Araştırma Makalesi
Yıl 2018,
Sayı: 12, 84 - 105, 21.10.2018
Öz
Turkish language course books contain texts which
introduce the literary genres to the students. One of these literary genres is
biography. The aim of
this study was to determine the extent of biography genre use in secondary
school Turkish lessons. A total of 10 teacher guidebooks, including 5 from the
7th and 5 from the 8th grade, constituted the sample of the study conducted by
a document review. It was aimed to determine how frequently the biography genre
was used both in coursebook texts and in-class activities. The texts in the
biography genre were reviewed as main and complementary texts and their
distributions according to class levels were examined. The activities in which
the biography genre was used were examined in two categories as
person/people-oriented and genre-oriented activities. Person/people-oriented
activities were sub-divided as research-based, information-based and
autobiographical. Genre-oriented activities were also subdivided into
research-based, information-based and practice-based activities. The findings
were presented via tables and figures. Activity guidelines were also included
to support findings. It was determined that texts in the biography genre were
used more in the National Culture and Personal Development themes. Activities
in which biographical texts were used as complementary texts were mainly
activities related to the teaching of punctuation. It was also found that the
activities were mainly organized as people-oriented and that such activities
consisted mainly of research-based works. It was revealed that people-oriented
biographical activities were prepared for the people whose names or
characteristics were given while certain people whose names were given were
searched in the activities.
Anahtar Kelimeler
Turkish lesson coursebooks activity literary genre biography
Kaynakça
- Adalı, O. (2016). Anlamak ve anlatmak. İstanbul. Pan. Akar, G. A. (2013). Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Türk edebiyatında biyografi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Akkaya, N. ve Özdemir, S. (2012). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kişilik eğitimi açısından değerlendirilmesi. E. Yılmaz, M. Gedizli, E. Özcan ve Y. Koçmar (Ed.). Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Üzerine Çalışmalar (s.179-187). Ankara: Pegem. Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2009). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Akçağ. Altunkaya, H. (2013). Açık öğretim ortaokulu altıncı sınıf Türkçe ders notunun metin türleri ve öğrenme alanları açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (3), 1-11. Arıcı, A. F. (2004). İlköğretim üçüncü sınıf Türkçe ders kitaplarındaki masalların nitelik ve nicelik olarak yeterliliği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (1), 59-66. Arıcı, A. F. ve Ungan, S. ve Şimşek, T. (2012). Çocuk edebiyatı türleri ve çocuk eğitimine katkıları. T. Şimşek (Ed.). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı (s. 217-328). Ankara: Grafiker. Arıcı, A. F. ve Ungan, S. (2015). Yazılı anlatım el kitabı. Ankara: Pegem. Aşlar, H. (2015). Modern Kırgız edebiyatında biyografik roman türünün tarihi gelişimi üzerine, Turkish Studies, 10 (4), 79-94. Aytaş, G. (2013). Edebiyatta Türler. G. Aytaş (Ed.). Edebiyat bilgi ve kuramları (s. 293-314). Ankara: İldem. Baki, Y. ve Karakuş, N. (2014). Fıkra türünün eğitimdeki yeri ve Türkçe ders kitaplarındaki kullanılabilirliği. Tarih Okulu Dergisi, 7 (17), 785-812. Bayat, N. (2012). Türkçe ders kitaplarında yer alan şiirlerin şiirbilim açısından görünümü üstüne bir inceleme. Turkish Studies, 7 (1), 325-344. Baş, B. (2003). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin türleri üzerine bir inceleme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 8, 257-265. Böyük, G. (2017). İlkokul düzeyindeki çocuklar için hazırlanmış biyografiler üzerine bir doküman incelemesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Can, R. ve Karadeniz, A. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma (Kırşehir İli Örneği). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (55), 75-91. Cansız- Aktaş, M. (2015). Nitel veri toplama araçları. M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (s. 337-371). Ankara: Pegem. Ceylan, Z., Ercan, A. N. ve Akpınar, Ş. (2017). 5 - 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki bilgi verici metinlerin tema ve tür açısından incelenmesi. International Journal of Language Academy, 5 (6), 296-306. Ciravoğlu, Ö. (2000). Çocuk edebiyatı. İstanbul: Esin. Çakır, P. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 8 (1), 1171-1180. Çakır, U. (2011). Yazılı anlatım. S. Gülerer (Ed. ). Üniversiteler için dil ve anlatım (s. 209-340). Ankara. Gazi Kitabevi. Çapoğlu, E. ve Okur, A. (2015). Ortaokul 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerde yer alan değerler. Sakarya University Journal of Education, 5 (3), 90-104. Çeçen, M. A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 173, 39- 49. Çelebioğlu, S. (2007). Türk Edebiyatı’nda modern biyografinin doğuşu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Çevik-Kılıç, D. B. (2014). Müzik öğretmeni adaylarının kitap okuma alışkanlıkları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3 (2), 87-94. Çoban, A. ve Tabak, G. (2011). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerin hikâye haritalama yöntemine göre incelenmesi, Journal of European Education, 1 (1), 43-50. Dedeoğlu, H., Ulusoy, M. ve Alıcı, M. (2013). Çocuklar için hazırlanmış biyografik eserler üzerine bir içerik analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (2), 116-131. Demirci, S. ve Kabahasanoğlu, V. (2009). Üniversitelerde Türk dili: Yazılı ve sözlü anlatım dersleri. İstanbul: Türkmen. Derman, S. (2008). Dil bilgisi öğretiminde metinlerin seçimi üzerine bir araştırma (7. sınıf). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Dilidüzgün, Ş. ve Kuyumcu, N. (2013). Türkçe derslerinde tiyatro metinlerinin işlevselliği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 347-358. EARGED. (2007). Öğrencilerin okuma düzeyleri. Ankara: MEB. Er, H. (2005). Sosyal bilgiler dersinde biyografi öğretimi: “Atatürk’ün hayatı” metninin analizi ve yeni bir tasarım. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Er, H. (2010). Sosyal bilgiler eğitimi kapsamında ilköğretim öğrencilerinin “biyografi” kullanımına ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Ercan, A. N. (2014). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin şekil, tema ve tür açılarından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2 (2), 15-27. Erdem, R. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde biyografi kullanımı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde. Erdoğan, R. (2009). Türk dili ve kompozisyon. Bursa: Marmara Kitabevi. Eroğlu, A. ve Okur, A. (2014). Ortaokul (5-8. sınıf) Türkçe ders kitaplarındaki Atatürk teması üzerine bir inceleme. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30 (90), 115-136. Erol, S., Bulundu, A. C., Altuntaş, İ. ve Yaprak, T. (2017). KPSS alan bilgisi Türkçe-1 konu anlatımlı. Ankara: Yediiklim. Fırat, H. (2012). Çocuk edebiyatının Türkçe eğitimindeki yeri: Biyografi örneği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 44-56. Fırat, H. ve Coşkun, M. V. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının kitap okuma kültürü: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 145-162. Fırat, H. ve Mocan, A. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerde yer alan değerler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18 (3), 25-49. Fidan, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlere yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Erciyes Eğitim Dergisi, 2 (1), 19-38. Gariboğlu, K. (1990). Örnekli kompozisyon bilgileri. İstanbul. Serhat. Görmüş, Ş. (2000). Kompozisyon. İ. Doğan (Ed.). Türk dili ve kompozisyon bilgileri (s.162-227). Rize: Akademik. Gökalp-Alparslan, G. G. (2013). Yazılı ve sözlü anlatım (yaşam öyküsü). N. Demir ve E. Demir (Ed.).Türk dili: Yazılı anlatım-sözlü anlatım (s. 245-252). Ankara: Nobel. Gücal-Şahin, Ş. (2007). İlköğretim birinci kademede Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin çocuk eğitimi açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Gündoğdu, C. , Barata, B. ve Çelebi, E. (2016). 15-29 yaş arası gençlerin kitap okuma alışkanlıklarının incelenmesi: Elazığ il örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 36-42. Günesu, Y. (2015). Beşinci sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin “çocuğa görelik” ilkesi doğrultusunda incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Güneş, F. (2013). Türkçede metin öğretimi yerine metinle öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6 (11), 603-637. Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin. Işık, S. (2014). Türkçe eğitiminde araç metin olarak tiyatro eserlerinin önemi ve dil becerilerini geliştirmedeki rolü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Kantemir, E. (1972). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Sevinç. Kaplan, T. ve Kızdırıcı, F. (2017). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan Nasreddin Hoca fıkralarının değerler aktarımı açısından incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 4 (5), 251-268. Karabulut, M. (2012). Biyografi kaynaklarında Atatürk ve özel hayatı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir. Karadağ, M. (2003). Kuram-yöntem bağlamında yazılı sözlü anlatım. Ankara: Ürün. Karakuş, N., Alparslan, A. ve Özaydın, V. (2017). Türkçe ve sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan destanların söz varlığı açısından incelenmesi. Researcher: Social Science Studies, 5 (8), 171-185. Karakuş, N. ve Turgut, E. (2017). Avustralya’daki ve Türkiye’deki 8. sınıf ana dili ders kitaplarında yer alan metinlerin tema ve tür bakımından karşılaştırılması: Cambridge ve MEB örneği. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5 (3), 632-650. Kaya, A. (2011). Biyografik eserlerin tarih öğretimine katkısı ve İkinci Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e uzanan sürecin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Kaymakcı, S. ve Er, H. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitaplarında biyografinin kullanımı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (25), 198 – 224. Kılıç, Y. (2010). Çocuk edebiyatının kaynakları (Meraka dayalı türler) . Ö. Yılar ve Turan, L. (Ed.) Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı (s.67-200) Ankara: Pegem. Koç, R. ve Kıymaz, M. S. (2013). 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan tiyatro metinleri ile bu metinlerin orijinallerinin karşılaştırılması üzerine bir inceleme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6 (11), 821-849. Kolaç, E. (2009). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür açısından değerlendirilmesi. Ulusal İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (1), 594-626. Kurudayıoğlu, M., Baş, B. ve Aytan, N. (2013). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerin karakter eğitimi açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (4), 22-37. Küçükavşar, A. ve Hasırcı, S. (2013) Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin çocuğa göreliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (24), 57-76. Küçükbasmacı, G. ve Öztürk, B. (2011). İlköğretim 6., 7., 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan masal metinlerinin kültür aktarımındaki rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (2), 671-688. Lüle-Mert, E. (2012). İlköğretim 6., 7. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerin çocuk yazınının temel ilkeleri bağlamında incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 73-93. Lüle-Mert, E. (2013). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan öykü metinlerindeki değerlerin eşdizimli sözcükler bağlamında incelenmesi. İlköğretim Online, 12 (3), 808‐821. MEB. (2006). Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB. MEB. (2015). Türkçe dersi (1- 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB. MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB. Nas, R. (2004). Örneklerle çocuk edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitabevi. Okur, A. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin türsel özellikleri. H. Ülper (Ed.). Türkçe ders kitabı çözümlemeleri. (s. 115-140). Ankara: Pegem. Oruç, Ş. ve Erdem, R. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde biyografi kullanımının öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 215-229. Özbay, M. ve Çeçen, M. A. (2012). Türkçe ders kitaplarında (6-8. sınıflar) yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1 (1), 67-76. Özcan, D. ve Şara, P. (2016). Türkçe ders kitaplarında (1-4.sınıf) yer alan masalların öğretim programları ve içerik açısından incelenmesi. Turkish Studies, 11 (3), 1781-1796. Özkan, F. (2008). Türk dili ve kompozisyon bilgileri. Trabzon: Murathan. Öztürk, C. Coşkun-Keskin, S. ve Otluoğlu, R. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem. Par, A. H. (1982). Planlı yazma sanatı-kompozisyon. İstanbul: Serhat Dağıtım. Pilav, S. ve Oğuz, M. M. (2013). Türkçe ders kitaplarında yer alan metin türleri üzerine bir araştırma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), 16-30. Pilav, S. ve Ünalan, Ş. (2012). Eğitim fakülteleri için yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Nobel. Sarı, M. (2011). Fakülte ve yüksekokulları için Türk dili. Ankara: Okutman. Sarıca, S. ve Gündüz, M. (1999). Güzel konuşma yazma (kompozisyon). İstanbul: Fil. Sevinçgül, Ö. (1989). Güzel konuşma ve yazma sanatı. İstanbul: Zafer. Solak, M. ve Yaylı, D. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının türler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (9), 444-453. Şenödeyici, Ö., Şen, C. , Koşik, H. S. ve Şenödeyici, S. (2015). Yazılı ve sözlü anlatım bilgileri. İstanbul: Kesit. Tarhan, M. ve Kılıç, F. (2017). Sosyal bilgiler eğitiminde biyografilerle girişimcilik becerisinin kazandırılmasına ilişkin bir inceleme. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 3 (2), 60-71. Taşdelen, V. (2006). Biyografi: Ötekine yolculuk. Millî Eğitim Dergisi, 172, 8-16. Temizkan, M. ve Atasoy, A. (2014). Türkçe ders kitaplarında yer alan hikâye türündeki metinlerin üst yapı açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3 (3), 210-237. Ulutaş, M. ve Kara, M. (2017). Türkçe ders kitaplarında Nasreddin Hoca ve fıkraları. Journal of World of Turks, 9 (3), 63-87. Uzuner-Yurt, S. (2017). 1. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerde imgesel dil kullanımı. Turkish Studies, 12 (6), 799-810. Üründü, V. (2011). 6-8. sınıf Türkçe ders kitaplarının tema ve metin türü yönünden incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya. Yağcı, İ. (2009). Yazılı anlatım. S. Odacı (Ed.). Üniversiteler için dil ve anlatım (s. 251-396) Konya: Palet. Yalçın, C. (1989). Güzel konuşma ve yazma kılavuzu. Ankara: Yalçın Emel. Yalman, M., Özkan, E. ve Kutluca, T. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları üzerine betimsel bir araştırma: Dicle Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 14 (2) 291-305. Yaman, E. (2013). Yazma sanatı- Yazılı anlatım. Ankara: Akçağ. Yaman, E. ve Köstekçi, M. A. (2006). Üniversiteler için örnekli ve uygulamalı Türk dili ve kompozisyon. Ankara: Gazi Kitabevi. Yazar, S. (2018). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarının destan türünün öğretimi açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 4 (3), 1190-1203. Yelten, M. (2013). Türk dili ve anlatım bilgileri. İstanbul: Der Kitabevi. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin. Yıldırım, E. (2012). Şiirin Türkçe eğitimindeki işlevi ve ilköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin yerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli. Yiğittir, S. ve Er, H. (2013). Sosyal bilgilerde değer eğitiminde biyografi kullanımı. Millî Eğitim Dergisi, 200, 200-219. Yurt, G. ve Arslan, M. (2014). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarının şekil-içerik-metin yönünden incelenmesi: Zambak ve Pasifik Yayınları örneği. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 317- 327. Zengin, B. (1994). Alman ve Türk edebiyatlarında biyografi ve Stefan Zweig’in Nietzsche, Hölderlin, Kleist biyografileriyle; Abdülhak Şinasi Hisar’ın Ahmet Haşim biyografisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime–cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3 (1), 87-101.
Yıl 2018,
Sayı: 12, 84 - 105, 21.10.2018
Öz
Türkçe ders kitapları, öğrencilerin çeşitli edebî
türleri tanıyabileceği metinleri içerir. Bu edebî türlerden biri de
biyografidir. Bu araştırmanın amacı biyografi türünün ortaokul Türkçe
derslerindeki kullanım durumunu tespit etmektir. Doküman incelemesi ile
gerçekleştirilen çalışmanın örneklemini 7. ve 8. sınıftan beşer olmak üzere
toplam 10 adet öğretmen kılavuz kitabı oluşturmuştur. Araştırmada biyografi
türünün hem ders kitaplarındaki metinlerde hem de ders içindeki etkinliklerde
hangi sıklıklarda kullanıldığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Biyografi
türündeki metinler ana ve yardımcı metinler şeklinde ele alınmış ve sınıf
seviyelerine göre dağılımlarına bakılmıştır. Biyografi türünün kullanıldığı
etkinlikler ise kişiye/kişilere yönelik ve türe yönelik etkinlikler olmak üzere
iki başlıkta incelenmiş; kişiye/kişilere yönelik etkinlikler kendi içinde
araştırmaya dayalı, bilgilendirmeye dayalı ve otobiyografi; türe yönelik
etkinlikler ise araştırmaya dayalı, bilgilendirmeye dayalı ve uygulamaya dayalı
şeklinde alt başlıklara ayrılmıştır. Elde edilen bulgular tablo ve şekiller
yardımıyla sunulmuş; bulguları desteklemek amacıyla etkinlik yönergelerine de
yer verilmiştir. Araştırmada biyografi
türündeki metinlere daha çok Millî Kültür ve Kişisel Gelişim temalarında yer
verildiği belirlenmiştir. Biyografi metinlerinin yardımcı metin olarak
kullanıldığı etkinlikler ise genelde noktalama işaretlerinin öğretimiyle ilgili
etkinlikler olmuştur. Etkinliklerin ise
büyük oranda kişilere yönelik etkinlikler olarak düzenlendiği, bu türden
etkinliklerin de daha çok araştırmaya dayalı çalışmalardan oluştuğu tespit
edilmiştir. Kişilere yönelik biyografi etkinliklerinin isimleri veya
özellikleri verilen kişiler üzerine hazırlandığı, etkinliklerde ise daha çok
isimleri verilen belirli şahısların araştırıldığı ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adalı, O. (2016). Anlamak ve anlatmak. İstanbul. Pan. Akar, G. A. (2013). Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Türk edebiyatında biyografi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Akkaya, N. ve Özdemir, S. (2012). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kişilik eğitimi açısından değerlendirilmesi. E. Yılmaz, M. Gedizli, E. Özcan ve Y. Koçmar (Ed.). Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Üzerine Çalışmalar (s.179-187). Ankara: Pegem. Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2009). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Akçağ. Altunkaya, H. (2013). Açık öğretim ortaokulu altıncı sınıf Türkçe ders notunun metin türleri ve öğrenme alanları açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (3), 1-11. Arıcı, A. F. (2004). İlköğretim üçüncü sınıf Türkçe ders kitaplarındaki masalların nitelik ve nicelik olarak yeterliliği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (1), 59-66. Arıcı, A. F. ve Ungan, S. ve Şimşek, T. (2012). Çocuk edebiyatı türleri ve çocuk eğitimine katkıları. T. Şimşek (Ed.). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı (s. 217-328). Ankara: Grafiker. Arıcı, A. F. ve Ungan, S. (2015). Yazılı anlatım el kitabı. Ankara: Pegem. Aşlar, H. (2015). Modern Kırgız edebiyatında biyografik roman türünün tarihi gelişimi üzerine, Turkish Studies, 10 (4), 79-94. Aytaş, G. (2013). Edebiyatta Türler. G. Aytaş (Ed.). Edebiyat bilgi ve kuramları (s. 293-314). Ankara: İldem. Baki, Y. ve Karakuş, N. (2014). Fıkra türünün eğitimdeki yeri ve Türkçe ders kitaplarındaki kullanılabilirliği. Tarih Okulu Dergisi, 7 (17), 785-812. Bayat, N. (2012). Türkçe ders kitaplarında yer alan şiirlerin şiirbilim açısından görünümü üstüne bir inceleme. Turkish Studies, 7 (1), 325-344. Baş, B. (2003). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin türleri üzerine bir inceleme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 8, 257-265. Böyük, G. (2017). İlkokul düzeyindeki çocuklar için hazırlanmış biyografiler üzerine bir doküman incelemesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Can, R. ve Karadeniz, A. (2017). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma (Kırşehir İli Örneği). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (55), 75-91. Cansız- Aktaş, M. (2015). Nitel veri toplama araçları. M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (s. 337-371). Ankara: Pegem. Ceylan, Z., Ercan, A. N. ve Akpınar, Ş. (2017). 5 - 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki bilgi verici metinlerin tema ve tür açısından incelenmesi. International Journal of Language Academy, 5 (6), 296-306. Ciravoğlu, Ö. (2000). Çocuk edebiyatı. İstanbul: Esin. Çakır, P. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 8 (1), 1171-1180. Çakır, U. (2011). Yazılı anlatım. S. Gülerer (Ed. ). Üniversiteler için dil ve anlatım (s. 209-340). Ankara. Gazi Kitabevi. Çapoğlu, E. ve Okur, A. (2015). Ortaokul 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerde yer alan değerler. Sakarya University Journal of Education, 5 (3), 90-104. Çeçen, M. A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 173, 39- 49. Çelebioğlu, S. (2007). Türk Edebiyatı’nda modern biyografinin doğuşu. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Çevik-Kılıç, D. B. (2014). Müzik öğretmeni adaylarının kitap okuma alışkanlıkları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3 (2), 87-94. Çoban, A. ve Tabak, G. (2011). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerin hikâye haritalama yöntemine göre incelenmesi, Journal of European Education, 1 (1), 43-50. Dedeoğlu, H., Ulusoy, M. ve Alıcı, M. (2013). Çocuklar için hazırlanmış biyografik eserler üzerine bir içerik analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (2), 116-131. Demirci, S. ve Kabahasanoğlu, V. (2009). Üniversitelerde Türk dili: Yazılı ve sözlü anlatım dersleri. İstanbul: Türkmen. Derman, S. (2008). Dil bilgisi öğretiminde metinlerin seçimi üzerine bir araştırma (7. sınıf). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Dilidüzgün, Ş. ve Kuyumcu, N. (2013). Türkçe derslerinde tiyatro metinlerinin işlevselliği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 347-358. EARGED. (2007). Öğrencilerin okuma düzeyleri. Ankara: MEB. Er, H. (2005). Sosyal bilgiler dersinde biyografi öğretimi: “Atatürk’ün hayatı” metninin analizi ve yeni bir tasarım. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Er, H. (2010). Sosyal bilgiler eğitimi kapsamında ilköğretim öğrencilerinin “biyografi” kullanımına ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Ercan, A. N. (2014). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin şekil, tema ve tür açılarından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2 (2), 15-27. Erdem, R. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde biyografi kullanımı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde. Erdoğan, R. (2009). Türk dili ve kompozisyon. Bursa: Marmara Kitabevi. Eroğlu, A. ve Okur, A. (2014). Ortaokul (5-8. sınıf) Türkçe ders kitaplarındaki Atatürk teması üzerine bir inceleme. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30 (90), 115-136. Erol, S., Bulundu, A. C., Altuntaş, İ. ve Yaprak, T. (2017). KPSS alan bilgisi Türkçe-1 konu anlatımlı. Ankara: Yediiklim. Fırat, H. (2012). Çocuk edebiyatının Türkçe eğitimindeki yeri: Biyografi örneği. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 44-56. Fırat, H. ve Coşkun, M. V. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının kitap okuma kültürü: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 145-162. Fırat, H. ve Mocan, A. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerde yer alan değerler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18 (3), 25-49. Fidan, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlere yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Erciyes Eğitim Dergisi, 2 (1), 19-38. Gariboğlu, K. (1990). Örnekli kompozisyon bilgileri. İstanbul. Serhat. Görmüş, Ş. (2000). Kompozisyon. İ. Doğan (Ed.). Türk dili ve kompozisyon bilgileri (s.162-227). Rize: Akademik. Gökalp-Alparslan, G. G. (2013). Yazılı ve sözlü anlatım (yaşam öyküsü). N. Demir ve E. Demir (Ed.).Türk dili: Yazılı anlatım-sözlü anlatım (s. 245-252). Ankara: Nobel. Gücal-Şahin, Ş. (2007). İlköğretim birinci kademede Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin çocuk eğitimi açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Gündoğdu, C. , Barata, B. ve Çelebi, E. (2016). 15-29 yaş arası gençlerin kitap okuma alışkanlıklarının incelenmesi: Elazığ il örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 36-42. Günesu, Y. (2015). Beşinci sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin “çocuğa görelik” ilkesi doğrultusunda incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Güneş, F. (2013). Türkçede metin öğretimi yerine metinle öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6 (11), 603-637. Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin. Işık, S. (2014). Türkçe eğitiminde araç metin olarak tiyatro eserlerinin önemi ve dil becerilerini geliştirmedeki rolü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Kantemir, E. (1972). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Sevinç. Kaplan, T. ve Kızdırıcı, F. (2017). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan Nasreddin Hoca fıkralarının değerler aktarımı açısından incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 4 (5), 251-268. Karabulut, M. (2012). Biyografi kaynaklarında Atatürk ve özel hayatı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir. Karadağ, M. (2003). Kuram-yöntem bağlamında yazılı sözlü anlatım. Ankara: Ürün. Karakuş, N., Alparslan, A. ve Özaydın, V. (2017). Türkçe ve sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan destanların söz varlığı açısından incelenmesi. Researcher: Social Science Studies, 5 (8), 171-185. Karakuş, N. ve Turgut, E. (2017). Avustralya’daki ve Türkiye’deki 8. sınıf ana dili ders kitaplarında yer alan metinlerin tema ve tür bakımından karşılaştırılması: Cambridge ve MEB örneği. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5 (3), 632-650. Kaya, A. (2011). Biyografik eserlerin tarih öğretimine katkısı ve İkinci Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e uzanan sürecin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Kaymakcı, S. ve Er, H. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitaplarında biyografinin kullanımı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (25), 198 – 224. Kılıç, Y. (2010). Çocuk edebiyatının kaynakları (Meraka dayalı türler) . Ö. Yılar ve Turan, L. (Ed.) Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı (s.67-200) Ankara: Pegem. Koç, R. ve Kıymaz, M. S. (2013). 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan tiyatro metinleri ile bu metinlerin orijinallerinin karşılaştırılması üzerine bir inceleme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6 (11), 821-849. Kolaç, E. (2009). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür açısından değerlendirilmesi. Ulusal İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (1), 594-626. Kurudayıoğlu, M., Baş, B. ve Aytan, N. (2013). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerin karakter eğitimi açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (4), 22-37. Küçükavşar, A. ve Hasırcı, S. (2013) Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin çocuğa göreliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (24), 57-76. Küçükbasmacı, G. ve Öztürk, B. (2011). İlköğretim 6., 7., 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan masal metinlerinin kültür aktarımındaki rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (2), 671-688. Lüle-Mert, E. (2012). İlköğretim 6., 7. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerin çocuk yazınının temel ilkeleri bağlamında incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 73-93. Lüle-Mert, E. (2013). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan öykü metinlerindeki değerlerin eşdizimli sözcükler bağlamında incelenmesi. İlköğretim Online, 12 (3), 808‐821. MEB. (2006). Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB. MEB. (2015). Türkçe dersi (1- 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB. MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB. Nas, R. (2004). Örneklerle çocuk edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitabevi. Okur, A. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin türsel özellikleri. H. Ülper (Ed.). Türkçe ders kitabı çözümlemeleri. (s. 115-140). Ankara: Pegem. Oruç, Ş. ve Erdem, R. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde biyografi kullanımının öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumlarına etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 215-229. Özbay, M. ve Çeçen, M. A. (2012). Türkçe ders kitaplarında (6-8. sınıflar) yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1 (1), 67-76. Özcan, D. ve Şara, P. (2016). Türkçe ders kitaplarında (1-4.sınıf) yer alan masalların öğretim programları ve içerik açısından incelenmesi. Turkish Studies, 11 (3), 1781-1796. Özkan, F. (2008). Türk dili ve kompozisyon bilgileri. Trabzon: Murathan. Öztürk, C. Coşkun-Keskin, S. ve Otluoğlu, R. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem. Par, A. H. (1982). Planlı yazma sanatı-kompozisyon. İstanbul: Serhat Dağıtım. Pilav, S. ve Oğuz, M. M. (2013). Türkçe ders kitaplarında yer alan metin türleri üzerine bir araştırma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), 16-30. Pilav, S. ve Ünalan, Ş. (2012). Eğitim fakülteleri için yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Nobel. Sarı, M. (2011). Fakülte ve yüksekokulları için Türk dili. Ankara: Okutman. Sarıca, S. ve Gündüz, M. (1999). Güzel konuşma yazma (kompozisyon). İstanbul: Fil. Sevinçgül, Ö. (1989). Güzel konuşma ve yazma sanatı. İstanbul: Zafer. Solak, M. ve Yaylı, D. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının türler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (9), 444-453. Şenödeyici, Ö., Şen, C. , Koşik, H. S. ve Şenödeyici, S. (2015). Yazılı ve sözlü anlatım bilgileri. İstanbul: Kesit. Tarhan, M. ve Kılıç, F. (2017). Sosyal bilgiler eğitiminde biyografilerle girişimcilik becerisinin kazandırılmasına ilişkin bir inceleme. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 3 (2), 60-71. Taşdelen, V. (2006). Biyografi: Ötekine yolculuk. Millî Eğitim Dergisi, 172, 8-16. Temizkan, M. ve Atasoy, A. (2014). Türkçe ders kitaplarında yer alan hikâye türündeki metinlerin üst yapı açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3 (3), 210-237. Ulutaş, M. ve Kara, M. (2017). Türkçe ders kitaplarında Nasreddin Hoca ve fıkraları. Journal of World of Turks, 9 (3), 63-87. Uzuner-Yurt, S. (2017). 1. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerde imgesel dil kullanımı. Turkish Studies, 12 (6), 799-810. Üründü, V. (2011). 6-8. sınıf Türkçe ders kitaplarının tema ve metin türü yönünden incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya. Yağcı, İ. (2009). Yazılı anlatım. S. Odacı (Ed.). Üniversiteler için dil ve anlatım (s. 251-396) Konya: Palet. Yalçın, C. (1989). Güzel konuşma ve yazma kılavuzu. Ankara: Yalçın Emel. Yalman, M., Özkan, E. ve Kutluca, T. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları üzerine betimsel bir araştırma: Dicle Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 14 (2) 291-305. Yaman, E. (2013). Yazma sanatı- Yazılı anlatım. Ankara: Akçağ. Yaman, E. ve Köstekçi, M. A. (2006). Üniversiteler için örnekli ve uygulamalı Türk dili ve kompozisyon. Ankara: Gazi Kitabevi. Yazar, S. (2018). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarının destan türünün öğretimi açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 4 (3), 1190-1203. Yelten, M. (2013). Türk dili ve anlatım bilgileri. İstanbul: Der Kitabevi. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin. Yıldırım, E. (2012). Şiirin Türkçe eğitimindeki işlevi ve ilköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin yerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli. Yiğittir, S. ve Er, H. (2013). Sosyal bilgilerde değer eğitiminde biyografi kullanımı. Millî Eğitim Dergisi, 200, 200-219. Yurt, G. ve Arslan, M. (2014). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarının şekil-içerik-metin yönünden incelenmesi: Zambak ve Pasifik Yayınları örneği. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 317- 327. Zengin, B. (1994). Alman ve Türk edebiyatlarında biyografi ve Stefan Zweig’in Nietzsche, Hölderlin, Kleist biyografileriyle; Abdülhak Şinasi Hisar’ın Ahmet Haşim biyografisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime–cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3 (1), 87-101.
Toplam 1 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Türk dili ve edebiyatı |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Sayı: 12 |
Cited By
Biyografik metinlerin sosyal bilgiler ders kitaplarındaki yeri ve biyografi yazılarının sosyal bilgiler öğretiminde kullanılması
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.29000/rumelide.1316244
- Makale Dosyaları
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.