Öz
Türk milleti, her zaman şiire ve sanata önem vermiştir. Türk kültür tarihine bakıldığında, doğumdan ölüme, insan hayatının hemen her aşamasında şiirin yer aldığı görülür. Dünyaya yeni gelen bir çocuk ninnilerle büyür, tekerlemelerle oynar; türkülerle, şiirlerle, marşlarla gençliğini yaşar ve gün gelir ağıtlarla ebediyete gönderilir. Bu bağlamda hayatın henüz başlangıcı olan doğumla birlikte, anne veya diğer büyükler tarafından çocuğun kulağına ilk fısıldanan nağmeler ninnilerdir.
Anonim halk şiir içerisinde yer alan ve hece ölçüsüyle söylenen ninnilerde daha çok annenin çocuğuna karşı hissettiği duygular (sevgi, öğüt, dilek, temenni, dua, şikâyet vs.) ifade edilir. Anne ile çocuk arasında, sevgi ve ilgiye bağlı psikolojik bir bağın kurulduğu ninniler, çocuğun ruhsal gelişiminde, sağlıklı büyümesinde ve huzurlu olmasında da oldukça önemlidir.
Bu çalışmada, ninnilerle ilgili bütün konuların bir arada verilmesi planlanmıştır. Bu düşünceyle, ninni teriminin anlamından başlanıp ninnilerin tanımı, özellikleri, konusu, yapılan çalışmalar, diğer türlerle ilgisi, tasnifi, sanat değeri vs. gibi konular tek tek ele alınarak çeşitli değerlendirmeler yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahundov, Ehliman, (1978); Azerbaycan Halk Yazını Örnekleri, (Akt. Semih Tezcan), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- Alptekin , Ali Berat, (1990); “Ninni”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C.: VII, İstanbul, 63-65.
- Artun, Erman, (2009); “Tekirdağ’da Söylenen Ninnilerden Örnekler”, Türk Folklorundan Derlemeler, Kültür Bakanlığı / Millî Folklor araştırma Dairesi Yayınları, Ankara, 1-8.
- Bozyiğit, A. Esat, (1989); “Beypazarı Ninnileri”, Türk Folklorundan Der-lemeler, Kültür Bakanlığı / Millî Folklor araştırma Dairesi Yayınları, Ankara, 9-11.
- Çelebioğlu, Amil, (1995); Türk Ninnileri Hazinesi, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
- Çelik, Hülya, (1989); “Gaziantep’ten Derlenen Ninniler”, Türk Folklorun-dan Derlemeler, Kültür Bakanlığı / Millî Folklor araştırma Dairesi Yayınları, Ankara, 13- 15.
- Duman, Ayşe, (1996); Elazığ Ninnileri (İnceleme – Metinler), Elazığ (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
- Elçin, Şükrü, (1986); Halk Edebiyatına Giriş, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Hacılı, Asif –Poladoğlu, Aydın, (2201); Ahıska Türk Folkloru, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara. Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I, (1991), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Kaşgarlı Mahmud (1992); Divânü Lûgat-it-Türk Tercümesi, (Çev. Besim Atalay), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. Kaya, Doğan, (1999); Anonim Halk Şiiri, Akçağ yayınları, Ankara.
- Ketene, Cengiz, (1990); Kerkük Halk Edebiyatından Seçmeler, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Koçar, Çağatay, (1991); “Türkistan’daki Kazak Türk Boyunda Ninniler”, Türkistan ile İlgili Makaleler, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Koz, Sabri, (2005); Her Güne bir Ninni “Türk Halk Ninnileri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
- Köksal, Hasan, (1989);“İspir Yöresinden Derlenmiş Ninnilerimiz”, Türk Folklorundan Derlemeler, Kültür Bakanlığı / Millî Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara, 33-43.
- Sağlam, Feyyaz, (1997); Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi 9/Batı Trakya ve Kıbrıs Türk Edebiyatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
- Sakaoğlu, Saim - Sakaoğlu, Yurdanur, (1989), “Türkiye Ninni Haritası”, Türk Folklorundan Derlemeler, Kültür Bakanlığı / Millî Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara.
- Şapolyo, Enver Behan, (1937); Halk Ninnileri, İstanbul.
- Şimşek, Esma, (1989), “Çukurova (Kadirli-Kozan) Ninnileri Üzerine Bazı Düşünceler”, Millî Folklor, 1(2), Haziran, 18-19.
- Şimşek, Esma, (1993); Kadirli ve Osmaniye Ağıtları, Kültür Ofset Basımevi, Antakya.
- Şirin, Mustafa Ruhi, (1990); Ninni Bebeğim Ninni, Aile Araştırma Kurumu, Ankara.
- Yardımcı, Mehmet, (2002); Başlangıçtan Günümüze Türk Halk Şiiri, Ürün yayınları, Ankara.
- Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu, (1997); Türkiye Dışındaki Türk Edebi-yatları Antolojisi 8 /Bulgaristan Türk Edebiyatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
- Yıldız, Naciye, (2003); “Ninniler”, Türk Dünyası Ortak Edebiyatı /Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, C.3, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara,298-331.
- www.insanbilimleri.com.
Öz
Turkish nation have always admired poems and art. Throughout Turkish history, from birth to death, it is seen that poems have always taken place in every level of humans' life. A new-born rows up with lullabies, plays with nursery rhymes; lives through his/her youth with poems, folk music and marches, and when the day comes they are sent off eternity with threnodies. On this aspect, lullabies are the first melodies whispered through the ears of the child by the parents or the el-derly ones. Those are the feelings ( love, advice, wishes, prayers, complains, etc...) that expressed more by mothers towards their children through these lullabies which ta-ke place among folk poems and written by some music bar measures. The lullabies associating the mother and child with great love and interest are also important in the child's sipiritual development, healthy growth and peaceful life. It has been planned to give all the issues about lullabies at this study. With this in mind, we will review the term lullaby, its features, the connected studies, its classifications, and its value in art.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahundov, Ehliman, (1978); Azerbaycan Halk Yazını Örnekleri, (Akt. Semih Tezcan), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- Alptekin , Ali Berat, (1990); “Ninni”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C.: VII, İstanbul, 63-65.
- Artun, Erman, (2009); “Tekirdağ’da Söylenen Ninnilerden Örnekler”, Türk Folklorundan Derlemeler, Kültür Bakanlığı / Millî Folklor araştırma Dairesi Yayınları, Ankara, 1-8.
- Bozyiğit, A. Esat, (1989); “Beypazarı Ninnileri”, Türk Folklorundan Der-lemeler, Kültür Bakanlığı / Millî Folklor araştırma Dairesi Yayınları, Ankara, 9-11.
- Çelebioğlu, Amil, (1995); Türk Ninnileri Hazinesi, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
- Çelik, Hülya, (1989); “Gaziantep’ten Derlenen Ninniler”, Türk Folklorun-dan Derlemeler, Kültür Bakanlığı / Millî Folklor araştırma Dairesi Yayınları, Ankara, 13- 15.
- Duman, Ayşe, (1996); Elazığ Ninnileri (İnceleme – Metinler), Elazığ (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
- Elçin, Şükrü, (1986); Halk Edebiyatına Giriş, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Hacılı, Asif –Poladoğlu, Aydın, (2201); Ahıska Türk Folkloru, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara. Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I, (1991), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Kaşgarlı Mahmud (1992); Divânü Lûgat-it-Türk Tercümesi, (Çev. Besim Atalay), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. Kaya, Doğan, (1999); Anonim Halk Şiiri, Akçağ yayınları, Ankara.
- Ketene, Cengiz, (1990); Kerkük Halk Edebiyatından Seçmeler, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Koçar, Çağatay, (1991); “Türkistan’daki Kazak Türk Boyunda Ninniler”, Türkistan ile İlgili Makaleler, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Koz, Sabri, (2005); Her Güne bir Ninni “Türk Halk Ninnileri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
- Köksal, Hasan, (1989);“İspir Yöresinden Derlenmiş Ninnilerimiz”, Türk Folklorundan Derlemeler, Kültür Bakanlığı / Millî Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara, 33-43.
- Sağlam, Feyyaz, (1997); Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi 9/Batı Trakya ve Kıbrıs Türk Edebiyatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
- Sakaoğlu, Saim - Sakaoğlu, Yurdanur, (1989), “Türkiye Ninni Haritası”, Türk Folklorundan Derlemeler, Kültür Bakanlığı / Millî Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara.
- Şapolyo, Enver Behan, (1937); Halk Ninnileri, İstanbul.
- Şimşek, Esma, (1989), “Çukurova (Kadirli-Kozan) Ninnileri Üzerine Bazı Düşünceler”, Millî Folklor, 1(2), Haziran, 18-19.
- Şimşek, Esma, (1993); Kadirli ve Osmaniye Ağıtları, Kültür Ofset Basımevi, Antakya.
- Şirin, Mustafa Ruhi, (1990); Ninni Bebeğim Ninni, Aile Araştırma Kurumu, Ankara.
- Yardımcı, Mehmet, (2002); Başlangıçtan Günümüze Türk Halk Şiiri, Ürün yayınları, Ankara.
- Yenisoy, Hayriye Süleymanoğlu, (1997); Türkiye Dışındaki Türk Edebi-yatları Antolojisi 8 /Bulgaristan Türk Edebiyatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
- Yıldız, Naciye, (2003); “Ninniler”, Türk Dünyası Ortak Edebiyatı /Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, C.3, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara,298-331.
- www.insanbilimleri.com.
Ayrıntılar
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Şubat 2016 |
| Kabul Tarihi | 1 Ocak 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 4 Sayı: 8 |
Cited By
Türk Ninnilerindeki Ölüm Algısı Üzerine Bir Değerlendirme
Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1398245
Başkurt Çocuk Folklorunda Kültürel Bellek Aktarıcısı Olarak Ninniler
Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
https://doi.org/10.33692/avrasyad.1278664
TÜRKÇENİN FONETİK POETİKASI: ALİTERASYON VE ASONANS
Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1193924
Anadolu Türk Kültüründe Buğday/Başak ve Görsel Dile Aktarımı
Kültür Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.46250/kulturder.1029522
İşlevsel Halk Bilimi Kuramı Bağlamında İzmir Aliağa Yöresi Karaköy Köyü Mânileri
Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Necati ÖZCAN
https://doi.org/10.18026/cbayarsos.892020
Evliya Çelebi
Mahallesi Hatboyu Caddesi, No: 2/2 TUZLA / İSTANBUL Tel: +90 532 732 00 21 (Türkçe
İletişim) Tel: +90 533 578 27 54 (For English) Tel: +90 545 933 24 14 (Pour le Français),
akrajournal@gmail.com