Dil ve Edebiyat Araştırmaları

Abstract

Savaş gibi herkesi ilgilendiren önemli olaylarda propaganda hayati bir rol oynar. Gaze- teler, dergiler, kitle iletişim araçları sadece cephede savaşan askerlere yönelik değil, cephe gerisinde yaşayan bütün toplumu tek bir düşünce etrafında toplamak için propaganda içe- rikli yayın yaparlar. Amaç, bir bütün olarak toplumu savaş karşısında yekvücut haline getir- mek, halkın moral seviyesini en üst seviyede tutmaktır. Birinci Dünya Savaşı yıllarında İs- tanbul’da çıkan gazete ve dergiler de propagandaya yönelik yayınlar yapmışlardır. Bununla birlikte görsel malzemenin kullanıldığı mizah gazeteleri diğerlerine nazaran propaganda konusunda daha öne çıkmaktadır. Birinci Dünya Savaşı yıllarında çıkarılan mizah gazete- leri üzerinden yaptığımız taramalarda bir ismin, Alman İmparatoru Kayzer Wilhelm’in öne çıkarıldığı görülmektedir. Osmanlı devletinin içinde bulunduğu ittifakın lideri olmasının elbette bunda rolü büyüktür.
Bu makalede, dönemin en önemli mizah gazetesi olan Karagöz’den seçtiğimiz görsel- lerden hareketle, Osmanlı kamuoyunda Alman İmparatoru Kayzer Wilhelm’in ne şekilde değerlendirildiği, hangi nitelikler etrafında resmedildiği, nihayetinde bu kişinin nasıl bir imaja sahip olduğu tespit edilecektir. Bununla birlikte Almanya cephede başarılı ve başarısızken gazetenin Wilhelm’e yaklaşımı, ona yüklediği imaj karşılaştırılacak ve gösterilecektir.