RumeliDE Journal of Language and Literature Studies

Abstract

Atasözleri geçmiş nesillerin, tecrübelerinden doğan, bilgeliklerini ifade ettikleri kısa ve özlü sözlerdir. Kültürel mirasın bir parçası olan atasözleri toplumun düşünce tarzını, yaşam felsefesini ve ortak değerlerini yansıtan, millî karaktere sahip kalıp ifadelerdir. Sosyal hayatta yaygın bir kullanım alanı olan atasözleri toplumsal değerleri, ahlaki nasihatleri, tecrübelerden çıkarılan dersleri ve insan doğası hakkındaki genel geçer bilgileri içermektedir. Günlük yaşamda söylenmek istenenlerin etkili ve kısa biçimde ifadesini sağlayan bu sözler, toplumun ortak dil unsuru olarak iletişimi kolaylaştıran, verilmek istenen mesajın etkili biçimde iletilmesini sağlayan, sosyal değer yargılarını güçlendiren ve geçmişle bugün arasında bağ kuran bir fonksiyona sahiptir. Bu araştırmanın öncelikli amacı, Gaziantep esnaf kültüründe kullanılan atasözlerinin ifade ve anlamlarını belirlemek ve bu atasözlerini bir tasnife tabi tutmaktır. Ayrıca bu çalışma ile meslek folkloru kapsamında Gaziantep esnaf kültürünün korunması ve aktarılması da hedeflenmiştir. Bu hedef doğrultusunda, esnaf kültürünü aktaran atasözleri sözlü ve yazılı kaynaklardan tespit edilmiş, atasözlerinin kullanım bağlamları da göz önünde bulundurularak içerikleri açıklanmıştır. Ayrıca esnafın ticari yaşamındaki boyutuna göre atasözleri sınıflandırılmıştır. Yapılan inceleme sonucunda, atasözlerinin dilin bir parçası olmasının ötesinde, esnafın kültürel yaşamındaki kabullerini ve benimsediği değerlerini yansıttığı anlaşılmıştır. Esnafın gündelik yaşamındaki olaylar ve durumlar karşısında sık kullandığı bu kalıp sözlerin, toplumsal iletişimi sağladığı ve kabullerin içselleştirilmesine yardımcı olduğu görülmüştür.