Öz
OKUMA
YAZMA BİLEREK İLKOKULA BAŞLAYAN ÇOCUKLAR HAKKINDA İLKOKUL ÖĞRETMENLERİNİN
GÖRÜŞLERİ
VİEWS
OF PRİMARY SCHOOL TEACHERS ON CHİLDREN WHO START SCHOOL HAVİNG LEARNED HOW TO
READ AND WRİTE
Öz
Bu
çalışma okul öncesi döneminde okuma yazma bilerek okula başlayan çocuklar
hakkında ilkokul öğretmenlerinin görüşlerini ortaya çıkarmak amacıyla
yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması
kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu oluşturulurken katılımcıların
seçilmesinde amaçlı ve kriter örnekleme yöntemlerinden yararlanılmıştır.
Çalışma grubuna, Erzurum ili merkezinde ilkokul bünyesinde görev yapan 30 sınıf
öğretmeni dahil olmuştur. Çalışma verileri 2016-2017 bahar yarıyılında
toplanmıştır. Sınıf öğretmenlerinin okuma yazma bilerek ilkokula başlayan
çocuklara ilişkin görüşlerinin alınmasında nitel bir araç olarak görüşme
tekniği kullanılmıştır. Araştırmada nitel veri toplama aracı olarak
araştırmacılar tarafından hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme protokolü
kullanılmıştır. Görüşme protokolü katılımcıların demografik bilgileri ile
görüşlerinin alındığı sorular olmak üzere iki bölüm olarak tasarlanmıştır.
Görüşmeler, öğretmenlerden randevu alınarak, okul ortamında uygun bir alanda,
öğretmenlerin isteğine bağlı olarak ses kayıt cihazı yardımıyla ya da
araştırmacının görüşme formuna yanıtları yazması yoluyla tamamlanmıştır.
Verilerin tamamı bilgisayar ortamına aktarılmış ve her katılımcıya bir kod
verilmiştir. Öğretmenlerin verdikleri yanıtlar betimsel analiz yöntemiyle
incelenmiş ve yanıtlar ortak temalar altında birleştirilmiştir. Yapılan
çalışmanın sonuçlarına göre öğretmenler, bu çocukların akademik olarak daha
etkin olduklarının farkındadırlar. Ancak sınıf ortalamasına göre daha ileri
düzeyde olmaları sıklıkla odaklanma ve motivasyon düşüklüğüne sebep olmaktadır.
Bazı durumlarda ise öğretmenler okuma yazma bilen çocukları, akran
rehberliğinde kullanarak var olan potansiyellerini farklı şekillerde
değerlendirmektedirler.
Anahtar Kelimeler: okuma yazma becerileri, okul
öncesi dönem, ilkokul öğretmeni, ilkokuma-yazma.
Abstract
This study was conducted with the
aim of determining the views of primary school teachers on children who start
school having learned how to read and write in their preschool period. This
study used the qualitative research method of case study. The sample was
selected by the methods of purposive and criterion sampling. The sample
included 30 form teachers who were employed at a primary school located at the
center of the province of Erzurum in Turkey. The data were collected in the
spring semester of the academic year of 2016-2017. As a qualitative tool, the
method of interview was used to collect the views of the form teachers on
students who start primary school as already literate. As the qualitative data
collection tool, the study used the semi-structured interview protocol prepared
by the researchers. The protocol included two sections as questions regarding
the demographic information of the participants and questions about their
views. The interviews were conducted by making an appointment with the teachers
at a suitable space in the school environment and by taking audio-recordings or
written notes based on the preference of the teacher. All the data were
transferred to the computer environment and each participant was assigned a
code. The responses of the teachers were examined with the method of
descriptive analysis and the responses were collected under common themes.
According to the results of the study, the teachers were aware that these
children are academically more effective. However, their higher levels in
comparison to the classroom average frequently leads to problems in
concentrating, as well as low motivation. In some cases, the teachers used such
children in peer guidance and utilized their existing potential in different
ways.
Keywords: reading and writing skills, preschool period,
primary school teacher, emergent literacy.
Anahtar Kelimeler
okuma yazma becerileri okul öncesi dönem ilkokul öğretmeni ilkokuma-yazma
Kaynakça
- Aba, T. C. (2011). İlköğretim 1. Sınıf Türkçe dersi ilk okuma-yazma öğretim programının (2005) uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi: Balıkesir ili örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Başar, M. (2013). Okuma yazma öğrenerek ilkokula başlayan çocukların karşılaştıkları sorunların değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi, 56 (56), 275-294.
- Bay, D. N., Altun, S. A., & Çetin, Ö. Ş. (2014). Okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına yönelik öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 244-263.
- Bodrova, E. and Leong, D. (2010). Zihin Araçları Erken Çocukluk Eğitiminde Vygotsky Yaklaşımı (G. Haktanır, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Constantine, J. L. (2004). Relationships among early lexical and literacy skills and language-literacy environments at home and school. Unpublished Phd thesis, College of Education University of South Florida, USA.
- Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. Baskıdan Çeviri). (Çeviri Editörleri: M. Bütün & S. B. Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
- Çelenk, S. (2003). İlkokuma-yazma öğretiminde kuluçka dönemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36 (1-2), 75-80.
- Çelenk, S. (2008). İlköğretim okulları birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma ve yazma öğretimine hazırlık düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 83-90.
- Damarlı Oçak, S. (2007). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişim düzeyleri ile okuma yazma başarısı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Duman, (2014). 60-72 Aylık Dönemde ilkokula Başlayan Öğrencilerin ilk Okuma- Yazma Öğretimi Sürecindeki Durumlarının Tespit Edilmesine Yönelik Bir Çoklu Durum Çalışması, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Eminoğlu, N. ve Tanrıkulu, H. (2018). Okuma yazma öğrenerek ilkokula başlamış öğrencilerin karşılaştıkları sorunların öğretmen ve veli gözüyle değerlendirilmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 6 (2), 56-69.
- Erden, F. T. ve Altun, D. (2014). Sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitim ve ilköğretime geçiş süreci hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 13(2), 481‐502.
- Erkan, S. ve Kırca, A. (2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38 (38), 94-106.
- Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş (Çeviri Editörleri: Ali Ersoy & Pelin Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Güneş, F. (2013). Okuma yazma öğrenme yaşı. Journal of Theory & Practice in Education (JTPE), 9(4), 280-298.
- Kaderavek, J. N. and Justice, L. (2000). Children with LD as emergent readers: Bridging the gap to conventional reading. Intervention in School and Clinic, 36 (2), 82-93.
- Lally, J. R. (2010). School readiness begins in infancy. Phi Delta Kappan, 92 (3), 17-21.
- MEB, 2013. Okul Öncesi Eğitim Programı. Http://Tegm.Meb.Gov.Tr/Dosya/Okuloncesi/Ooproram. Pdf.
- Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Moloney, M. (2011). Locating quality in early childhood care and education discourse in Ireland: Pre-school and infant classrooms as a crucible for learning and development. Yayımlanmamış doktora tezi, University College Limerick, Limerick.
- Pekdoğan, S. (2018). Sınıf Öğretmenlerinin İlkokula Hazırlık Sürecinde Okul Öncesi Eğitimden Beklentileri. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 31(2), 11-22.
- Smith, B. ve Chqs, U. (2005). Through writing to reading: classroom strategies for supporting literacy. London: Routledge.
- Strickland, D. S. and Morrow, L. M. (Eds.). (2000). Beginning reading and writing (Vol. 50). Teachers College Press.
- Şimşek, Ö. (2011). 60-72 aylık çocukların yazı farkındalığı ve yazmaya hazırlık becerilerinin gelişiminde okuma yazmaya hazırlık programının etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Taşkın, N., Katrancı, M. ve Uygun, M. (2014). Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin okul öncesindeki okuma yazmaya hazırlık sürecine ilişkin görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10 (4), 1102-1119.
- Taşkın, N., Sak, R. ve Şahin-Sak, İ. (2015). Okul Öncesi Dönemde Okuma Yazma Öğretimi: Öğretmen Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 1, 42-53.
- Trawick-Smith, J. (2014). Erken çocukluk döneminde gelişim: Çok kültürlü bir bakış açısı. B. Akman (Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Turan, M. (2007). İlköğretim 1. Sınıf Türkçe Dersi İlk Okuma Yazma Programında Uygulanan Ses Temelli Cümle Yönteminin Uygulamadaki Etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
- Uyanık, Ö. ve Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2).
- Ülkü, Ü. B. (2007). Anasınıfı ve ilköğretim 1. sınıfa devam eden çocukların velileri ve öğretmenlerinin, çocukların okul olgunluğu hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Ünüvar, P. (2002). Burdur ili ilköğretim okullarında ilkokuma ve yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
- Yangın, B. (2006). Yöneticilerin ve öğretmenlerin altı yaş grubundaki öğrencilerin ilk okuma-yazmaya hazırlanmalarına yönelik bilgileri ve görüşleri. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 80-94.
- Yapıcı, M. ve Ulu, F. B. (2010). İlköğretim 1. sınıf öğretmenlerinin okul öncesi öğretmenlerinden beklentileri. Kuramsal Eğitimbilim, 3 (1), 46-62.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Öz
Kaynakça
- Aba, T. C. (2011). İlköğretim 1. Sınıf Türkçe dersi ilk okuma-yazma öğretim programının (2005) uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi: Balıkesir ili örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Başar, M. (2013). Okuma yazma öğrenerek ilkokula başlayan çocukların karşılaştıkları sorunların değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi, 56 (56), 275-294.
- Bay, D. N., Altun, S. A., & Çetin, Ö. Ş. (2014). Okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına yönelik öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 244-263.
- Bodrova, E. and Leong, D. (2010). Zihin Araçları Erken Çocukluk Eğitiminde Vygotsky Yaklaşımı (G. Haktanır, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Constantine, J. L. (2004). Relationships among early lexical and literacy skills and language-literacy environments at home and school. Unpublished Phd thesis, College of Education University of South Florida, USA.
- Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. Baskıdan Çeviri). (Çeviri Editörleri: M. Bütün & S. B. Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
- Çelenk, S. (2003). İlkokuma-yazma öğretiminde kuluçka dönemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36 (1-2), 75-80.
- Çelenk, S. (2008). İlköğretim okulları birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma ve yazma öğretimine hazırlık düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 83-90.
- Damarlı Oçak, S. (2007). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişim düzeyleri ile okuma yazma başarısı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Duman, (2014). 60-72 Aylık Dönemde ilkokula Başlayan Öğrencilerin ilk Okuma- Yazma Öğretimi Sürecindeki Durumlarının Tespit Edilmesine Yönelik Bir Çoklu Durum Çalışması, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Eminoğlu, N. ve Tanrıkulu, H. (2018). Okuma yazma öğrenerek ilkokula başlamış öğrencilerin karşılaştıkları sorunların öğretmen ve veli gözüyle değerlendirilmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 6 (2), 56-69.
- Erden, F. T. ve Altun, D. (2014). Sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitim ve ilköğretime geçiş süreci hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 13(2), 481‐502.
- Erkan, S. ve Kırca, A. (2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38 (38), 94-106.
- Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş (Çeviri Editörleri: Ali Ersoy & Pelin Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Güneş, F. (2013). Okuma yazma öğrenme yaşı. Journal of Theory & Practice in Education (JTPE), 9(4), 280-298.
- Kaderavek, J. N. and Justice, L. (2000). Children with LD as emergent readers: Bridging the gap to conventional reading. Intervention in School and Clinic, 36 (2), 82-93.
- Lally, J. R. (2010). School readiness begins in infancy. Phi Delta Kappan, 92 (3), 17-21.
- MEB, 2013. Okul Öncesi Eğitim Programı. Http://Tegm.Meb.Gov.Tr/Dosya/Okuloncesi/Ooproram. Pdf.
- Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Moloney, M. (2011). Locating quality in early childhood care and education discourse in Ireland: Pre-school and infant classrooms as a crucible for learning and development. Yayımlanmamış doktora tezi, University College Limerick, Limerick.
- Pekdoğan, S. (2018). Sınıf Öğretmenlerinin İlkokula Hazırlık Sürecinde Okul Öncesi Eğitimden Beklentileri. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 31(2), 11-22.
- Smith, B. ve Chqs, U. (2005). Through writing to reading: classroom strategies for supporting literacy. London: Routledge.
- Strickland, D. S. and Morrow, L. M. (Eds.). (2000). Beginning reading and writing (Vol. 50). Teachers College Press.
- Şimşek, Ö. (2011). 60-72 aylık çocukların yazı farkındalığı ve yazmaya hazırlık becerilerinin gelişiminde okuma yazmaya hazırlık programının etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Taşkın, N., Katrancı, M. ve Uygun, M. (2014). Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin okul öncesindeki okuma yazmaya hazırlık sürecine ilişkin görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10 (4), 1102-1119.
- Taşkın, N., Sak, R. ve Şahin-Sak, İ. (2015). Okul Öncesi Dönemde Okuma Yazma Öğretimi: Öğretmen Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 1, 42-53.
- Trawick-Smith, J. (2014). Erken çocukluk döneminde gelişim: Çok kültürlü bir bakış açısı. B. Akman (Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Turan, M. (2007). İlköğretim 1. Sınıf Türkçe Dersi İlk Okuma Yazma Programında Uygulanan Ses Temelli Cümle Yönteminin Uygulamadaki Etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
- Uyanık, Ö. ve Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2).
- Ülkü, Ü. B. (2007). Anasınıfı ve ilköğretim 1. sınıfa devam eden çocukların velileri ve öğretmenlerinin, çocukların okul olgunluğu hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Ünüvar, P. (2002). Burdur ili ilköğretim okullarında ilkokuma ve yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
- Yangın, B. (2006). Yöneticilerin ve öğretmenlerin altı yaş grubundaki öğrencilerin ilk okuma-yazmaya hazırlanmalarına yönelik bilgileri ve görüşleri. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 80-94.
- Yapıcı, M. ve Ulu, F. B. (2010). İlköğretim 1. sınıf öğretmenlerinin okul öncesi öğretmenlerinden beklentileri. Kuramsal Eğitimbilim, 3 (1), 46-62.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Mayıs 2019 |
| Kabul Tarihi | 17 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 39 |