‘İşaret’ kavramı tasavvuf ve fıkıh usulü ilimlerinde ‘işaretin delaleti’, ‘ayetin işareti’ gibi çeşitli formlarla kullanılan bir kavramdır. İşârî/tasavvufî tefsirlerde ayetlerle ilgili işârî yorumlar genelde ‘ayetin işareti’ şeklinde isimlendirilir. Fıkıh usulünde ise ‘nassın işareti’ veya ‘ayetin işaretinin delaleti’ şeklinde kullanımlar mevcut olup, bu tabirlerle ahkam ayetlerinde ayetin işaretine binaen bir mananın/hükmün varlığına vurgu yapılır. Her iki ilim dalında kullanılan bu ve benzer ifadeler ile ayetin doğrudan metninden/lafzından anlaşılmayan bir manaya işaret edildiği görülmektedir. Ancak bu ilim dallarındaki işaret kavramının kullanımı metot ve ortaya çıkan netice açısından değerlendirildiğinde aralarında büyük farklılıkların olduğuna şahit olunmaktadır. Zira tasavvufta ‘ayetin işareti’ tabiri ile i’tibâr/analoji yöntemine dayalı olarak ayetlerin işârî manalara yorumlanması anlamı ifade edilirken, fıkıh usulünde ise ayetin işareti ile kastedilen şey ayetin lafzında yer almayan ancak lafzın anlamına bağlı olarak ortaya çıkan anlam veya hükümdür. Bu makalede ‘işaret’ tabirinin fıkıh usulü ve tasavvuf ilminde ifade ettiği anlamlar ele alınarak incelenmiş ve aralarındaki farklar ortaya konulmuştur.
إن مفهوم ’الإشارة‘ هو مفهوم يستخدم في أشكال مختلفة مثل’دلالة الاشارة‘ و’إشارة الآية‘ في علوم التصوف واصول الفقه. في التفسير الاشاري/الصوفي، تُسمى التعليقات الاشارية للآيات عمومًا باسم "إشارة الآية‘.أما في اصول الفقه، فهناك استخدامات مختلفة مثل ’إشارة النص‘ أو ’دلالة إشارة الآية‘، وبهذه المصطلحات تأكد على وجود معنى/حكم مبني على إشارة الآية في آيات الحكم. يُلاحظ أن هذه التعبيرات والعبارات المماثلة المستخدمة في كلا فرعي العلم تشاربها إلى معنى لا يمكن فهمه مباشرة من نص/صياغة الآية. ومع ذلك، عندما قيّم استخدام مفهوم الإشارة في هذه الفروع العلمية من حيث المنهج والنتيجة، يلاحظ أن هناك اختلافات كبيرة بينها. لأنه في التصوف تشاربلفظ إشارة الآية إلى تفسير الآيات إلى معان إشارية بناءً على طريقة الاعتبار/التشبيه، أما في اصول الفقه فالمقصود بإشارة الآية هو المعنى أو حكم الذي لا يدخل في صيغة الآية بل ينشأ عن معنى اللفظ التزاميا. في هذا المقال تم فحص معاني لفظ ’إشارة‘ في اصول الفقه والتصوف وبيان الفروق بينهما
The concept of 'sign' is a concept used in various forms such as 'sign of the indication’ and 'sign of the verse' in sufism and usul al-fiqh sciences. In ishari/sufism tafsirs, ishari interpretations about verses are generally named as 'sign of the verse'. In the usul al-fiqh, there are uses such as 'indication of the sign of the verse'. It is seen that these and similar expressions used in both branches of science indicate a meaning that cannot be understood directly from the text/wording of the verse. However, when the use of the concept of sign in these branches of science is evaluated in terms of method and result, it is witnessed that there are great differences between them. Because while in sufism, the term 'sign of the verse' means the interpretation of verses into ishari meanings; in the usul al-fiqh, what is meant by the sign of the verse is the provision that is not included in the wording of the verse but emerges depending on the meaning of the word. In this article, the meanings of the term 'sign' in usul al-fiqh and sufism are examined and the differences between them are revealed.
Sign Ishari Tafsir Sufism Usul al-Fiqh Sign of the Indication
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Din Araştırmaları |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 20 Kasım 2021 |
Yayımlanma Tarihi | 20 Kasım 2021 |
Gönderilme Tarihi | 31 Temmuz 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 36 Sayı: 36 |