Research Article
Ortaokul Öğrencilerinin Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerdeki Karakterleri Rol-Model Alma Durumlarının İncelenmesi
Abstract
Bu araştırmada, ortaokul öğrencilerinin Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerindeki karakterleri rol model alma durumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Nicel araştırma desenlerinden olan tarama yöntemi kullanılarak yapılan araştırmanın çalışma grubunu 356 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Bu öğrencilerin seçimi için uygun örnekleme yöntemine başvurulmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Erol ve Kaya (2022) tarafından güvenirlik ve geçerliği yapılarak geliştirilen “Edebî Eserlerdeki Kahramanları Rol-Model Alma Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama süreci “Google Forms” online anket uygulaması üzerinden gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın veri analizinde ise verilerin normallik varsayımlarına bakılarak normal olmadığı tespit edilmiş ve bu doğrultuda Mann-Whitney U testi ile Kruskall Wallis H testi kullanılarak analizler yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre ortaokul öğrencilerinin Türkçe ders kitaplarında yer alan hikâye edici metinlerindeki karakterleri rol model alma durumlarının yüksek düzeyde olduğu ve günlük televizyon izleme sıklığı değişkenine göre anlamlı sonuçlar ürettiği; cinsiyet, anne öğrenim durumu, baba öğrenim durumu, kitap okuma sıklığı, internette video izleme veya web sayfalarında gezinme sıklığı değişkenlerine göre ise anlamlı sonuçlar üretmediği tespit edilmiştir.
Keywords
References
- Ağca, H. (1999). Yazılı anlatım. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
- Akdoğan, D. (2018). Öyküleyici metinlerin 7. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonuna etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
- Anılan, H., & Kaynaş, E. (2015). Beşinci sınıf öğrencilerinin öyküleyici metin yazma becerilerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (26), 121-147. https://dergipark.org.tr/en/pub/zgefd/issue/47934/606372
- Aytan, T., Çalıcı, M. A., & Erdem, A. (2018). Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metin kahramanlarının rol model olma durumları üzerine bir araştırma. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 634-652. DOI: 10.21733/ibad.435151
- Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
- Başçam Çelik, İ. (2011). İlköğretim II. kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan öyküleyici metinlerin eleştirel düşünme becerisi kazandırma açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Can, K. (1999). Yazılı anlatım ve yazı türleri. Ankara: Devran Matbaacılık.
- Ceran, D. (2015). Çocuklara rol model olması bakımından Millî Mücadele kahramanları ve edebî eserlere yansıması: “Kurtuluşun Kahramanları” kitap dizisi örneği. Tarih Okulu Dergisi, XXIV, 135-157.
- Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (Çev. Selçuk Beşir Demir). 3.Baskı, Ankara: Eğiten Kitap.
- Demirel, Ş., Çeçen M.A., Seven S., Tozlu N. & Uludağ M.E. (2010). Edebi metinlerle çocuk edebiyatı. Ankara, Pegem Akademi Yayınevi.
- Diakidoy, I. A. N., Stylianou, P., Karefillidou, C., & Papageorgıou, P. (2005) The relationship between listening and reading comprehension of different types of text at increasing grade levels. Reading Pyschology, 26(1), 55-80. https://doi.org/10.1080/02702710590910584
- Elkatmış, V., & Kayman, F. (2023). Çocuk edebiyatı eserlerinde yer alan engelli hayvan karakterlere ilişkin öğrenci görüşleri. International Journal of Language Academy, 11(2), 331-344.
- Erjem, Y., & Çağlayandereli, M. (2006). Televizyon ve gençlik: Yerli dizilerin gençlerin model alma davranışı üzerindeki etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 15-30.
- Erol, T. & Kaya, M. (2022). Edebî eserlerdeki kahramanları rol-model alma ölçeğinin geliştirilmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (31), 348-364. DOI: 10.29000/rumelide.1221583
- Gibson, D. E. (2004). Role model in career development: New direction for theory and research. Journal of Vocational Behavior, 65(1), 134-156.
- Karaboğa, T. M. (2019). Lise öğrencilerinin rol model tercihlerine ilişkin bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 363-391.
- Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık
- Kaya, M. & Erol, S. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan öyküleyici metinlerdeki empati durumlarının değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 89-105 . DOI: 10.33437/ksusbd.821126
- Kaya, M. & Kardaş, M. N. (2019). Türkçe öğretmenleri ile Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe ders kitaplarındaki metinlerle ilgili görüşleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 323-342.
- Kaya, M.& Çiftçi, Ö. (2020). Teachers and Students’ Evaluation of Listening Texts in Turkish Textbooks. International Journal of Education & Literacy Studies, 8(1), 84-94. http://dx.doi.org/10.7575/aiac.ijels.v.8n.1p.84
- Kayman, F. & Kaya, M. (2021). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersi için yaptıkları ders dışı faaliyetlere ilişkin görüşleri üzerine bir inceleme. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-16.
- King, M.M., & Multon, K.D. (1996). The effects of television role models on the career aspirations of African-American junior high school students. Journal of Career Development, 23(2), 111–125.
- Kurnaz, H., & Akaydın, Ş. (2015). Türkçe öğretmeni adaylarının bilgilendirici ve öyküleyici metinleri özetleme becerileri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 141-156. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/erzisosbil/issue/45172/565551
- Marshall, G. (2003). Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınhay ve D. Kömürcü, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. Morgenroth, T., Ryan, M. K., & Peters, K. (2015). The motivational theory of role modeling: how role models influence role aspirants’ goals. Review of General Psychology, 19(4), 465-483.
- Özgökbel-Bilis, P. (2014). Rol modelleri ve toplumsal değerler açısından “Uçaklar” adlı animasyon filmi üzerine bir inceleme. Selçuk İletişim, 8(3), 201-227.
- Paice, E., Heard, S., & Moss, F. (2002). How important are role models in making good doctors? Bmj, 325(7366), 707-710.
- Semerci, N. & Kalçık, C. (2017). Televizyonda yayınlanan dizilerin lise öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme etkisine ilişkin öğrenci görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 237-262.
- Sever, S. (2007). Çocuk ve edebiyat. Ankara, Kök Yayıncılık.
- Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. Ankara: Tudem Yayıncılık.
- Singer, M., Harkness, D., & Stewart, S. T. (1997). Constructing inferences in expository text comprehension. Discourse Processes, 24, 199-228.
- Sur, E. (2021). Türkçe ders kitaplarında yer alan öyküleyici metinlerin eleştirel düşünme becerisi kazandırma bağlamında incelenmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 40(1), 403-422.
- Türk, N. (2020). Popüler dizi-filmlerin lise öğrencilerinin rol model alma davranışı üzerindeki etkisi: Onun Gibi Olsam (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
- Üstündağ, A. (2019). Gençlerin model aldıkları televizyon karakterleri. Akademik İncelemeler Dergisi (AID), 14(1), 27-50.
- Vescio, J. A., Crosswhite, J. J., & Wilde, K. (2004, August). The impact of gendered heroism on adolescent girls and their sport role models. Pre-Olympic Congress, International Congress on Sport Science, Sport Medicine and Physical Education, Thessaloniki.
- Yıldırım, D. (2011). 6. Sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerin çocukların duyuşsal gelişimlerine uygunluğu. Türkçe Öğretimi Üzerine Çalışmalar, 165-175.
- Yıldırım, K., Yıldız, M., Ateş, S. & Rasinski, T. (2010). İlköğretim beşinci sınıf Türk öğrencilerin metin türlerine göre okuduğunu ve dinlediğini anlama düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10, 1855-1891.
Year 2023,
Volume: 8 Issue: 1, 31 - 40, 01.08.2023
Abstract
References
- Ağca, H. (1999). Yazılı anlatım. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
- Akdoğan, D. (2018). Öyküleyici metinlerin 7. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonuna etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
- Anılan, H., & Kaynaş, E. (2015). Beşinci sınıf öğrencilerinin öyküleyici metin yazma becerilerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (26), 121-147. https://dergipark.org.tr/en/pub/zgefd/issue/47934/606372
- Aytan, T., Çalıcı, M. A., & Erdem, A. (2018). Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metin kahramanlarının rol model olma durumları üzerine bir araştırma. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 634-652. DOI: 10.21733/ibad.435151
- Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
- Başçam Çelik, İ. (2011). İlköğretim II. kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan öyküleyici metinlerin eleştirel düşünme becerisi kazandırma açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Can, K. (1999). Yazılı anlatım ve yazı türleri. Ankara: Devran Matbaacılık.
- Ceran, D. (2015). Çocuklara rol model olması bakımından Millî Mücadele kahramanları ve edebî eserlere yansıması: “Kurtuluşun Kahramanları” kitap dizisi örneği. Tarih Okulu Dergisi, XXIV, 135-157.
- Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (Çev. Selçuk Beşir Demir). 3.Baskı, Ankara: Eğiten Kitap.
- Demirel, Ş., Çeçen M.A., Seven S., Tozlu N. & Uludağ M.E. (2010). Edebi metinlerle çocuk edebiyatı. Ankara, Pegem Akademi Yayınevi.
- Diakidoy, I. A. N., Stylianou, P., Karefillidou, C., & Papageorgıou, P. (2005) The relationship between listening and reading comprehension of different types of text at increasing grade levels. Reading Pyschology, 26(1), 55-80. https://doi.org/10.1080/02702710590910584
- Elkatmış, V., & Kayman, F. (2023). Çocuk edebiyatı eserlerinde yer alan engelli hayvan karakterlere ilişkin öğrenci görüşleri. International Journal of Language Academy, 11(2), 331-344.
- Erjem, Y., & Çağlayandereli, M. (2006). Televizyon ve gençlik: Yerli dizilerin gençlerin model alma davranışı üzerindeki etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 15-30.
- Erol, T. & Kaya, M. (2022). Edebî eserlerdeki kahramanları rol-model alma ölçeğinin geliştirilmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (31), 348-364. DOI: 10.29000/rumelide.1221583
- Gibson, D. E. (2004). Role model in career development: New direction for theory and research. Journal of Vocational Behavior, 65(1), 134-156.
- Karaboğa, T. M. (2019). Lise öğrencilerinin rol model tercihlerine ilişkin bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 363-391.
- Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık
- Kaya, M. & Erol, S. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan öyküleyici metinlerdeki empati durumlarının değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 89-105 . DOI: 10.33437/ksusbd.821126
- Kaya, M. & Kardaş, M. N. (2019). Türkçe öğretmenleri ile Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe ders kitaplarındaki metinlerle ilgili görüşleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 323-342.
- Kaya, M.& Çiftçi, Ö. (2020). Teachers and Students’ Evaluation of Listening Texts in Turkish Textbooks. International Journal of Education & Literacy Studies, 8(1), 84-94. http://dx.doi.org/10.7575/aiac.ijels.v.8n.1p.84
- Kayman, F. & Kaya, M. (2021). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersi için yaptıkları ders dışı faaliyetlere ilişkin görüşleri üzerine bir inceleme. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-16.
- King, M.M., & Multon, K.D. (1996). The effects of television role models on the career aspirations of African-American junior high school students. Journal of Career Development, 23(2), 111–125.
- Kurnaz, H., & Akaydın, Ş. (2015). Türkçe öğretmeni adaylarının bilgilendirici ve öyküleyici metinleri özetleme becerileri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 141-156. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/erzisosbil/issue/45172/565551
- Marshall, G. (2003). Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınhay ve D. Kömürcü, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. Morgenroth, T., Ryan, M. K., & Peters, K. (2015). The motivational theory of role modeling: how role models influence role aspirants’ goals. Review of General Psychology, 19(4), 465-483.
- Özgökbel-Bilis, P. (2014). Rol modelleri ve toplumsal değerler açısından “Uçaklar” adlı animasyon filmi üzerine bir inceleme. Selçuk İletişim, 8(3), 201-227.
- Paice, E., Heard, S., & Moss, F. (2002). How important are role models in making good doctors? Bmj, 325(7366), 707-710.
- Semerci, N. & Kalçık, C. (2017). Televizyonda yayınlanan dizilerin lise öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme etkisine ilişkin öğrenci görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 237-262.
- Sever, S. (2007). Çocuk ve edebiyat. Ankara, Kök Yayıncılık.
- Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. Ankara: Tudem Yayıncılık.
- Singer, M., Harkness, D., & Stewart, S. T. (1997). Constructing inferences in expository text comprehension. Discourse Processes, 24, 199-228.
- Sur, E. (2021). Türkçe ders kitaplarında yer alan öyküleyici metinlerin eleştirel düşünme becerisi kazandırma bağlamında incelenmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 40(1), 403-422.
- Türk, N. (2020). Popüler dizi-filmlerin lise öğrencilerinin rol model alma davranışı üzerindeki etkisi: Onun Gibi Olsam (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
- Üstündağ, A. (2019). Gençlerin model aldıkları televizyon karakterleri. Akademik İncelemeler Dergisi (AID), 14(1), 27-50.
- Vescio, J. A., Crosswhite, J. J., & Wilde, K. (2004, August). The impact of gendered heroism on adolescent girls and their sport role models. Pre-Olympic Congress, International Congress on Sport Science, Sport Medicine and Physical Education, Thessaloniki.
- Yıldırım, D. (2011). 6. Sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerin çocukların duyuşsal gelişimlerine uygunluğu. Türkçe Öğretimi Üzerine Çalışmalar, 165-175.
- Yıldırım, K., Yıldız, M., Ateş, S. & Rasinski, T. (2010). İlköğretim beşinci sınıf Türk öğrencilerin metin türlerine göre okuduğunu ve dinlediğini anlama düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10, 1855-1891.
There are 37 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | August 1, 2023 |
| Publication Date | August 1, 2023 |
| Submission Date | June 15, 2023 |
| Published in Issue | Year 2023Volume: 8 Issue: 1 |
Cited By
Açık Öğretim Ortaokulu Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Değer Aktarımı Açısından İncelenmesi
Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.47479/ihead.1342514
İLKOKUL 4. SINIF TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ OKUMA METİNLERİNİN VE METİNLERE AİT ETKİNLİKLERİN İNCELENMESİ
International Journal Of Turkish Literature Culture Education
https://doi.org/10.7884/teke.1405017
Dear Colleagues,
We are very pleased to announce that the latest issue of IHEAD (Vol. 8- Iss. 2) has been released. We kindly want to express our speacial thanks to the editorial board members, reviewers, and authors for their invaluable contribution to this issue. Also, we are delighted to announce that the next issue (Vol. 9- Iss. 1) of the IHEAD will be available online in June, 2024. As of January, 2024, IHEAD will accept submission in English along with Turkish. Handling your papers within the scope education for the next issue will be a great pleasure for us. Many thanks in advance for your contributions.
Editorial Board
Ihlara Journal of Educational Research (IHEAD) by Education Faculty of Aksaray University is licensed under CC BY-NC-SA 4.0. To view a copy of this license,visit http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/
Ihlara Journal Educational Research (IHEAD) uses iThenticate, one the most trusted plagiarism checkers by the world’s top researchers, publishers, and scholars.
Ihlara Journal Educational Research (IHEAD) is an open-access journal.
