Araştırmalar Ne Diyor? Yurt Dışındaki Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimine Yönelik Yapılan Lisansüstü Araştırmalarının Değerlendirilmesi
Abstract
Bu araştırmanın amacı; yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretimi üzerine 1981 ve 2020 yılları arasında hazırlanmış lisansüstü tezleri tarayıp değerlendirerek bu alandaki birikimin bir görüntüsünü ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırma için yapılan kaynak taramasında öncelikli olarak ve büyük oranda Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi’nin veri tabanı kullanılmıştır ancak bunun yanında araştırmayı desteklemesi bakımından üniversitelerin veri tabanından da faydalanılmıştır. Araştırma süreci içerisinde tez taramalarında özellikle “yurt dışındaki Türk çocukları” kavramı etrafında yoğunlaşılmış ve çalışmalar bu kavram bağlamında araştırmaya dâhil edilmiştir. Bunun yanı sıra daha önce bu konuda hazırlanmış yazılı kaynaklardan da yararlanılarak çalışma desteklenmiştir. Araştırmanın odağında Türkçe öğretimi olduğundan diğer alanlar kapsam dışında tutulmuştur. Yapılan tarama sonucu 23 lisansüstü tez (11 yüksek lisans tezi, 12 doktora tezi) belirlenmiş. Belirlenen tezlerle ilgili kodlamalar araştırmacılar tarafından bilgisayar ortamında gerçekleştirilmiş, kodlama güvenirliğini sağlamak için yapılan kodlamalar iki alan uzmanı tarafından yeniden incelenmiştir. Yurt dışındaki Türk çocuklarına Türkçe öğretimi konulu tezlerin kodlanması sürecinde her bir tez sadece bir defa kodlanmıştır. Yapılan analiz sonucunda araştırmacıların odaklandıkları ana noktaya göre beş tema ortaya çıkmıştır. Bunlar, dil becerileri, iki dillilik ve iki dillilikten kaynaklanan sorunlar, program ve materyaller, öğretimin niteliği, sorunlar ve görüşlerdir. Değerlendirmeler sonucunda dil becerilerine odaklanan yedi, iki dillilik ve iki dillilikten kaynaklanan sorunlara odaklanan üç, program ve materyalleri incelemeye odaklanan beş, öğretimin niteliğine odaklanan dört, sorunlar ve görüşlere odaklanan dört tez belirlenmiştir.
References
- Başında yıldız işareti olan kaynaklar araştırmada incelenen yayınları göstermektedir.
- Aksan, D. (2014). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Türk Dil Kurumu.
- *Arı, G. T. (2015). İki dilli Türk çocuklarının ve velilerinin ana dili Türkçeyi öğrenme tutumları (Aisne bölgesi-Fransa örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Arıcı, B. (2017). Eğitsel oyunların Almanya’da yaşayan Türk çocuklarının Türkçe öğrenme başarılarına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
- *Bayat, A. (2016). İki dillilik bağlamında İngiltere’de yaşayan Türk çocuklarının ana dili Türkçeyi öğrenme durumları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Bican, G. (2017). Danimarka’da Türkçe Danca konuşan öğrencilerin dil görünümlerinin iki dillilik temelinde incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Bilgiç, M. (2016). Batı Avrupa’da iki dilli Türk çocuklarının yazılı Türkçe kelime sıklıkları: Fransa örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
- Cummins, J. (1979). Linguistic interdependence and the educational development of bilingual children. Rewiev of Educational Research, 49(2) , 222-251. https://doi.org/10.3102/00346543049002222
- *Çalışkan, N. (2009). Kavramsal anahtar modeliyle iki dilli çocuklara metafor ve deyim öğretimi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Çelik, M. E. (2016). Bulgaristan’daki Türk çocuklarının okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Çetin, İ. (2018). Yurt dışındaki Türk çocuklarına Türkçe öğretiminde çizgi filmler yoluyla değerler aktarımı (Keloğlan masalları örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Çoban, M. (2018). Türkçe-Fransızca iki dillilerde Türkçenin terk edilmesinin ve dil kaybının sebepleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
- Demirbaş, H. (2014). Eğitim-kültür açısından Avrupa’daki Türk çocukları sorunlar ve çözümler. Nobel.
- *Demirdöven, G. H. (2016). Duisburg/ Essen Üniversitesi’nde öğrenim gören Türkçe öğretmeni adaylarının iki dillilik olgusuna yönelik görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
- Ekiz, D. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (5. baskı). Anı.
- *Ekmekçi, V. (2012). Belçika’da Türkçe öğretimi ve karşılaşılan temel sorunlar [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi.
- *Göçmenler, H. (2019). Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Türk çocuklarına ana dili öğretimindeki sorunlar ve çözüm önerileri: program ve kitap ölçeğinde [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Grosjean, F. (2008). Studying bilinguals. Oxford University Press.
- *Gürbüz, R. (2016). İki dilli öğrencilere yönelik ölçme ve değerlendirmede merkezi sınavlar: Hollanda örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
- Güzel, A. (2014). İki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğretimi (Almanya örneği). Akçağ.
- *İnce, B. (2011). Yurt dışındaki Türk çocuklarının anadilleri Türkçede yaşadıkları anlatım sorunları: Fransa örneği [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
- İşcan, A. (2007). Dil ve ana dil olarak Türkçe üzerine. Erciyes Dergisi, (30), 5-6.
- *Kayadibi, N. (2016). Makedonya’da ilköğretim okullarında Türkçe eğitimi (7. sınıf örneği) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Kayır, G. (2018). Türkçe ve Türk kültürü dersinde görev temelli etkinliklerin İsviçre’de yaşayan Türk çocuklarının akademik başarı ve motivasyonlarına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Osmangazi Üniversitesi.
- *Kelağa A. İ. (2005). Yunanistan’da (Batı Trakya’da) iki dilli eğitim veren azınlık okullarında Türkçe ve Yunanca öğrenim gören öğrencilerin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
- *Molalı, N. (2005). Romanya Türk toplulukları örneğinde iki dillilik [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Özdemir, Ç. (1988). Federal Almanya’daki Türk çocuklarında iki dillilik ve Türkçe öğretimi. TÖMER AÜ Dünyada Türkçe Öğretimi, (1), 85-86.
- *Sağlam, M. (1989). Federal Alman ilkokullarında Türkçe ve Türk kültürü programının etkililiği-Kuzey Ren Vestfalya örneği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
- Skutnabb-Kangas, T. (1981). Bilingualism or not: The education of minorities. Multilingual Matters.
- *Stefan, C. A. (2013). Romanya’da Türkçe öğretimi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
- Şen, Ü. (2011). Belçika’da yaşayan Türk çocuklarının Türkçeye yönelik tutumları ve yazma becerileri [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Şen, Ü. (2015) Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretimi ve materyal tasarımı Belçika örneği. Edege Akademi.
- Şen, Ü. (2020). Türkçe ve Türk kültürü dersi öğretim programı. N. Temur ve M. Şengül (Ed.) içinde, Türkçe öğretim programları (ss. 177-202). Pegem Akademi.
- *Tekeli, F. (2017). İki dilli öğrencilere Türkçe öğretiminde malzeme kullanımı: Almanya örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- *Ustabulut, M. Y. (2014). İki dilli Türk çocuklarına Türkiye Türkçesi öğretiminde sesli okuma hataları ve bu hataların düzeltilmesi için yapılabilecek yöntem ve teknikler (Romanya örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Uzun, L. (2011). İki dilli ortamda ana dili öğretiminin dil bilimsel temelleri. Z. Korkmaz, E. Kunter, O. Dağhan (Ed.) içinde, Göçmen topluluklarının eğitim ve (ana)dil öğrenim arayışları bakış açıları, uygulamaları ve sonuçları- sempozyumu sempozyum kitabı (ss.68-83). Duisburg/Essen Üniversitesi.
- Yağmur, K. (2007). İki dilli çocukların dil becerilerinin ölçümü ve eşik kuramı. Dil Dergisi, (135), 60-76.
- Yağmur, K. (2010). Batı Avrupa’da uygulanan dil politikaları kapsamında Türkçe öğretiminin değerlendirilmesi. Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 55, 221-242.
- Yalınkılıç, K. ve Yağmur, K. (2014). Batı Trakya Türklerinin ana dillerine ve kültürlerine karşı tutumları. Bilig/ Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (70), 283-308.
- Yaylacı, A. F. (2008, 22-23 Şubat). Belçikalı ve Türk eğitimcilerle velilerin Türkçe ve Türk kültürü dersine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. İ. Aydoğan ve A. F. Yaylacı (Ed.) içinde, I. Uluslararası Avrupalı Türkler Kongresi “Eğitim ve Kültür” (ss. 236- 253). Erciyes Üniversitesi Yayınları. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
- Yıldız, C., Arslan, K. ve Thomas, R. (2021). İki dillilik ve dil edinimi. Pegem Akademi.
What Research Says? Evaluation of Postgraduate Research on Teaching Turkish to Turkish Children Abroad
Abstract
The aim of this research is to present a view of the accumulation in this field by scanning and evaluating the postgraduate theses prepared between 1981 and 2020 on teaching Turkish to Turkish children living abroad. For this purpose, the database of the National Thesis Center of the Council of Higher Education (YÖK) was used primarily and to a large extent in the literature review for the research, however, the database of the universities was also used to support the research. During the research process, the thesis surveys focused on the concept of "Turkish children abroad". As a result of the screening, 23 postgraduate theses (11 master's theses, 12 doctoral theses) were determined. The coding of the determined theses was carried out by the researchers in the computer environment, and the coding made to ensure the coding reliability was re-examined by two field experts. As a result of the analysis, five themes emerged according to the main focus of the researchers. These are language skills, bilingualism and problems arising from bilingualism, curriculum and materials, quality of teaching, problems and opinions. As a result of the evaluations, seven theses focusing on language skills, three focusing on bilingualism and the problems arising from bilingualism, five focusing on examining the curriculum and materials, four focusing on the quality of teaching, and four focusing problems and opinions.
Keywords
Teaching Turkısh to Turkısh Children Abroad Turks abroad postgraduate theses. Turks abroad, postgraduate theses
References
- Başında yıldız işareti olan kaynaklar araştırmada incelenen yayınları göstermektedir.
- Aksan, D. (2014). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Türk Dil Kurumu.
- *Arı, G. T. (2015). İki dilli Türk çocuklarının ve velilerinin ana dili Türkçeyi öğrenme tutumları (Aisne bölgesi-Fransa örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Arıcı, B. (2017). Eğitsel oyunların Almanya’da yaşayan Türk çocuklarının Türkçe öğrenme başarılarına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
- *Bayat, A. (2016). İki dillilik bağlamında İngiltere’de yaşayan Türk çocuklarının ana dili Türkçeyi öğrenme durumları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Bican, G. (2017). Danimarka’da Türkçe Danca konuşan öğrencilerin dil görünümlerinin iki dillilik temelinde incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Bilgiç, M. (2016). Batı Avrupa’da iki dilli Türk çocuklarının yazılı Türkçe kelime sıklıkları: Fransa örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
- Cummins, J. (1979). Linguistic interdependence and the educational development of bilingual children. Rewiev of Educational Research, 49(2) , 222-251. https://doi.org/10.3102/00346543049002222
- *Çalışkan, N. (2009). Kavramsal anahtar modeliyle iki dilli çocuklara metafor ve deyim öğretimi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Çelik, M. E. (2016). Bulgaristan’daki Türk çocuklarının okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Çetin, İ. (2018). Yurt dışındaki Türk çocuklarına Türkçe öğretiminde çizgi filmler yoluyla değerler aktarımı (Keloğlan masalları örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Çoban, M. (2018). Türkçe-Fransızca iki dillilerde Türkçenin terk edilmesinin ve dil kaybının sebepleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
- Demirbaş, H. (2014). Eğitim-kültür açısından Avrupa’daki Türk çocukları sorunlar ve çözümler. Nobel.
- *Demirdöven, G. H. (2016). Duisburg/ Essen Üniversitesi’nde öğrenim gören Türkçe öğretmeni adaylarının iki dillilik olgusuna yönelik görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
- Ekiz, D. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (5. baskı). Anı.
- *Ekmekçi, V. (2012). Belçika’da Türkçe öğretimi ve karşılaşılan temel sorunlar [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi.
- *Göçmenler, H. (2019). Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Türk çocuklarına ana dili öğretimindeki sorunlar ve çözüm önerileri: program ve kitap ölçeğinde [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Grosjean, F. (2008). Studying bilinguals. Oxford University Press.
- *Gürbüz, R. (2016). İki dilli öğrencilere yönelik ölçme ve değerlendirmede merkezi sınavlar: Hollanda örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
- Güzel, A. (2014). İki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğretimi (Almanya örneği). Akçağ.
- *İnce, B. (2011). Yurt dışındaki Türk çocuklarının anadilleri Türkçede yaşadıkları anlatım sorunları: Fransa örneği [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
- İşcan, A. (2007). Dil ve ana dil olarak Türkçe üzerine. Erciyes Dergisi, (30), 5-6.
- *Kayadibi, N. (2016). Makedonya’da ilköğretim okullarında Türkçe eğitimi (7. sınıf örneği) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- *Kayır, G. (2018). Türkçe ve Türk kültürü dersinde görev temelli etkinliklerin İsviçre’de yaşayan Türk çocuklarının akademik başarı ve motivasyonlarına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Osmangazi Üniversitesi.
- *Kelağa A. İ. (2005). Yunanistan’da (Batı Trakya’da) iki dilli eğitim veren azınlık okullarında Türkçe ve Yunanca öğrenim gören öğrencilerin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
- *Molalı, N. (2005). Romanya Türk toplulukları örneğinde iki dillilik [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Özdemir, Ç. (1988). Federal Almanya’daki Türk çocuklarında iki dillilik ve Türkçe öğretimi. TÖMER AÜ Dünyada Türkçe Öğretimi, (1), 85-86.
- *Sağlam, M. (1989). Federal Alman ilkokullarında Türkçe ve Türk kültürü programının etkililiği-Kuzey Ren Vestfalya örneği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
- Skutnabb-Kangas, T. (1981). Bilingualism or not: The education of minorities. Multilingual Matters.
- *Stefan, C. A. (2013). Romanya’da Türkçe öğretimi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
- Şen, Ü. (2011). Belçika’da yaşayan Türk çocuklarının Türkçeye yönelik tutumları ve yazma becerileri [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Şen, Ü. (2015) Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretimi ve materyal tasarımı Belçika örneği. Edege Akademi.
- Şen, Ü. (2020). Türkçe ve Türk kültürü dersi öğretim programı. N. Temur ve M. Şengül (Ed.) içinde, Türkçe öğretim programları (ss. 177-202). Pegem Akademi.
- *Tekeli, F. (2017). İki dilli öğrencilere Türkçe öğretiminde malzeme kullanımı: Almanya örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- *Ustabulut, M. Y. (2014). İki dilli Türk çocuklarına Türkiye Türkçesi öğretiminde sesli okuma hataları ve bu hataların düzeltilmesi için yapılabilecek yöntem ve teknikler (Romanya örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Uzun, L. (2011). İki dilli ortamda ana dili öğretiminin dil bilimsel temelleri. Z. Korkmaz, E. Kunter, O. Dağhan (Ed.) içinde, Göçmen topluluklarının eğitim ve (ana)dil öğrenim arayışları bakış açıları, uygulamaları ve sonuçları- sempozyumu sempozyum kitabı (ss.68-83). Duisburg/Essen Üniversitesi.
- Yağmur, K. (2007). İki dilli çocukların dil becerilerinin ölçümü ve eşik kuramı. Dil Dergisi, (135), 60-76.
- Yağmur, K. (2010). Batı Avrupa’da uygulanan dil politikaları kapsamında Türkçe öğretiminin değerlendirilmesi. Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 55, 221-242.
- Yalınkılıç, K. ve Yağmur, K. (2014). Batı Trakya Türklerinin ana dillerine ve kültürlerine karşı tutumları. Bilig/ Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (70), 283-308.
- Yaylacı, A. F. (2008, 22-23 Şubat). Belçikalı ve Türk eğitimcilerle velilerin Türkçe ve Türk kültürü dersine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. İ. Aydoğan ve A. F. Yaylacı (Ed.) içinde, I. Uluslararası Avrupalı Türkler Kongresi “Eğitim ve Kültür” (ss. 236- 253). Erciyes Üniversitesi Yayınları. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
- Yıldız, C., Arslan, K. ve Thomas, R. (2021). İki dillilik ve dil edinimi. Pegem Akademi.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | December 31, 2021 |
| Submission Date | June 17, 2021 |
| Acceptance Date | September 16, 2021 |
| Published in Issue | Year 2021 Volume: 9 Issue: 2 |
Cited By
Yabancılara Türkçe öğretiminde konuşma becerisini geliştirmeye yönelik araştırmalar: son yirmi yılın değerlendirilmesi
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.29000/rumelide.1439579
