Abstract
Günümüze değin Dedem Korkut Kitabı dil, kültür ve tarih gibi birçok yönden ele alınmıştır.
Ancak metnin okuma sürecini, dolayısıyla da okunan metinden yola çıkarak yapılacak
bütün araştırmaları etkileyecek olan önemli bir konu göz ardı edilmiştir. Bu konu, Dedem
Korkut Kitabı’nın okunmasında sözlü kültür özelliklerinin görmezden gelinmesi ve eserin
metin merkezli yaklaşımlarla değerlendirilmesidir. Bu değerlendirme ve okumalar, metni
hatalı bir istinsah olarak göstermektedir. Hâlbuki Dedem Korkut Kitabı’nda yer alan, özellikle
dize ve kalıpları oluşturan ögelerin kimi zaman tıpatıp aynı olmadığı, bir ögenin başka
bir ögeyle yer değiştirdiği tarafımızca tespit edilmiştir. Dedem Korkut Kitabı üzerine yapılan
çevriyazı çalışmalarında hanım-canım, umud-umur gibi değişkenlik gösteren ikililerin
yanlış yazıldığı gerekçesiyle tekdüzeleştirildiği görülmektedir. Oysa sözlü yaratım koşulları
dikkate alındığında bu yapıların yanlış yazılmadığı ortaya çıkmaktadır. Sözlü anlatımlarda, üzerinden okunacak bir metin bulunmadığından anlatım süreci doğrudan anımsama yoluyla
gerçekleşir. Bu aşamada belli kalıpların ezberlenmesi yöntemi kullanılır. Bu kalıpların hece
sayısını, ritmik yapısını ve anlamını bozmayan her türlü sözcük, anlatıda yer alabilir. Dedem
Korkut Kitabı’nda da söz konusu kalıpların bol bol kullanıldığını görüyoruz. Bu nedenle,
araştırmacıların Dedem Korkut Kitabı’nın çevriyazılarında farklı bir yol izlemeleri gerektiği
kanısındayız. İncelememizde “sözlü formül kuramı” ışığında Dedem Korkut Kitabı’nda
yanlış yazıldığı düşünülen yapıların doğru yazıldığı, yazıldığı gibi çevriyazılara aktarılması
gerektiği savunulmaktadır.
Keywords
References
- Derleme Sözlüğü I-VI., (2009) Ankara: TDK Yay.
- Ergin, Muharrem. (1964). Dede Korkut Kitabı Metin-Sözlük, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- _____________. (2016). Dede Korkut Kitabı I-II., Ankara: TDK Yay.
- Gökyay, Orhan Ş. (2006). Dedem Korkudun Kitabı, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Kaçalin, Mustafa S. (2017). Oğuzların Diliyle Dedem Korkudun Kitabı, Ankara: TDK Yay. Kitâb-ı Dedem Korkud Alā Lisān-ı Tāife-i Oġuzân, Msc. Dresd. Ea 86.
- Lord, Albert B. (2005). “Yugoslav Epik Halk Şiiri”, (F. Karaboğa, Çev.). Milli Folklor, 67.
- Ong, Walter J. (2013). Sözlü ve Yazılı Kültür Sözün Teknolojileşmesi, İstanbul: Metis Yay.
- Özçelik, Sadettin. (2016). Dede Korkut I, -Dresden Nüshası- Giriş, Notlar, Ankara: TDK Yay.
- _____________. (2016). Dede Korkut II, -Dresden Nüshası- Metin, Dizin, Notlar, Ankara: TDK Yay.
- Sheridan, R. Aslıhan Aksoy. (2008). “Sözlü Formül Kuramı Işığında Dede Korkut Kitabı’na Bakış”, Milli Folklor, 79.
- Tarama Sözlüğü I-VIII. (2009). Ankara: TDK. Yay.
- Tezcan, Semih ve Boeschoten, Hendrik. (2012). Dede Korkut Oğuznameleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Tulum, Mertol ve Tulum Mehmet Mahur. (2016). Oğuznameler Oğuz Beylerinin Hikâyeleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
- Turan, Fikret. (2001). Eski Oğuzca Sözlük, Bahşayiş Lügati, İstanbul: BAY Yayınları.
- Türkçe Sözlük 1-2. (1998). Ankara: TDK Yay.
- Әlizadә, S. ve Hacıyev, T. (2004). Kitab-i Dədə Qorqud, Bakü: Öndər Nəşriyat.
Abstract
References
- Derleme Sözlüğü I-VI., (2009) Ankara: TDK Yay.
- Ergin, Muharrem. (1964). Dede Korkut Kitabı Metin-Sözlük, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- _____________. (2016). Dede Korkut Kitabı I-II., Ankara: TDK Yay.
- Gökyay, Orhan Ş. (2006). Dedem Korkudun Kitabı, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Kaçalin, Mustafa S. (2017). Oğuzların Diliyle Dedem Korkudun Kitabı, Ankara: TDK Yay. Kitâb-ı Dedem Korkud Alā Lisān-ı Tāife-i Oġuzân, Msc. Dresd. Ea 86.
- Lord, Albert B. (2005). “Yugoslav Epik Halk Şiiri”, (F. Karaboğa, Çev.). Milli Folklor, 67.
- Ong, Walter J. (2013). Sözlü ve Yazılı Kültür Sözün Teknolojileşmesi, İstanbul: Metis Yay.
- Özçelik, Sadettin. (2016). Dede Korkut I, -Dresden Nüshası- Giriş, Notlar, Ankara: TDK Yay.
- _____________. (2016). Dede Korkut II, -Dresden Nüshası- Metin, Dizin, Notlar, Ankara: TDK Yay.
- Sheridan, R. Aslıhan Aksoy. (2008). “Sözlü Formül Kuramı Işığında Dede Korkut Kitabı’na Bakış”, Milli Folklor, 79.
- Tarama Sözlüğü I-VIII. (2009). Ankara: TDK. Yay.
- Tezcan, Semih ve Boeschoten, Hendrik. (2012). Dede Korkut Oğuznameleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Tulum, Mertol ve Tulum Mehmet Mahur. (2016). Oğuznameler Oğuz Beylerinin Hikâyeleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
- Turan, Fikret. (2001). Eski Oğuzca Sözlük, Bahşayiş Lügati, İstanbul: BAY Yayınları.
- Türkçe Sözlük 1-2. (1998). Ankara: TDK Yay.
- Әlizadә, S. ve Hacıyev, T. (2004). Kitab-i Dədə Qorqud, Bakü: Öndər Nəşriyat.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Creative Arts and Writing |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | November 1, 2017 |
| Published in Issue | Year 2017 Volume: 23 Issue: 92 |
Journal website: https://folkloredebiyat.org
The journal’s publication languages are both English and Turkish. Also despite articles in Turkish, the title, abstract, and keywords are also in English. Turkish articles approved by the reviewers are required to submit an extended summary (750-1000 words) in English.
The journal is indexed by TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ, and many other indexes and datebases.
Within the scope of TR DIZIN 2020 Ethical Criteria and as of the year 2020, studies requiring ethics committee approval must indicate Ethics Committee Approval details (committe-date-issue) in the article’s methods section. With this in mind, we request from our author candidates to edit their article accordingly before sending it to the journal.
Field EdItors
Folklore:
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik
(Frankfurt University- birkalan-gedik@em.uni.frankfurt.de)
Prof. Dr. Arzu Öztürkmen
(Bosphorus University- ozturkme@boun.edu.tr)
Edebiyat-Literature
Prof. Dr. G. Gonca Gökalp Alpaslan (Hacettepe University - ggonca@
hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz
(President, Caucasus University Association- r_korkmaz@hotmail.com)
Antropoloji-Anthropology
Prof. Dr. Akile Gürsoy
(Beykent University - gursoyakile@gmail.com)
Prof.Dr. Serpil Aygün Cengiz
(Ankara University - serpilayguncengiz@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Linguistics
Prof.Dr. Aysu Erden
(Maltepe University - aysuerden777@gmail.com)
Prof. Dr. V. Doğan Günay
(Dokuz Eylul University- dogan.gunay@deu.edu.tr)