Öz
Bu makalenin konusunu 16. yüzyıl Kanuni döneminde çağının en büyük şairi sayılarak kendisine “Sultânü’ş-şuarâ” unvanı verilmiş olan Bâkî’nin yek-avaz bir gazelinin şerhi oluşturacaktır. Makalede yer alan gazelin metni birçok elyazması nüshasında bulunmakla birlikte Sabahattin Küçük’ün yayımladığı Bâkî Dîvânı’nda da bulunmaktadır. Bu gazel, derin manalar ve tasavvufi mazmunlar açısından zengin olduğudan tercih edilmiştir. Bâkî, kaynaklarda verilen bilgilere göre şiirlerinde genellikle dünyevi konulara yer vermiştir. Şiirlerinde dünya zevki ve sevgilinin özellikleri geniş yer tutar. Aşk, lirizm ve yaşama zevki onun şiirlerinde işlediği başlıca temalardandır. Kaynaklarda Bâkî daha çok tasavvuftan uzak beşerî bir aşk şairi olarak anlatılır. Her ne kadar Bâkî için “Dinî konulara yer vermemiştir.” denilse de şair yaşadığı dönemden ayrı düşünülemez. Bâkî, bazı şiirlerinde tasavvufî terimlere ve konulara yer vermiştir. Nitekim bu çalışmanın amacı da şairin sadece din dışı konulara yer vermediğini ortaya koyabilmektir. İncelememize konu olan bu gazelde şair, mecazi sevgi yanında tasavvufi mazmunlara da yer vermiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Albayrak, N. (1995). Ferhad ve Şirin. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 12, s. 388-389). İstanbul: TDV Yayınları.
- Bayram, Y. (2016). Şerhten Çözümlemeye Tahlilden İncelemeye Gazel. Gazelden Gazele (Dünün Şiirine Bugünden Bakışlar). İstanbul: Klasik Yayınları.
- Çakır, M. S. (2021). Kur’ân’ın Klasik Türk Şiir Diline Yansıması ve Bâkî Divanı’ndan Örnekler, International Journal of Language Academy, 9(2), 149-166.
- Çavuşoğlu, M. (1991). Bâkî. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 4, s. 537-540). İstanbul: TDV Yayınları.
- Devellioğlu, F. (2010). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (Eski ve Yeni Harflerle). Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
- İpşirli, M. (1993). Cerr. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 7, s. 388-389). İstanbul: TDV Yayınları.
- Küçük, S. (1994). Bâkî Dîvânı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Onay, A. T. (2007). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü. Ankara: Birleşik Yayınları.
- Pala, İ. (2008). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Yekbaş, H. (2008). Metin Şerhi Geleneği Çerçevesinde Şârihlerin Divan Şiirine Yaklaşımları. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 23, 189-217.
- İnternet Kaynakları
- URL1: “Dîvân (Bâkî).” (Haz: Kaplan, H. ve Macit), Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü (TEES), http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-baki [Erişim tarihi: 28.04.2018].
- URL2: Kubbealtı Lugatı: http://lugatim.com/ [Erişim tarihi: 13. 06.2018].
- URL3: Luggat; https://www.luggat.com/lugat [Erişim tarihi: 13.06.2018].
- URL4: Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr/ [Erişim tarihi: 17.06.2018].
Öz
The subject of this article will be the commentary of a monolithic ghazal of Bâkî, who was considered the greatest poet of his age in the 16th century Kanuni period and was given the title "Sultanü'ş-şuarâ". The text of the ghazal included in the article is found in many manuscripts as well as in the Bâkî Dîvân published by Sabahattin Küçük. This ghazal was preferred because it is rich in deep meanings and Sufi metaphors. According to the information given in the sources, Bâkî generally included worldly subjects in his poems. The taste of the world and the characteristics of the lover occupy a large place in his poems. Love, lyricism and the pleasure of living are the main themes of his poems. In the sources, Bâkî is mostly described as a human love poet who is far from mysticism. Although, for Bâkî, “He did not include religious issues.” Although it is said that the poet cannot be separated from the period in which he lived. Bâkî included mystical terms and subjects in some of his poems. As a matter of fact, the aim of this study is to reveal that the poet does not only include non-religious subjects. In this ghazal, which is the subject of our review, the poet has included sufistic mazmuns as well as metaphorical love.
Anahtar Kelimeler
Interpetation monolithic ghazal Baki ottoman Turkish literature sufism.
Kaynakça
- Albayrak, N. (1995). Ferhad ve Şirin. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 12, s. 388-389). İstanbul: TDV Yayınları.
- Bayram, Y. (2016). Şerhten Çözümlemeye Tahlilden İncelemeye Gazel. Gazelden Gazele (Dünün Şiirine Bugünden Bakışlar). İstanbul: Klasik Yayınları.
- Çakır, M. S. (2021). Kur’ân’ın Klasik Türk Şiir Diline Yansıması ve Bâkî Divanı’ndan Örnekler, International Journal of Language Academy, 9(2), 149-166.
- Çavuşoğlu, M. (1991). Bâkî. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 4, s. 537-540). İstanbul: TDV Yayınları.
- Devellioğlu, F. (2010). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (Eski ve Yeni Harflerle). Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
- İpşirli, M. (1993). Cerr. TDV İslam Ansiklopedisi (C. 7, s. 388-389). İstanbul: TDV Yayınları.
- Küçük, S. (1994). Bâkî Dîvânı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Onay, A. T. (2007). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü. Ankara: Birleşik Yayınları.
- Pala, İ. (2008). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Yekbaş, H. (2008). Metin Şerhi Geleneği Çerçevesinde Şârihlerin Divan Şiirine Yaklaşımları. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 23, 189-217.
- İnternet Kaynakları
- URL1: “Dîvân (Bâkî).” (Haz: Kaplan, H. ve Macit), Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü (TEES), http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-baki [Erişim tarihi: 28.04.2018].
- URL2: Kubbealtı Lugatı: http://lugatim.com/ [Erişim tarihi: 13. 06.2018].
- URL3: Luggat; https://www.luggat.com/lugat [Erişim tarihi: 13.06.2018].
- URL4: Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr/ [Erişim tarihi: 17.06.2018].
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Edebi Çalışmalar, Edebi Teori, Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 31 Mayıs 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Sayı: 11 |
Dergimiz
* Uluslararası Hakemli Dergidir (International Peer Reviewed Journal)
* Yılda 6 sayı yayımlanmaktadır (Published 6 times a year)
* Dergide, Türkçe ve İngilizce makaleler yayımlanmaktadır.
* Dergi açık erişimli bir dergidir.
* Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.