ÖZET
Klasik Türk Edebiyatı uzun seneler varlığını korumuş geleneksel yanıyla zengin bir malzeme ve kültüre sahiptir. Arap, Fars medeniyetlerinden etkilense de her iki kültürü iyi harmanlayıp ortaya zengin ve engin kendine has edebi bir miras çıkarmıştır. Oluşturulan bu ortak kültür izinin uzantısı olan 19. yüzyıl, geleneksel yapısını sürdürmeye devam etmiştir. Fakat bu dönem yeni değişimlerin, atılımların yapıldığı bir yüzyıldır. Osmanlı 19. yüzyılda gerileme sürecini sosyal, siyasal anlamda yoğun biçimde yaşar. İstikbalini korumak adına değişim yapma çabasına girişerek siyasi ve toplumsal sahalarda Batı karşısında toplumu diri tutacak bir takım yenilikler yapar. Klasik Türk edebiyatı için de bu devir yeni arayışlar devri olur. Kişilikler aynı biçimde olan alışılmış davranışlar sergilemez. Değişkendirler. Her bir birey için kişilik farklılaşır. Şairler eserlerini insan unsuru odaklı oluştururlar. İnsan etrafında meydana gelen bu eserlerde yer alan kişiliklerin özellikleri yazarın bu kişilikler üzerinden vereceği mesajlar önemlidir. Zira edebi eserlerin anlaşılmasında, yazarın eseri oluşturduğu dönemi tespit etmede, yaşadığı ortamı, fikir olarak neye bağlı olduğunu ve kişiliğini öğrenmede araştırmacıya işe yarayacak ipuçları verir. Klasik Türk edebiyatı türlerinden biri olan mevlidler de bize kişilik bakımından zengin malzeme sunmaktadır. Hz. Muhammed’in doğumunun, mucizelerinin, miracının vefatının anlatıldığı en güzel eserlerden biri de olan Vesîletü'n-Necât’tır. Süleyman Çelebi’nin söz konusu eseri yüzyıllarca nazire geleneği çerçevesinde ya taklit edilmiş ya da benzer mevlidler yazılmıştır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, dini kişilikler çerçevesinde 19. yüzyıl mevlidlerinde ve Vesîletü'n-Necât adlı eserdeki dini kişilikleri tespit ederek eserlerin iskeletini oluşturan kişiliklerin ve yüzyılların birikimiyle meydana gelen, toplumların değer yargılarının mümessili olan dini kişiliklerin tespitini ve mukayesesini yaparak” kişilik” çalışmalarına katkıda bulunmaktır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | MAKALELER |
Authors | |
Publication Date | August 31, 2022 |
Published in Issue | Year 2022 Volume: 5 Issue: 2 |