1-14.
Baki, Y. ve Gökçe, B. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma kültürü düzeylerinin incelenmesi. Journal of Language Education and Research, 6(2), 353-375.
Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma-yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Başoğul, A. D. (2018). Türkçe öğretmenlerinin ve önerdikleri kitapların söylemleri bağlamında okuma kültürü anlayışı: Bir durum çalışması [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi.
Batur, Z., Gülveren, H. ve Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
Behrman, C. (2004). The culture of reading in a publicschool: Ethnography, service-learning, and undergraduate researchers. PennMuseum: Expedition Magazine, 46(3), 22-28. https://www.penn.museum/documents/publications/expedition/PDFs/46- 3/The%20Culture.pdf
Bektaş, M., Okur, A. ve Karadağ, B. (2014). İlkokul ve ortaokul son sınıf öğrencilerinde metaforik algı olarak kitap. Türk Kütüphaneciliği, 28(2), 154-168.
Beyhan, A. (2013). Eğitim örgütlerinde eylem araştırması. Journal of Computer and Education Research, 1(2), 65-89.
Bulut, S. (2018). Okulöncesi eğitim ortamlarında çocuk kitaplarıyla gerçekleştirilen uygulamaların okuma kültürü edindirme bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, E. Ö., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Çıldır, B. ve Ergün, İ. H. (2020). Okuma kültürü edinememiş bireylere ilişkin bir anlatı araştırması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 603-621.
Çocuk Vakfı. (2006, 4 Eylül). Türkiye gerçeği: Okumama alışkanlığı. Türkiye’nin okuma alışkanlığı karnesi. https://cocukvakfi.org.tr/wp-content/dosya/raporlar/13_okuma_aliskanligi_karnesi2006.pdf
Dengiz, A. Ş. ve Yılmaz, B. (2007). 2004 İlköğretim Programı’nda okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Bilgi Dünyası, 8(2), 203-229.
Geçgel, H. ve Burgul, F. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin okuma ilgi alanları: Çanakkale örneği. TUBAV Bilim Dergisi, 2(3), 341-353.
Gömleksiz, M. N. (2004). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okumaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-21.
İleri, A. (2017). Okuma kültürü ve okul kütüphaneleri raporu 2017/okul kütüphanecileri derneği. Türk Kütüphaneciliği, 31(2), 259-262.
İnce Samur, A. Ö. (2014). Bireye okuma kültürü edindirme izlencesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Kahyaoğlu, M. (2011). Çevre konularıyla ilgili kitap okumaya yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. İlköğretim Online, 10(3), 1056-1065.
Karadağ, Ö. (2013). Okuma kültürüne katkıları bakımından Türkçe ders kitaplarının resimlemeleri (illüstrasyonları). Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(2), 84-93.
Karadeniz, Ş ve Yılmaz, B. (2017). Ankara’daki halk kütüphanecilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 31(2), 223-244.
Karagöz, B. (2017). Eğitimciler ve çocuk yazarlarının görüşleri bağlamında ortaokul öğrencileri ne okumalı?-Bir liste önerisi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 60, 705-726.
Körkuyu, A. S. (2014). Okuma kültürü edindirme sürecini etkileyen temel değişkenlerin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (İlgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 11-32.
Kuşdemir, Y., Bulut, P. ve Uzun, E. B. (2020). Okuma kültürü üzerine bir inceleme: Öğretmen adayları örneği. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(21), 74-95.
Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2011, 19 Nisan). Türkiye Okuma Kültürü Haritası araştırması sonuçları. https://kygm.ktb.gov.tr/TR-36/turkiye-okuma-kulturu-haritasi-arastirmasi-sonuclari-ac-.html
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd. Ed.). USA: SAGE Publication
Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği (2014, 26 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı: 29072). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140726-4.htm
Okuyay Platformu. (2019). Türkiye okuma kültürü araştırması. http://okuyayplatformu.com/
Öztürk, B. (2020). Okuma kültürü oluşturmada çocukların edebiyat çevresini genişletmeye yönelik uygulamalar: İngiltere örneği. Kastamonu Education Journal, 28(5), 2112-2124. https://doi.org/10.24106/kefdergi.787822
Polat, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin okuma kültürü konusundaki hizmetiçi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Saltık, O. (2018). Okuma kültürü edindirme sürecinde Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin niteliği üzerine öğretmen görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 281-296.
Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. ve Karasakaloğlu, N. (2009). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 167-185.
Sever, S., Karagül, S., ve Doğan Güldenoğlu, B. N. (2017). Öğretmenlerin okuma kültürü düzeyleri ile kitle iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 47-69.
Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(21), 30-39.
Telli, A. (2021). Ortaokul öğrencilerinin okuma güdülenmeleri ile ebeveynlerinin eğitim düzeyi ve okuma kültürü görünümleri arasındaki ilişki üzerine bir inceleme [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
Ünlü, S. (2019). Okuma kültürü edindirme sürecine Türkçe öğretmenlerinin etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.

Okuma Kültürü Edindirme Sürecine Yönelik Bir Eylem Araştırması

Year 2022, Volume: 36 Issue: 2, 133 - 148, 30.06.2022

İzzet Şeref Mustafa Şahin

https://doi.org/10.24146/tk.1035151

Cited By: 3

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, araştırmacılar tarafından planlanan okuma grubu temelli okuma etkinliklerinin lise öğrencilerinin okuma kültürü edinme, okuma beceri ve alışkanlıklarını geliştirme süreçlerine olan etkilerini ortaya koymaktır.
Yöntem: Çalışma, eylem araştırması yaklaşımına uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verileri, Niksar İlçe Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlı Danışmet Gazi Anadolu Lisesinde öğrenim gören, amaçlı örnekleme tekniğiyle seçilen dokuz 11. sınıf öğrencisinden alınmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen görüşme ve gözlem formları aracılığıyla elde edilmiştir. Görüşmelerle ulaşılan verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Gözlem verileri ise t testi ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin okuma performanslarında son hafta puanları lehine anlamlı bir farklılık olduğu, etkinliklerin gelişimlerine katkıda bulunduğu, kitap okuma alışkanlığı edindirdiği, daha nitelikli okumalar sağladığı, kitaba yönelik algılarını olumlu yönde etkilediği gözlenmiştir.
Sonuç: Öğrencilerin okuma beceri ve alışkanlıklarının anlamlı bir biçimde geliştiği belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin, gerçekleştirilen okuma etkinliklerinin okuma becerilerine katkıda bulunduğunu, yapılan uygulamanın tüm okullarda yürütülebileceğini düşündükleri ortaya konulmuştur.
Özgünlük: Araştırma, okuma kültürü edindirme sürecine yönelik bir tasarım sunduğu ve bu sürecin etkilerine ilişkin deneysel verileri, uygulayıcı gözlemlerini ve öğrenci görüşlerini ortaya koyduğu için özgündür

Keywords

Okuma kültürü, okuma alışkanlığı, okuma becerisi, eylem araştırması

References

Akbulut, S., Özdemir, E. E. ve Çıvğın, H. (2017). Ortaokul öğrencilerinin kitap ve okumak kavramları üzerine metaforik algıları. Turkish Journal of Primary Education, 2(1), 30-43.
Altunbay, M. ve Uslu Üstten, A. (2020). Okuma kültürünün bir göstergesi olarak kitaplık ve kütüphane kullanımı üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 916-930.
Altunkaya, H. ve Doğar, B. (2018, 13-15 Eylül). Öğretmen adaylarının kitap okuma kültürü [Bildiri]. II. Uluslararası Eğitim Araştırmaları ve Öğretmen Eğitimi Kongresi, Aydın, Türkiye. https://www.researchgate.net/publication/332107699_Ogretmen_Adaylarinin_Kitap_Okuma_Kulturu_Book_Reading_Culture_of_the_Teacher_Candidates
Arıcı, A. F. (2008). Okumayı niye sevmiyoruz? Üniversite öğrencileri ile mülakatlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 91-100.
Arslan, Y., Çelik, Z. ve Çelik, E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26), 113-124.
Ayyıldız, M., Bozkurt, Ü. ve Canlı, S. (2006). Okuma kültürü üzerine bir araştırma. Millî Eğitim Dergisi, 34(169), 1-14.
Baki, Y. ve Gökçe, B. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma kültürü düzeylerinin incelenmesi. Journal of Language Education and Research, 6(2), 353-375.
Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma-yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Başoğul, A. D. (2018). Türkçe öğretmenlerinin ve önerdikleri kitapların söylemleri bağlamında okuma kültürü anlayışı: Bir durum çalışması [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi.
Batur, Z., Gülveren, H. ve Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
Behrman, C. (2004). The culture of reading in a publicschool: Ethnography, service-learning, and undergraduate researchers. PennMuseum: Expedition Magazine, 46(3), 22-28. https://www.penn.museum/documents/publications/expedition/PDFs/46- 3/The%20Culture.pdf
Bektaş, M., Okur, A. ve Karadağ, B. (2014). İlkokul ve ortaokul son sınıf öğrencilerinde metaforik algı olarak kitap. Türk Kütüphaneciliği, 28(2), 154-168.
Beyhan, A. (2013). Eğitim örgütlerinde eylem araştırması. Journal of Computer and Education Research, 1(2), 65-89.
Bulut, S. (2018). Okulöncesi eğitim ortamlarında çocuk kitaplarıyla gerçekleştirilen uygulamaların okuma kültürü edindirme bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, E. Ö., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Çıldır, B. ve Ergün, İ. H. (2020). Okuma kültürü edinememiş bireylere ilişkin bir anlatı araştırması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 603-621.
Çocuk Vakfı. (2006, 4 Eylül). Türkiye gerçeği: Okumama alışkanlığı. Türkiye’nin okuma alışkanlığı karnesi. https://cocukvakfi.org.tr/wp-content/dosya/raporlar/13_okuma_aliskanligi_karnesi2006.pdf
Dengiz, A. Ş. ve Yılmaz, B. (2007). 2004 İlköğretim Programı’nda okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Bilgi Dünyası, 8(2), 203-229.
Geçgel, H. ve Burgul, F. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin okuma ilgi alanları: Çanakkale örneği. TUBAV Bilim Dergisi, 2(3), 341-353.
Gömleksiz, M. N. (2004). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okumaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-21.
İleri, A. (2017). Okuma kültürü ve okul kütüphaneleri raporu 2017/okul kütüphanecileri derneği. Türk Kütüphaneciliği, 31(2), 259-262.
İnce Samur, A. Ö. (2014). Bireye okuma kültürü edindirme izlencesi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Kahyaoğlu, M. (2011). Çevre konularıyla ilgili kitap okumaya yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. İlköğretim Online, 10(3), 1056-1065.
Karadağ, Ö. (2013). Okuma kültürüne katkıları bakımından Türkçe ders kitaplarının resimlemeleri (illüstrasyonları). Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(2), 84-93.
Karadeniz, Ş ve Yılmaz, B. (2017). Ankara’daki halk kütüphanecilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 31(2), 223-244.
Karagöz, B. (2017). Eğitimciler ve çocuk yazarlarının görüşleri bağlamında ortaokul öğrencileri ne okumalı?-Bir liste önerisi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 60, 705-726.
Körkuyu, A. S. (2014). Okuma kültürü edindirme sürecini etkileyen temel değişkenlerin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Kuş, Z. ve Türkyılmaz, M. (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (İlgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 11-32.
Kuşdemir, Y., Bulut, P. ve Uzun, E. B. (2020). Okuma kültürü üzerine bir inceleme: Öğretmen adayları örneği. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(21), 74-95.
Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2011, 19 Nisan). Türkiye Okuma Kültürü Haritası araştırması sonuçları. https://kygm.ktb.gov.tr/TR-36/turkiye-okuma-kulturu-haritasi-arastirmasi-sonuclari-ac-.html
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd. Ed.). USA: SAGE Publication
Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği (2014, 26 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı: 29072). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140726-4.htm
Okuyay Platformu. (2019). Türkiye okuma kültürü araştırması. http://okuyayplatformu.com/
Öztürk, B. (2020). Okuma kültürü oluşturmada çocukların edebiyat çevresini genişletmeye yönelik uygulamalar: İngiltere örneği. Kastamonu Education Journal, 28(5), 2112-2124. https://doi.org/10.24106/kefdergi.787822
Polat, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin okuma kültürü konusundaki hizmetiçi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
Saltık, O. (2018). Okuma kültürü edindirme sürecinde Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin niteliği üzerine öğretmen görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 281-296.
Saracaloğlu, A. S., Yenice, N. ve Karasakaloğlu, N. (2009). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 167-185.
Sever, S., Karagül, S., ve Doğan Güldenoğlu, B. N. (2017). Öğretmenlerin okuma kültürü düzeyleri ile kitle iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 47-69.
Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(21), 30-39.
Telli, A. (2021). Ortaokul öğrencilerinin okuma güdülenmeleri ile ebeveynlerinin eğitim düzeyi ve okuma kültürü görünümleri arasındaki ilişki üzerine bir inceleme [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
Ünlü, S. (2019). Okuma kültürü edindirme sürecine Türkçe öğretmenlerinin etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.

There are 41 citations in total.

Details

Primary Language	Turkish
Subjects	Library and Information Studies
Journal Section	Research Articles
Authors	İzzet Şeref 0000-0002-2379-1373 Mustafa Şahin 0000-0001-9492-6389
Publication Date	June 30, 2022
Submission Date	December 10, 2021
Acceptance Date	March 20, 2022
Published in Issue	Year 2022 Volume: 36 Issue: 2

Cite

APA	Şeref, İ., & Şahin, M. (2022). Okuma Kültürü Edindirme Sürecine Yönelik Bir Eylem Araştırması. Türk Kütüphaneciliği, 36(2), 133-148. https://doi.org/10.24146/tk.1035151