Öz
Textbooks are the basic course resources that every student can access during the education process. For this reason, textbooks should be prepared with this awareness and within the framework of the curriculum of that course. Turkish textbooks are also the books that serve as a source for teachers and students in the Turkish lesson process. Turkish textbooks, which are prepared within the scope of the Turkish curriculum, convey the determined curriculum and at the same time present the students with distinguished literary examples of Turkish and world literature. In the study, it was examined to what extent secondary school Turkish textbooks included examples of world literature. The fact that a similar study has not been conducted before reveals its importance. The study, in which one book at each grade level was examined, was conducted according to document analysis, one of the qualitative research methods. Then, the data obtained were analyzed by descriptive analysis. As a result of the study, examples of world literature included in secondary school Turkish textbooks were determined. Accordingly, 9 content related to world literature were determined in the 5th grade Turkish textbook, 13 in the 6th grade Turkish textbook, 10 in the 7th grade Turkish textbook, and 9 in the 8th grade Turkish textbook. The identified world literature examples are not only in the main texts, but also in the main texts in the form of citations, in the activity, in the free reading texts and in the end-theme evaluation questions. As a result, it has been concluded that the contents of world literature in Turkish textbooks are not sufficient.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akdeniz, S. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türk ve dünya edebiyatını temsil kabiliyeti açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi (Teke), 8(2), 1119-1136. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/739465
- Altunbay, M. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının edebî zevk kazanmalarında dünya edebiyatının etkisi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(2), 246-260. DOI: 10.18298/ijlet.1751
- Avcı, Ş. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki dünya edebiyatı metinlerinin içerik açısından incelenmesi. (Yayın No. 286679) [Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi]. Yök Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
- Aykaç, N. (2018). Eğitim sürecinde mizah ve ortaokul Türkçe ders kitaplarında mizahi unsurlar. Sosyal Bilimler Dergisi/The Journal of Social Science, 5(27), 433-447. DOI : 10.16990/SOBIDER.4426
- Ceran, D. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının Türkçe ders kitaplarına ilişkin metaforları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 121-140. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/202534
- Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni (S. B. Demir, Çev. Ed.). Eğiten Kitap.
- Çalışkan, G. (2016). Türkçe dersi öğretim programı ve Türkçe ders kitapları: 5. sınıf Türkçe ders kitabıma yönelik bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(2). 200-214. https://doi.org/10.16916/aded.93425
- Çapraz Baran, Ş. & Diren, E. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 5. sınıf ders kitabı. Anıttepe Yayınları.
- Ertürk, N., Keleş, S. & Külünk, D. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Ertürk, S. (1979). Eğitimde program geliştirme. Yelkentepe Yayınları.
- Eselioğlu, H., Set, S. & Yücel, A. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8. sınıf ders kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Güzel, D. & Şimşek, A. (2012). Milli eğitim şûralarında ders kitapları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 172-216. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/115652
- İşeri, K. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitabının ilköğretim Türkçe programının amaçlarına uygunluğunun değerlendirilmesi. Dil Dergisi, (136), 58-74. https://doi.org/10.1501/Dilder_0000000072
- Karadağ, Ö. & Kurudayıoğlu, M. (2010). 2005 Türkçe programına göre hazırlanmış ilköğretim birinci kademe Türkçe ders kitaplarının kelime hazinesi. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), (27), 423-436. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/157001
- Kır, T., Kırman, E. & Yağız, S. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Maden, S. (2021). Türkçe ders kitapları ile ilgili lisansüstü tezlerin eğilimleri: bir içerik analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 30-45. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1548973
- Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=663 (e.t. 24.08.2023)
- Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2021). Millî eğitim bakanlığı ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği. Resmi Gazete, (31628), 1-15. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211014-1.htm (e.t. 24.08.2023)
- Okur, A. (2020). Türkçe ders kitaplarında metinlerin türsel özellikleri. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (H.Ülper, Ed.). Pegem Akademi.
- Sağlam, M.Y. (2014). Dünya edebiyatına uzanan yolda bir Türk romancı: Orhan Kemal. Erdem, (67), 87-104. https://doi.org/10.32704/erdem.537456
- Türk Dil Kurumu [TDK]. (1998). Türkçe sözlük (9. Baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Tüzel, E. (2016). Eğitimin temel kavramları. Eğitim Bilimine Giriş (A. Uzunöz, Ed.). Pegem Akademi.
- Uysal, B. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının dünya edebiyatı kavramına ilişkin metaforik algıları. Uluslararsı Türkoloji Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi (Türkad), 2(2), 37-46. http://dx.doi.org/10.29228/uluturkad.69012
- Veyis, F. Yalçın B. & Kayar Muslu A. (2023). Yapılandırmacı yaklaşım çerçevesinde geliştirilen Türk dili ve edebiyatı öğretim programlarında dünya edebiyatının öğretimi. RumeliDe Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (34), 355-377. https://doi.org/10.29000/rumelide.1316153
- Yalınkılıç, K. (2020). Bir öğretim aracı olarak ders kitabı. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (H.Ülper, Ed.). Pegem Akademi.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık.
Öz
Ders kitapları, eğitim öğretim sürecinde her öğrencinin ulaşabildiği temel ders kaynaklarıdır. Bu nedenle ders kitapları hazırlanırken bu bilinçle ve o dersin öğretim programı çerçevesinde hazırlanmalıdır. Türkçe ders kitapları da Türkçe dersi sürecinde öğretmen ve öğrenciye kaynaklık eden kitaplardır. Türkçe dersi öğretim programı kapsamında hazırlanan Türkçe ders kitapları, belirlenen müfredatı aktarırken aynı zamanda Türk ve dünya edebiyatının seçkin edebi örneklerini öğrenciye sunar. Çalışmada ortaokul Türkçe ders kitaplarının dünya edebiyatı örneklerine ne düzeyde yer verdiği incelenmiştir. Daha önce benzer bir çalışmanın yapılmamış olması önemi ortaya koymaktadır. Her sınıf düzeyinde bir kitabın incelendiği çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine göre yapılmıştır. Sonrasında elde edilen veriler betimsel analiz ile analize tabi tutulmuştur. Çalışma sonucunda ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer verilen dünya edebiyatı örnekleri tespit edilmiştir. Buna göre 5. sınıf Türkçe ders kitabında 9, 6. sınıf Türkçe ders kitabında 13, 7. sınıf Türkçe ders kitabında 10 ve 8. sınıf Türkçe ders kitabında 9 adet dünya edebiyatı ile ilgili içerik tespit edilmiştir. Tespit edilen dünya edebiyatı örnekleri sadece ana metinlerde değil ana metinlerin içinde atıf şeklinde, etkinlik içerisinde, serbest okuma metinlerinde ve tema sonu değerlendirme sorularında bulunmaktadır. Sonuç olarak Türkçe ders kitaplarındaki dünya edebiyatı ile ilgili içeriklerin yeterli düzeyde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akdeniz, S. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türk ve dünya edebiyatını temsil kabiliyeti açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi (Teke), 8(2), 1119-1136. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/739465
- Altunbay, M. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının edebî zevk kazanmalarında dünya edebiyatının etkisi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(2), 246-260. DOI: 10.18298/ijlet.1751
- Avcı, Ş. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki dünya edebiyatı metinlerinin içerik açısından incelenmesi. (Yayın No. 286679) [Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi]. Yök Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
- Aykaç, N. (2018). Eğitim sürecinde mizah ve ortaokul Türkçe ders kitaplarında mizahi unsurlar. Sosyal Bilimler Dergisi/The Journal of Social Science, 5(27), 433-447. DOI : 10.16990/SOBIDER.4426
- Ceran, D. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının Türkçe ders kitaplarına ilişkin metaforları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 121-140. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/202534
- Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni (S. B. Demir, Çev. Ed.). Eğiten Kitap.
- Çalışkan, G. (2016). Türkçe dersi öğretim programı ve Türkçe ders kitapları: 5. sınıf Türkçe ders kitabıma yönelik bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(2). 200-214. https://doi.org/10.16916/aded.93425
- Çapraz Baran, Ş. & Diren, E. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 5. sınıf ders kitabı. Anıttepe Yayınları.
- Ertürk, N., Keleş, S. & Külünk, D. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Ertürk, S. (1979). Eğitimde program geliştirme. Yelkentepe Yayınları.
- Eselioğlu, H., Set, S. & Yücel, A. (2021). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8. sınıf ders kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Güzel, D. & Şimşek, A. (2012). Milli eğitim şûralarında ders kitapları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 172-216. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/115652
- İşeri, K. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitabının ilköğretim Türkçe programının amaçlarına uygunluğunun değerlendirilmesi. Dil Dergisi, (136), 58-74. https://doi.org/10.1501/Dilder_0000000072
- Karadağ, Ö. & Kurudayıoğlu, M. (2010). 2005 Türkçe programına göre hazırlanmış ilköğretim birinci kademe Türkçe ders kitaplarının kelime hazinesi. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), (27), 423-436. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/157001
- Kır, T., Kırman, E. & Yağız, S. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Maden, S. (2021). Türkçe ders kitapları ile ilgili lisansüstü tezlerin eğilimleri: bir içerik analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 30-45. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1548973
- Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=663 (e.t. 24.08.2023)
- Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2021). Millî eğitim bakanlığı ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği. Resmi Gazete, (31628), 1-15. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211014-1.htm (e.t. 24.08.2023)
- Okur, A. (2020). Türkçe ders kitaplarında metinlerin türsel özellikleri. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (H.Ülper, Ed.). Pegem Akademi.
- Sağlam, M.Y. (2014). Dünya edebiyatına uzanan yolda bir Türk romancı: Orhan Kemal. Erdem, (67), 87-104. https://doi.org/10.32704/erdem.537456
- Türk Dil Kurumu [TDK]. (1998). Türkçe sözlük (9. Baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Tüzel, E. (2016). Eğitimin temel kavramları. Eğitim Bilimine Giriş (A. Uzunöz, Ed.). Pegem Akademi.
- Uysal, B. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının dünya edebiyatı kavramına ilişkin metaforik algıları. Uluslararsı Türkoloji Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi (Türkad), 2(2), 37-46. http://dx.doi.org/10.29228/uluturkad.69012
- Veyis, F. Yalçın B. & Kayar Muslu A. (2023). Yapılandırmacı yaklaşım çerçevesinde geliştirilen Türk dili ve edebiyatı öğretim programlarında dünya edebiyatının öğretimi. RumeliDe Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (34), 355-377. https://doi.org/10.29000/rumelide.1316153
- Yalınkılıç, K. (2020). Bir öğretim aracı olarak ders kitabı. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (H.Ülper, Ed.). Pegem Akademi.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyal ve Beşeri Bilimler Eğitimi (Ekonomi, İşletme ve Yönetim Hariç), Alan Eğitimleri (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Ekim 2023 |
| Kabul Tarihi | 28 Ekim 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 6 Sayı: 2 |
