Accounting and Financial History Research Journal

Abstract

Adli muhasebecilik faaliyetleri arasında yer alan ve özel bir denetim görevi niteliği taşıyan inceleme ve soruşturma çalışmalarında müfettişler veya iç denetçiler tarafından bazı tedbirlere başvurulmaktadır. Bunlardan birisi, inceleme ve soruşturma çalışmalarının sağlıklı olarak yürütülmesini temin etmek amacıyla tatbik edilen işten el çektirme uygulamasıdır. İşten el çektirme, hem kamu hem de özel sektör çalışanları için uygulanan, 657 Sayılı Kanun, banka teftiş kurulu yönetmelikleri ve toplu iş sözleşmeleri gibi yasal ve iç mevzuatta düzenlenen bir tedbirdir. Arşiv belgelerinden hareketle Osmanlı Devleti’nin personel sisteminde de işten el çektirme uygulamasına başvurulduğu görülmektedir. Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nden bugüne kadar geçerliliğini sürdüren bir adli muhasebecilik uygulaması olarak işten el çektirme tedbiri hakkında tarihsel bir perspektif oluşturulması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda nitel araştırma tekniklerinden doküman analizi kullanılarak ilgili arşiv belgelerinin transkripsiyonu yapılmış ve uygulamanın tarihsel ve güncel içeriği ortaya konulmuştur. Belge içeriklerinden hem Osmanlı’da hem de bugünkü uygulamada işten el çektirilen memurlara farklı oranlarda da olsa maaşlarının ödendiği anlaşılmaktadır. Diğer taraftan söz konusu tedbire bugün geçici olarak başvurulmakta iken bu uygulamanın Osmanlı Devleti’nde belli bir süre sınırına tabi olduğuna ilişkin transkript edilen belgelerde bir kayıt veya ifade bulunmamaktadır.